อย่าโง่

ลูกเอ๋ย หากเจ้าค้ำประกันให้เพื่อนบ้าน
หากเจ้าจับมือวางมัดจำให้คนแปลกหน้า
เจ้าได้ติดกับวาจาของเจ้า
ถูกผูกมัดเพราะคำพูดของตัวเอง
ลูกเอ๋ย จงทำเช่นนี้เพื่อปลดปล่อยตัวเจ้าเอง
ในเมื่อเจ้าตกอยู่ในเงื้อมมือของเพื่อนบ้าน
ไป ไปอ้อนวอนจนกว่าจะหมดแรง[a]
อย่าให้เพื่อนบ้านของเจ้าได้หยุดพัก!
อย่าให้ตาของเจ้าได้หลับ
อย่าให้เปลือกตาของเจ้าเคลิ้มไป
จงปลดปล่อยตัวเองให้เป็นอิสระเหมือนกวางหนีจากเงื้อมมือของนายพราน
เหมือนนกที่หนีจากบ่วงแร้วของคนดักนก

เจ้าคนขี้เกียจ จงไปเรียนจากมด
สังเกตวิธีการของมัน แล้วจงฉลาดขึ้น
มันไม่มีผู้บัญชาการ
ไม่มีผู้ควบคุมดูแล และไม่มีใครปกครอง
แต่มันก็ยังสะสมเสบียงในฤดูร้อน
และรวบรวมอาหารตั้งแต่ฤดูเก็บเกี่ยว

เจ้าคนขี้เกียจ จะนอนอีกนานสักเท่าใด?
เมื่อไหร่เจ้าจะลุกขึ้นเสียที?
10 หลับอีกนิด เคลิ้มอีกหน่อย
กอดอกงีบต่อสักประเดี๋ยว
11 แล้วความยากจนจะมาหาเจ้าดั่งขโมย
และความขัดสนจะเล่นงานเจ้าอย่างคนถืออาวุธ

12 คนเลวทรามและชั่วร้าย
ผู้พูดจาลดเลี้ยว
13 ผู้ขยิบตา
ขยับเท้า
กระดิกนิ้วส่งสัญญาณ
14 ผู้คิดอ่านทำการชั่วร้ายจากใจคิดคดทรยศ
พวกเขาคอยยุแยงตะแคงรั่วเสมอ
15 ฉะนั้นหายนะจึงมาถึงพวกเขาอย่างฉับพลัน
พวกเขาแหลกสลายเกินเยียวยาในชั่วพริบตา

16 มีสิ่งน่ารังเกียจหกอย่างที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงเกลียดชัง
ที่จริง มีเจ็ดอย่างที่พระองค์ทรงรังเกียจ คือ
17 ตาที่หยิ่งยโส
ลิ้นที่โป้ปด
มือที่เข่นฆ่าผู้บริสุทธิ์
18 จิตใจที่คิดการชั่วร้าย
เท้าที่ปราดไปทำชั่ว
19 พยานเท็จผู้กล่าวมุสา
และคนที่ยุให้ญาติพี่น้องแตกแยกกัน

อย่าสำส่อน

20 ลูกเอ๋ย จงรักษาคำสั่งของพ่อเจ้า
และอย่าละเลยคำสอนของแม่เจ้า
21 จงตรึงมันไว้ในดวงใจเสมอ
จงผูกมันไว้รอบคอของเจ้า
22 ยามเจ้าเดิน คำสอนนั้นจะช่วยชี้นำ
ยามเจ้าหลับ มันจะคอยดูแล
ครั้นยามเจ้าตื่น มันจะพูดกับเจ้า
23 เพราะคำสั่งนี้เป็นดวงประทีป
คำสอนนี้เป็นความสว่าง
การอบรมบ่มนิสัย
เป็นทางแห่งชีวิต
24 เพื่อคุ้มครองเจ้าให้พ้นจากภรรยาของเพื่อนบ้าน
และคำออดอ้อนของหญิงแพศยา

25 อย่ากระสันถึงความงามของนาง
อย่าตกเป็นทาสดวงตาหยาดเยิ้มของนาง

26 เพราะหญิงโสเภณีก็แลกได้ด้วยอาหารจานหนึ่ง
แต่ภรรยาของชายอื่นออกล่าเอาชีวิตอันล้ำค่าของเจ้า
27 เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเล่นกับไฟ
โดยที่เสื้อผ้าของเขาไม่ถูกไฟไหม้?
28 เป็นไปได้หรือที่คนเราจะเดินย่ำถ่านร้อนๆ
โดยที่เท้าไม่ถูกไฟลวก?
29 ชายที่ไปนอนกับภรรยาของผู้อื่นก็เป็นเช่นนั้นแหละ
ไม่มีใครที่แตะต้องนางแล้วจะลอยนวลพ้นโทษไปได้

