Add parallel Print Page Options

司提反的申辩

大祭司说:“真有这些事吗?” 司提反说:“各位父老兄弟请听!我们的祖宗亚伯拉罕,在美索不达米亚,还没有住在哈兰的时候,荣耀的 神向他显现, 对他说:‘你要离开本地本族,到我指示你的地方去。’ 他就离开迦勒底人的地方,住在哈兰。他父亲死后, 神又叫他从那里迁到你们现在所住的地方。 在这里 神并没有赐他产业,连立足之地也没有。但 神应许把这地赐给他和他的后裔为业,虽然那时他还没有儿子。  神就这样说:‘你的后裔必在外地寄居,人要奴役、虐待他们四百年。’  神又说:‘奴役他们的那个国家,我要亲自惩罚。以后,他们要出来,在这地方事奉我。’  神也赐他割礼为约。这样,亚伯拉罕生了以撒,第八天就给他行了割礼。后来,以撒生雅各,雅各生了十二位祖先。

“祖先妒忌约瑟,把他卖到埃及去,然而 神与他同在, 10 救他脱离一切苦难,使他在埃及王法老面前,有智慧、得恩宠。法老立他为首相,管理埃及和法老的全家。 11 后来埃及和迦南全地遭遇饥荒、大灾难,我们的祖先找不到粮食。 12 雅各听见埃及有谷粮,就派我们的祖先去,这是第一次。 13 第二次的时候,约瑟就向哥哥们表露自己的身世,法老才知道约瑟的家世。 14 约瑟就派人去把他父亲雅各和全家七十五人都接来。 15 于是雅各下了埃及。后来他和我们祖先都死了, 16 运到示剑,埋葬在亚伯拉罕用银子向哈抹子孙买来的坟地里。

17 “ 神给亚伯拉罕的应许快要实现的时候,以色列人在埃及人口繁盛增多; 18 但是,到了另一位不认识约瑟的君王兴起统治埃及的时候, 19 他就谋害我们的同胞,虐待我们的祖先,逼他们拋弃自己的婴孩,不容婴孩存活。 20 就在那时候,摩西出生了,他非常俊美,在父亲的家中抚养了三个月。 21 他被拋弃的时候,法老的女儿把他拾起来,当作儿子抚养。 22 摩西学尽了埃及人的一切学问,说话行事都有能力。

23 “到了四十岁,他心中起了一个念头,要去看望自己的同胞以色列人。 24 当他看见有一个人受欺负,就去护卫,为那受屈的抱不平,打死了那个埃及人。 25 他以为同胞们都必知道 神要借着他的手拯救他们,事实上他们却不知道。 26 第二天,有人在打架,摩西就出面调解,说:‘你们是弟兄,为甚么彼此欺负呢?’ 27 那欺负邻舍的把他推开,说:‘谁立了你作我们的领袖和审判官呢? 28 难道你想杀我,像昨天杀那个埃及人一样吗?’ 29 摩西因为这句话,就逃到米甸地寄居,在那里生了两个儿子。

30 “过了四十年,在西奈山的旷野,有一位使者,在荆棘中的火焰里,向摩西显现。 31 他见了这个异象,十分惊奇;他正上前察看的时候,就有主的声音说: 32 ‘我是你祖宗的 神,就是亚伯拉罕、以撒、雅各的 神。’摩西战战兢兢,不敢观看。 33 主对他说:‘把你脚上的鞋脱掉,因为你所站的地方是圣地。 34 我的子民在埃及所受的痛苦,我实在看见了;他们的叹息我也听见了,我下来是要救他们。你来,我要派你到埃及去。’ 35 他们拒绝了这位摩西,说:‘谁立了你作领袖和审判官呢?’但 神借着在荆棘中向他显现的使者的手,派他作领袖和救赎者。 36 这人领他们出来,并且在埃及地、红海和旷野,行奇事神迹四十年。 37 以前那位对以色列人说‘ 神要从你们弟兄中间,给你们兴起一位先知像我’的,就是这摩西。 38 那曾经在旷野的大会中,和那在西奈山上对他说话的使者同在,也与我们的祖先同在的,就是他。他领受了活的圣言,传给我们。 39 我们的祖先不肯听从他,反而把他推开,他们的心已经转向了埃及, 40 就对亚伦说:‘给我们做一些神像,可以走在我们前头。因为把我们从埃及地领出来的那个摩西,我们不知道他遭遇了甚么事。’ 41 在那些日子里,他们做了一个牛犊,把祭物献给那偶像,并且因自己手所做的而欢乐。 42 于是 神转身离开,任凭他们事奉天象,正如先知书所说:

‘以色列家啊,

你们在旷野四十年,

岂是将祭牲和祭物献给我呢?

43 你们抬着摩洛的帐幕,

和理番神的星,

就是你们做来敬拜的像。

所以我要把你们放逐到巴比伦那一边去。’

44 “我们的祖先在旷野有作证的帐幕,就是跟摩西谈话的那位指示他,依照他看见的样式做的。 45 我们的祖先相继承受了这帐幕, 神把外族人从他们面前赶走以后,他们就同约书亚把帐幕带进所得为业的地方,直到大卫的日子。 46 大卫在 神面前蒙了恩,就求为雅各的 神找个居所, 47 而由所罗门为他建造殿宇。 48 其实至高者并不住人手所造的,正如先知说:

49 ‘主说:天是我的宝座,

地是我的脚凳,

你们要为我建造怎样的殿呢?

哪里是我安息的地方呢?

50 这一切不都是我手所造的吗?’

51 “你们颈项刚硬、心和耳都未受割礼的人哪!你们时常抗拒圣灵,你们的祖先怎样,你们也怎样。 52 有哪一个先知,你们的祖先不迫害呢?你们杀了那些预先宣告那义者要来的人,现在又把那义者出卖了,杀害了。 53 你们领受了由天使传达的律法,却不遵守。”

司提反被石头打死

54 众人听了这些话,心中非常恼怒,就向着司提反咬牙切齿。 55 但司提反被圣灵充满,定睛望着天,看见 神的荣耀,并且看见耶稣站在 神的右边, 56 就说:“看哪!我看见天开了,人子站在 神的右边。” 57 众人大声喊叫,掩着耳朵,一齐向他冲过去, 58 把他推出城外,用石头打他。那些证人把自己的衣服,放在一个名叫扫罗的青年人脚前。 59 他们用石头打司提反的时候,他呼求说:“主耶稣啊,求你接收我的灵魂!” 60 然后跪下来大声喊着说:“主啊,不要把这罪归给他们!”说了这话,就睡了。

司提凡的申辩

大祭司问:“这是真的吗?” 司提凡说:“各位父老兄弟,请听我说!我们的祖先亚伯拉罕还未迁到哈兰之前,住在美索不达米亚,荣耀的上帝向他显现,说, ‘你要离开家乡和亲族,到我要指示你的地方去。’ 亚伯拉罕就离开迦勒底人的地方,在哈兰住了下来。他父亲过世以后,上帝又领他到你们现在居住的这个地方。 当时在这片土地上,上帝没有给他任何产业,他甚至连立足之地也没有。但上帝应许要把这片土地赐给他和他的后裔作产业,尽管那时候亚伯拉罕还没有儿子。 上帝又说,‘你的子孙必流落异乡,受奴役、被虐待四百年。 但我必惩罚奴役他们的国家,之后你的子孙要离开那里,在这片土地上事奉我。’ 上帝又赐下割礼作为祂与亚伯拉罕立约的凭据。亚伯拉罕在以撒出生后的第八天为他行割礼。照样,以撒为他的儿子雅各行了割礼,雅各也为他的儿子——以色列十二位先祖行了割礼。[a]

“先祖们嫉妒自己的弟弟约瑟,把他卖到了埃及。但上帝一直与他同在, 10 救他脱离一切危难,又赐他过人的智慧,使他在埃及法老面前得到恩宠,官拜宰相治理全国,并管理王室。 11 后来,埃及和迦南全境遭遇饥荒,灾情严重,我们的先祖们断了粮。 12 雅各听说埃及有粮,就派先祖们去那里买粮,那是我们的先祖初次去埃及。 13 他们第二次去的时候,约瑟才和弟兄们相认,并且领他们拜见埃及王。 14 后来,约瑟派人去把父亲雅各和全族七十五人都接到埃及。 15 从此以后,雅各和其他先祖们便定居埃及,直到去世。 16 后来他们的遗体被带回示剑,安葬在亚伯拉罕买自哈抹子孙的墓地里。

17 “上帝对亚伯拉罕所应许的日子快到的时侯,以色列人在埃及的人口已大大增加。 18 后来埃及有一位不认识约瑟的新王登基。 19 他用毒计苦害我们的同胞,虐待我们的祖先,强令他们把婴孩抛弃,不让婴孩存活。 20 那时,摩西出生了,他长得俊美非凡。他的父母在家里偷偷地抚养了他三个月, 21 最后不得已才丢弃他。法老的女儿救了他,收为养子。

22 “摩西学会了埃及人一切的学问,成为一个说话办事很有能力的人。 23 他四十岁那年决定去探望自己的同胞以色列人。 24 他到了他们那里,看见一个埃及人正在欺负以色列人,就打抱不平,杀了那个埃及人。 25 摩西以为同胞们会明白上帝要借着他的手拯救他们,可是他们并不明白。 26 第二天,他看见两个以色列人在打架,就上前劝解说,‘大家都是同胞,为什么互相殴打呢?’ 27 不料那个欺负人的推开摩西说,‘谁立你做我们的首领和审判官? 28 难道你要杀我,像昨天杀那个埃及人一样吗?’ 29 摩西听了这话,就逃到米甸寄居,在那里成家,生了两个儿子。

30 “过了四十年,在西奈山的旷野,上帝的天使在荆棘火焰中向摩西显现。 31 摩西见状很惊奇,正要上前看个究竟,就听见主说, 32 ‘我是你祖先的上帝,是亚伯拉罕、以撒、雅各的上帝。’摩西战战兢兢,不敢观看。 33 主又说,‘脱下你脚上的鞋子,因为你所站的地方是圣地。 34 我已清楚看见我子民在埃及所受的苦难,也听见了他们的哀叹,我下来要救他们。你来,我要派你回埃及。’

35 “百姓曾拒绝这位摩西,说,‘谁立你做我们的首领和审判官?’上帝却借着在荆棘中显现的天使亲自差遣他,立他为首领和拯救者。 36 摩西带领以色列人出埃及,过红海,越旷野,四十年间行了许多神迹奇事。 37 就是这位摩西曾对以色列人说,‘上帝要在你们中间兴起一位像我一样的先知。’ 38 这位摩西曾在旷野与以色列的会众——我们的祖先在一起,又在西奈山上与向他传信息的天使在一起,并且领受了生命之道传给我们。

39 “可是我们的祖先不听从他,甚至弃绝他,心里对埃及恋恋不舍。 40 他们请求亚伦说,‘为我们造一些神像来带领我们吧!领我们离开埃及的那个摩西不知怎样了。’ 41 于是,他们造了一个牛犊像,向它献祭,并为自己所做的事沾沾自喜。 42 因此,上帝转脸不顾他们,任由他们祭拜日月星辰,正如先知书的记载,

“‘以色列家啊,
在旷野的四十年间,
你们向我献过祭物和供品吗?
43 你们抬着为自己所造的神像,
就是摩洛的帐篷和理番神明的星,
祭拜它们,
所以我要把你们赶到比巴比伦还远的地方去。’

44 “我们的祖先在旷野的时候,一直带着安放约柜的圣幕,这圣幕是上帝吩咐摩西照他所看见的样式造的。 45 后来我们的祖先承受了圣幕。上帝从我们祖先面前赶走外族人,使他们得到了应许之地。他们同约书亚把圣幕带到那里,一直到大卫的时代。 46 大卫蒙上帝悦纳,祈求为雅各的上帝建造一座圣殿。 47 结果是他的儿子所罗门为上帝建成了圣殿。

48 “其实至高的上帝并不住人造的殿,祂曾借着先知说, 49 ‘天是我的宝座,地是我的脚凳,你们要为我造怎样的殿宇?哪里可作我的安歇之处? 50 这一切不都是我亲手创造的吗?’

51 “你们这些顽固不化、耳不听心不悔的人[b],经常抗拒圣灵,所作所为和你们的祖先如出一辙! 52 哪一位先知没有被你们祖先迫害?那些预言义者——弥赛亚要来的人也被你们的祖先杀害。如今你们竟出卖了那位公义者,杀害了祂! 53 你们接受了上帝借天使所传的律法,竟不遵守!”

司提凡殉道

54 众人听了这番话,怒火中烧,咬牙切齿。 55 司提凡却被圣灵充满,定睛望天,看见上帝的荣耀和站在上帝右边的耶稣。 56 司提凡说:“看啊!我看见天开了,人子站在上帝的右边。”

57 众人大喊大叫,捂着耳朵,蜂拥而上, 58 把司提凡拉到城外,用石头打他。指控他的人把他们的衣服交给一个名叫扫罗的青年看管。 59 在乱石击打之下,司提凡呼求说:“主耶稣啊,接收我的灵魂吧!”然后跪下高声说: 60 “主啊,不要追究他们的罪!”说完后,就断气了。

Footnotes

  1. 7:8 第八节后半部分或译“以撒生雅各,雅各生以色列十二位先祖。”
  2. 7:51 耳不听心不悔的人”希腊文是“心与耳未受割礼的人”。

Ñˈoom na seilcweˈ Esteban nda̱a̱ nnˈaⁿ na tˈue jom

Quia joˈ tyee na cwiluiitquieñe taxˈeeⁿ nnom Esteban, matsoom:

—¿Aa mayuuˈ na ljoˈ tsuˈ?

Tˈo̱ Esteban matsoom:

—ˈO ta na cwiluiitquiendyoˈ ñequio ˈo nnˈaⁿya, candyeˈyoˈ ñˈoom na nntsjo̱o̱. Nquii Taya Tyˈo̱o̱tsˈom na jeeⁿ tˈmaⁿ cwiluiiñê, jom seicaˈmo̱ⁿñê nnom welooya Abraham quia na tyomˈaaⁿ tsaⁿˈñeeⁿ ndyuaa Mesopotamia cwii tjo̱o̱cheⁿ na nncˈoom tsjoom Harán. Tsoom nnom: “Caluiˈ ñjaaⁿñe ndyuaa tsjomˈ. Caˈndiiˈ nnˈaⁿˈ, cjaˈ ndyuaa yuu na mˈmo̱o̱ⁿya njomˈ.” Quia joˈ jlueeⁿˈeⁿ ndyuaa tsjomˈm, ndyuaa Caldea. Tjaaⁿ ndyuaa Harán, tyomˈaaⁿñê joˈ joˈ. Ndoˈ jnda̱ na tueˈ tsotyeeⁿ, jndyoñˈoom Tyˈo̱o̱tsˈom jom ndyuaameiiⁿ yuu na mˈaⁿˈyoˈ jeˈ. Sa̱a̱ tînquiaa Tyˈo̱o̱tsˈom na nnaaⁿˈaⁿ ndyuaameiiⁿñe meiⁿ cweˈ yuu na nncwintyjeeⁿˈeⁿ. Sa̱a̱ tyeⁿ ˈndii Tyˈo̱o̱tsˈom ñˈoom nnoom na maxjeⁿ nnaaⁿˈaⁿ ndyuaameiiⁿ. Nncuaanaˈ cwentaa nnˈaⁿ na nluiindyena tsjaaⁿ ˈnaaⁿˈ jom xeⁿ jnda̱ tueeⁿˈeⁿ meiiⁿ xjeⁿˈñeeⁿ tjaaˈnaⁿ ntseinaaⁿ. Tso Tyˈo̱o̱tsˈom na joo nnˈaⁿ na nluiindyena tsjaaⁿ ˈnaaⁿˈ Abraham cwiicheⁿ ndyuaa na nncˈomna na nchii ndyuaana. Tyeⁿ nndyeˈntjomna nda̱a̱ nnˈaⁿ ndyuaaˈñeeⁿ ndoˈ wiˈ nntjoomna nlˈa naⁿˈñeeⁿ cwii ñequiee siaⁿnto ntyu. Ndoˈ tso Tyˈo̱o̱tsˈom nnoom: “Ja nncuˈxa̱ⁿ nnˈaⁿ ndyuaaˈñeeⁿ yuu na nndyeˈntjomtyeⁿ nnˈaⁿ na nluiindyena tsjaaⁿ ˈnaⁿˈ na wjaawicantyjooˈ, jnda̱ chii nluiˈna joˈ joˈ. Tyuaawaañe nncˈomna nlatˈmaaⁿˈndyena ja.” Tqueⁿtyeⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom ñˈoom nnom Abraham na catsˈaaⁿ ˈnaaⁿ tjaaⁿˈ yuˈndaa na nluiiñe na tsaⁿsˈa. Joˈ chii quia na tuiiñe jnaaⁿ Isaac, sˈaaⁿ na ljoˈ juu jnda̱ na jnda̱a̱ˈ ñeeⁿ xuee na tuiiñe. Majoˈti sˈaa Isaac ñequio jnaaⁿ Jacob. Ndoˈ Jacob ñecwii xjeⁿ sˈaaⁿ ñequio canchooˈwe ntseinaaⁿ na yonom, nnˈaⁿ na cwiluiindye weloo jaa na canchooˈwe ntmaaⁿˈ nnˈaⁿ Israel.

’Sa̱a̱ joo ntseinda Jacob, joˈ welooya na ñetˈom teiyo, jeeⁿ ta̱a̱ˈ nˈomna tyjeena José. Nda̱a̱na jom nda̱a̱ nnˈaⁿ na tyˈeñˈom jom ndyuaa Egipto. Sa̱a̱ Tyˈo̱o̱tsˈom tyomˈaaⁿ ñˈeⁿñê ndyuaaˈñeeⁿ. 10 Seicandyaañe jom naquiiˈ chaˈtso nawiˈ na tyotjoom. Tquiaa na jndo̱ˈ tsˈoom ndoˈ sˈaa na neiiⁿˈ tsˈom Faraón jom. Faraónˈñeeⁿ cwiluiiñê tsaⁿmaⁿtsˈiaaⁿ tˈmaⁿ ndyuaa Egipto, ndoˈ jom tyˈioom tsˈiaaⁿ José na catsa̱ˈntjom tsaⁿˈñeeⁿ chaˈwaa ndyuaa Egipto hasta mati catsa̱ˈntjom naquiiˈ watsˈiaaⁿ ˈnaaⁿˈaⁿ.

11 ’Xjeⁿˈñeeⁿ jnaⁿnaˈ na jndyo cwii jndoˈ tˈmaⁿ chaˈwaa ndyuaa Egipto ñequio ndyuaa Canaán. Tˈmaⁿ nawiˈ tyotjoom nnˈaⁿ. Ndoˈ welooya taticaliuna ljoˈ na nlcwaˈna. 12 Sa̱a̱ jnda̱ na jndii Jacob na niom nantquie ndyuaa Egipto, jñoom ntseinaaⁿ welooya najndyee tyˈena joˈ joˈ. 13 Jnda̱ chii tyˈenndaˈna na jnda̱ we. Joˈ na secaño̱o̱ⁿ José na tyjeena jom. Ndoˈ tsaⁿmaⁿtsˈiaaⁿ tˈmaⁿˈñeeⁿ tajnaⁿˈaⁿ na nnˈaaⁿˈ José naⁿˈñeeⁿ. 14 Nda̱nquia seijndaaˈñe José na quiona ñequio tsotyena Jacob ñequio chaˈtso nnˈaⁿ wˈaana. Joona jnda̱a̱ˈ ndyeenˈaaⁿ nchooˈ qui nchooˈ ˈomndyena. 15 Quia joˈ tja Jacob ndyuaa Egipto. Joˈ joˈ mˈaaⁿ ndoˈ tueeⁿˈeⁿ ndoˈ mati joˈ joˈ tja̱ ntseinaaⁿ, joo welooya na ñetˈom teiyo. 16 Jnda̱ chii tyˈeñˈomlcweˈ ntseinda Jacob seiˈtsˈo ˈnaaⁿˈaⁿ tsjoom Siquem ndyuaa yuu na jnaⁿna. Joˈ joˈ tjacantˈiuuˈñê naquiiˈ tseiˈtsuaa na seijnda Abraham ñequio sˈom xuee nda̱a̱ ntseinda Hamor.

17 Tsoti Esteban:

—Welooya nnˈaⁿ Israel na ñetˈom teiyo, tyomˈaⁿtina ndyuaa Egipto. Ndoˈ yocheⁿ na tjatseicanda̱a̱ˈñenaˈ ñˈoom na tso Tyˈo̱o̱tsˈom nnom Abraham na nntsˈaaⁿ, yacheⁿ tjawijndyendyena. 18 Jndye nnˈaⁿ ñetˈom tsˈiaaⁿ tˈmaⁿ ndyuaa Egipto. Ndoˈ tueeˈntyjo̱ na tjaquieeˈ cwii tsˈaⁿ tsˈiaaⁿˈñeeⁿ na ticaljeii cantyja ˈnaaⁿˈ tsˈoo José. 19 Cwajndii sˈaaⁿ. Tcoˈweeⁿˈeⁿ welooya. Sa̱ˈntjoom na caˈndyetona yoˈndaa ndana na cwjeto. 20 Joo ncueeˈñeeⁿ tuiiñe Moisés. Tjaweeˈ tsˈom Tyˈo̱o̱tsˈom yuˈndaa. Tyomˈaaⁿñê waaˈ tsotyeeⁿ chaˈna ndyee chiˈ na teixˈeetina jom. 21 Jnda̱ chii ˈndyena jom na cueeⁿˈeⁿ sa̱a̱ majuuto yuscu jnda tsaⁿmaⁿtsˈiaaⁿ tˈmaⁿˈñeeⁿ ljeii jom. Sˈaa chaˈna jnda jom. 22 Joˈ chii tyotseiˈnaⁿˈaⁿ chaˈtso na jndo̱ˈ nˈom nnˈaⁿ ndyuaa Egipto. Tˈoom na jndo̱ˈ tsˈoom na tyotseineiiⁿ ndoˈ na tyochˈeeⁿ.

23 ’Ndoˈ Moisés, quia na tueeˈ chaˈna wenˈaaⁿ choomˈm sˈaanaˈ tsˈoom na ñeˈcjaacanoomˈm nnˈaⁿ tsjaaⁿ na tuiiñê ntseindacantyjo Israel. 24 Tjaaⁿ ndoˈ ntyˈiaaⁿˈaⁿ na macoˈwiˈ cwii tsˈaⁿ Egipto cwii tsˈaⁿ tsjaaⁿ na tuiiñê. Joˈ chii tjacwañomˈm tsaⁿˈñeeⁿ. Tjeiiˈñê juu nawiˈ na matjom. Seicueⁿˈeⁿ tsˈaⁿ Egipto. 25 Ee seitioom na nlaˈno̱ⁿˈ nnˈaaⁿˈaⁿ nnˈaⁿ Israel na Tyˈo̱o̱tsˈom nntseicandyaañe joona ñequio lˈo̱ jom, sa̱a̱ tîcalaˈno̱ⁿˈna. 26 Ndoˈ cwiicheⁿ xuee ljeiiⁿ we nnˈaⁿ Israel na cwilantjaˈndye. Ndoˈ na lˈue tsˈoom na caljoyaandyena, joˈ chii tsoom nda̱a̱na: “ˈO re mannˈaaⁿndyoˈ. ¿Chiuu na cwilantjaˈndyoˈ?” 27 Quia joˈ juu tsˈaⁿ na malˈue tiaˈ ñˈeⁿ xˈiaaˈ, ntqueeⁿ Moisés. Matsoom nnom: “¿ˈÑeeⁿ juu tqueⁿ ˈu na nntsa̱ˈntjomˈ jâ, ndoˈ na nncuˈxeⁿˈ jâ? 28 ¿Aa ñeˈcatseicueˈ ja, chaˈna seicueˈ tsˈaⁿ Egipto wja?” 29 Jnda̱ na jndii Moisés ñˈoomwaaˈ, jleinoom. Tjaaⁿ ndyuaa Madián. Mana ljooˈñeyaaⁿ joˈ joˈ. Ndoˈ joˈ joˈ tocoom, tuiindye we ntseinaaⁿ naⁿnom.

30 ’Quia na jnda̱ teinom wenˈaaⁿ ntyu na mˈaaⁿ joˈ joˈ seijomnaˈ na mˈaaⁿ cwii joo quiiˈ jnda̱a̱ na nndyooˈ sjo̱ Sinaí ndoˈ teitquiooˈñe cwii ángel nnoom naquiiˈ ntsaachom na cwico tsaˈ tsˈo̱o̱ nˈioom. 31 Tˈmaⁿ seitsaⁿˈnaˈ jom na ntyˈiaaⁿˈaⁿ na ljoˈ. Ndoˈ seicandyooˈñê na nntyˈiaaˈyaaⁿ ndoˈ jñeeⁿ na matseineiⁿ Ta Tyˈo̱o̱tsˈom. 32 Matso: “Ja cwiluiindyo̱ Tyˈo̱o̱tsˈom cwentaaˈ weloˈ Abraham tsaⁿ na ñetˈoom teiyoticheⁿ, ñˈeⁿ Isaac, ñˈeⁿ Jacob.” Quia na jndii Moisés na ljoˈ, teiñê na macatyˈueeⁿ. Meiⁿ tîcˈoomtˈmaaⁿˈñê tsˈoom na nntyˈiaaⁿˈaⁿ. 33 Ndoˈ matso Tyˈo̱o̱tsˈom nnoom: “Cwjiˈ lcomˈ na ñjomˈ ee yujoˈ yuu na meintyjeˈ matseixmaⁿnaˈ tyuaa na ljuˈ ee ñjaaⁿ tyjeˈcaño̱o̱ⁿya. 34 Ja jnda̱ ntyˈiayaya na cwitaˈwiˈ nnˈaⁿ ndyuaa Egipto nnˈaⁿya nnˈaⁿ Israel ndoˈ jnda̱ jndiiya na cwitcweena. Ndoˈ jnda̱ jndyocua̱ya na nntseicandyaandyo̱ joona. Joˈ chii majño̱o̱ⁿya ˈu na cjaˈlcweˈ ndyuaa Egipto.”

35 Tsoticheⁿ Esteban:

—Moisésˈñeeⁿ, ñelˈa nnˈaⁿ Israel na ticueeˈ nˈomna jom. Jluena nnoom: “¿ˈÑeeⁿ tqueⁿ ˈu na nntsa̱ˈntjomˈ jâ ndoˈ na nncuˈxeⁿˈ jâ?” Sa̱a̱ majuutoom tyˈiom Tyˈo̱o̱tsˈom tsˈiaaⁿ jom na catsa̱ˈntjoom joona ndoˈ cantyja ˈnaaⁿˈ na nndyaandyena nawiˈ na tyomˈaⁿna. Luaaˈ sˈaa Tyˈo̱o̱tsˈom xjeⁿ na teitquiooˈñe ángel nnoom naquiiˈ tsaˈ tsˈo̱o̱ nioom na cwico. 36 Majuu Moisésˈñeeⁿ tjeiiⁿˈeⁿ welooya nnˈaⁿ Israel na ñetˈom ndyuaa Egipto. Jndye ˈnaaⁿ tˈmaⁿ tyochˈeeⁿ ndyuaaˈñeeⁿ na tjaa ˈñeeⁿ juu nnda̱a̱ nntsˈaa na cweˈ na jndeii nquii. Mati tyochˈeeⁿ tsˈiaaⁿ tˈmaⁿ quia na teiˈnomna Ndaaluee Wee ndoˈ quia na tyomˈaⁿna ndyuaa yuu tjaa nnˈaⁿ cˈoom wenˈaaⁿ ntyu. 37 Manqueⁿ na tsoom nda̱a̱ nnˈaⁿ Israel: “Tyˈo̱o̱tsˈom nlqueeⁿ cwii nnˈaⁿˈyoˈ na nñequiaa ñˈoomˈm nda̱a̱ˈyoˈ chaˈxjeⁿ na tqueeⁿ ja.” 38 Majom na tyocañˈeeⁿ ñˈeⁿndyena quia na tyotjomndyena ndyuaa yuu tjaa nnˈaⁿ cˈoom. Joˈ joˈ seineiⁿ ángel ñˈeⁿñê sjo̱ Sinaí. Jnda̱ chii jom seineiiⁿ nda̱a̱ welooya nnˈaⁿ Israel. Jom toˈñoom ñˈoom na mañequiaanaˈ na tseixmaⁿ tsˈaⁿ na wandoˈ añmaaⁿˈ na jndyoteincooˈ ñˈoomˈñeeⁿ nda̱a̱ jaa.

39 ’Sa̱a̱ welooya tiñeˈcalacanda̱na ñˈoom na tsoom nda̱a̱na. Tiñeˈcalañˈoomˈndyena jom ndoˈ lˈana na ñeˈcˈoolcweeˈna ndyuaa Egipto. 40 Yocheⁿ na tyomˈaaⁿ xqueⁿ sjo̱ Sinaí jluena nnom Aarón: “Catsaˈ ˈnaⁿ na nlatˈmaaⁿˈndyo̱ na nncˈoojndyeenaˈ jo nda̱a̱ya na nntsaalcwa̱a̱ˈa Egipto ee ticaliuuya ljoˈ tjom Moisés tsˈaⁿ na tjeiˈ jaa joˈ joˈ.” 41 Ndoˈ lˈana cwii ˈnaⁿ chaˈcwijom quiooˈjndyo chjoo. Ndoˈ nnom juunaˈ tyolaˈcwjeena quiooˈ na tyolaˈtˈmaaⁿˈndyena na lˈana xuee. Jeeⁿ neiiⁿna ñequio juunaˈ, ndoˈ cweˈ ˈnaⁿ na lˈa nquieena. 42 Joˈ chii ˈndii Tyˈo̱o̱tsˈom joona. ˈNdiitoom na calatˈmaaⁿˈndyetona meiiⁿ cweˈ cancjuu na mˈaⁿ tsjo̱ˈluee. Ee naquiiˈ libro na teiljeii ñˈoom ndyuee profetas, matsonaˈ:

ˈO nnˈaⁿ Israel, ¿aa no̱o̱ⁿya tyoñequiaˈyoˈ quiooˈ na tyolacwjeˈyoˈ
wenˈaaⁿ ntyuˈñeeⁿ na tyomˈaⁿˈyoˈ ndyuaa yuu tjaa nnˈaⁿ cˈoom?
43 Nchii joˈ lˈaˈyoˈ ee ñejleiñˈomˈyoˈ wˈaaliaa na ndiiˈ juu na tyolatˈmaaⁿˈndyoˈ na jndyu Moloc.
Ndoˈ ñejleiñˈomˈyoˈ caxjuu cwentaaˈ juu na tyolatˈmaaⁿˈndyoˈ na jndyu Renfán.
Ñequiiˈcheⁿ ˈnaⁿ na ñelˈaˈ ncjoˈyoˈ ñejlatˈmaaⁿˈndyoˈ.
Joˈ chii jeˈ nncwjiiˈa ˈo ndyuaa tsjomˈyoˈ, nntsaˈyoˈ hasta cwiicheⁿ na ntyjaaˈ tsjoom Babilonia.

44 Tsoti Esteban:

—Juu ndyuaa yuu tjaa nnˈaⁿ cˈoom, tyoleiñˈom welooya wˈaaliaa yuu tyolawena ljo̱ˈ lcaaˈ na chuuˈ ljeii na tqueⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom na matsa̱ˈntjomnaˈ. Wˈaaliaaˈñeeⁿ tuiinaˈ chaˈxjeⁿ na sa̱ˈntjom Tyˈo̱o̱tsˈom Moisés na catsˈaaⁿ juunaˈ chaˈxjeⁿ na jnda̱ tˈmo̱o̱ⁿ nnom. 45 Juunaˈ tquioñˈom ndacantyjo welooya quia na jndyochuu Josué joona ndyuaameiiⁿñe, ndyuaa na seijndaaˈñe Tyˈo̱o̱tsˈom na nndaana. Joˈ chii tjeiiⁿˈeⁿ nnˈaⁿ na ñetˈom ndyuaameiiⁿñe cha ljooˈndye welooya juunaˈ. Ndoˈ ljooñe tyoleiñˈomtina wˈaaliaaˈñeeⁿ hasta quia na tyomˈaaⁿ David. 46 Tjaweeˈ tsˈom Tyˈo̱o̱tsˈom ñˈeⁿ David. Ñeˈcatsˈaaⁿ wˈaa yuu na nncˈoom Tyˈo̱o̱tsˈom na tyotseitˈmaaⁿˈñe weloomˈm Jacob tsaⁿ na ñetˈoom teiyocheⁿ. 47 Sa̱a̱ jnaaⁿ Salomón juu sˈaa wˈaaˈñeeⁿ cwentaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom. 48 Sa̱a̱ nquii Tyˈo̱o̱tsˈom na mˈaaⁿ na ndyeticheⁿ, nchii cweˈ naquiiˈ lˈaa na cwilˈa nnˈaⁿ macˈeeⁿ. Ee luaaˈ tyotso profeta. Seineiⁿ tsaⁿˈñeeⁿ ñˈoom na seijno̱o̱ⁿˈo̱ⁿ tsˈom. Matsoom:

49 Cañoomˈluee matseixmaⁿnaˈ ndio ˈnaⁿya yuu na mawacatya̱ⁿ na matsa̱ˈntjo̱ⁿya.
Ndoˈ tsjoomnancue matseixmaⁿnaˈ cweˈ chaˈna ˈnaⁿ yuu na cwiquieˈ ncˈa̱.
Ncˈe na ljoˈ, ¿cwaaⁿ wˈaa na nlˈaˈyoˈ cwentaya?
Ndoˈ ¿yuu waa cwii joo na ya na nncwajndya̱ya?
50 ¿Aa nchii nnco̱ sˈaa cañoomˈluee ñˈeⁿ tsjoomnancue?

51 Tsoti Esteban:

—ˈO maxjeⁿ quieˈ nˈomˈyoˈ. Matseijomnaˈ ˈo chaˈna nnˈaⁿ na tyoolatˈmaaⁿˈndye Tyˈo̱o̱tsˈom ee tiñeˈcandyeˈyoˈ meiⁿ tiñeˈcalacanda̱ˈyoˈ. Ñequiiˈ na cwitsaˈyoˈ nacjooˈ Espíritu Santo. Chaˈna tyolˈa weloˈyoˈ na ñetˈom teiyo majoˈti cwilˈaˈ ˈo. 52 Weloˈyoˈ na ñetˈom teiyo, ¿Aa tyomˈaaⁿ ˈñeeⁿ na tyoñequiaa ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na tîcataˈwiˈna juu? Maxjeⁿ tjaaˈnaⁿ. Jlaˈcwjee weloˈyoˈ nnˈaⁿ na tyolaˈcandii na nndyo nquii Cristo na cwiluiiñe na matyˈiomyanaˈ. Ndoˈ ˈo jeˈ jnda̱ tquiaˈyoˈ cwenta jom ndoˈ jnda̱ jlaˈcueˈyoˈ jom. 53 Mancjoˈtoˈyoˈ na toˈñoomˈyoˈ ljeii na tqueⁿ Moisés na tquia ángeles. Sa̱a̱ tîcalacanda̱ˈyoˈ juunaˈ.

Jlaˈcueeˈna Esteban

54 Jnda̱ na jndye naⁿˈñeeⁿ ñˈoommeiⁿˈ jlaˈjmeiⁿˈndyena. Tyoteinquiena ndeiˈnˈomna na jeeⁿ lioona Esteban. 55 Sa̱a̱ jom na tooˈ naquiiˈ tsˈoom mˈaaⁿ Espíritu Santo, jlunda̱a̱ñê ntyˈiaaⁿˈaⁿ cañoomˈluee. Ntyˈiaaⁿˈaⁿ na neiⁿcooˈ caxuee yuu na mˈaaⁿ nquii Tyˈo̱o̱tsˈom ndoˈ ntyˈiaaⁿˈaⁿ Jesús na meintyjeeˈ jo ntyjaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom ntyjaya. 56 Ndoˈ matsoom:

—Cantyˈiaˈyoˈ. Mantyˈiaya na jnda̱ jnaaⁿ cañoomˈluee, ndoˈ nquii Jesús na jnaⁿ joˈ joˈ, meintyjeeˈ ntyjaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom ntyjaya.

57 Quia joˈ jndeii tyolaxuaana na jmeiⁿˈndyena. Jlacuˈna luaˈquina ndoˈ ñejom tyˈenomna nacjoomˈm. 58 Ndoˈ jndeii tyˈentquieena jom nnom tsjoom. Jnda̱ chii nnˈaⁿ na tyolue na waa jnaaⁿˈaⁿ tjeiiˈna liaa na teincoo na cweeˈna. Tsa̱ˈna joonaˈ, ndoˈ cwii tsˈaⁿ na titquieñe na jndyu Saulo jom sˈaaⁿ cwenta joonaˈ. Jnda̱ chii tyotmeiiⁿˈna ljo̱ˈ Esteban. 59 Ndoˈ yocheⁿ na cwitmeiiⁿˈna ljo̱ˈ jom, seineiiⁿ nnom Tyˈo̱o̱tsˈom, matsoom:

—Ta Jesús, coñomˈ añmaⁿ ˈnaⁿya.

60 Jnda̱ chii tcoomˈm xtyeeⁿ. Jndeii seixuaⁿ, matsoom:

—Ta, tincwjaaˈndyuˈ cwenta jnaaⁿna na cwilaˈcueeˈna ja.

Jnda̱ tsoom na luaaˈ mana tueeⁿˈeⁿ.