30 ผู้คนยังสงสารขโมย
ที่ลักทรัพย์เพราะความหิวโหย
31 แต่ถ้าเขาถูกจับได้ ก็จะถูกปรับถึงเจ็ดเท่า
แม้ว่าอาจจะต้องถึงกับขายของทุกอย่างในบ้านเพื่อชดใช้
32 แต่ชายที่ล่วงประเวณีเป็นคนไม่รู้จักคิด
ผู้ที่ทำเช่นนั้นก็ทำลายตนเอง
33 ผลที่จะได้รับคือรอยแผลและความอัปยศ
เป็นความอับอายขายหน้าตลอดกาล

34 เพราะความหึงหวงจะทวีความโกรธแค้นของสามีของหญิงนั้น
และเมื่อถึงคราวแก้แค้น เขาจะไม่ปรานีเลย
35 เขาจะไม่ยอมรับค่าชดใช้ใดๆ
ไม่ว่าสินบนจะมากมายสักเท่าใด เขาก็จะไม่ยอมเป็นอันขาด

Footnotes

  1. 6:3 หรือไป ถ่อมตัวถ่อมใจของเจ้าลง

บทเรียนสำหรับชีวิตประจำวัน

ลูกเอ๋ย ถ้าเจ้าค้ำประกันเพื่อนบ้านของเจ้า
    ให้คำมั่นสัญญากับคนแปลกหน้า
ถ้าเจ้าติดกับดักเพราะสิ่งที่เจ้าพูดจากริมฝีปาก
    ติดบ่วงแร้วเพราะคำพูดจากปากเจ้า
ลูกเอ๋ย จงปฏิบัติตามนี้เถิด และพาตัวเองไปให้รอด
    ในเมื่อเจ้าย่างเข้ามาอยู่ในเงื้อมมือของเพื่อนบ้านเจ้า
    จงไปและถ่อมตัวลงเพื่อขอความกรุณาจากเขา
อย่าปล่อยให้ตาของเจ้าหลับใหล
    หรือเปลือกตาปิดแม้แต่งีบเดียว
ช่วยตัวเจ้าเองให้รอดดั่งละองละมั่งที่รอดจากเงื้อมมือของนายพราน
    และเป็นดั่งนกที่รอดจากมือของนักล่านก

จงไปหามดเถิด คนเกียจคร้านเอ๋ย
    จงสังเกตดูวิถีทางของมด
    เจ้าจะได้เป็นคนมีสติปัญญา
มดไม่มีหัวหน้า
    ผู้ดูแล หรือผู้ปกครอง
มันสะสมอาหารในฤดูร้อน
    และรวบรวมเสบียงกรังในฤดูเก็บเกี่ยว

เจ้าคนเกียจคร้านเอ๋ย เจ้าจะนอนนานแค่ไหน
    เมื่อใดเจ้าจึงจะตื่นจากการหลับใหล
10 นอนสักนิด หลับสักหน่อย
    วางมือพักสักประเดี๋ยว
11 แล้วความจนก็จะมาถึงตัวเจ้าประหนึ่งโจรมา
    และเจ้าจะขาดแคลนประหนึ่งคนถืออาวุธมาปล้น

12 คนไร้ค่าและคนชั่วเป็นคนที่
    ย่างก้าวไปกับการพูดเท็จ
13 ตาของเขาขยิบ เท้าก็ขยับ
    และนิ้วก็ชี้กำกับ
14 เขาวางแผนอันเลวร้ายด้วยใจที่บิดเบือน
    ก่อกวนให้เกิดการวิวาทร่ำไป
15 ฉะนั้น เขาจึงพบภัยพิบัติอย่างไม่รู้เนื้อรู้ตัว
    เขาจะถูกทำลายในพริบตาเดียวอย่างไม่มีทางแก้ไขได้

16 มีหกสิ่งซึ่งพระผู้เป็นเจ้าเกลียดชัง
    เจ็ดสิ่งซึ่งเป็นที่น่ารังเกียจต่อพระองค์
17 สายตาหยิ่งจองหอง ลิ้นโป้ปด
    และมือประหัตประหารผู้บริสุทธิ์
18 ใจที่วางแผนอันเลวร้าย
    เท้าที่วิ่งตะบึงหาความชั่ว
19 พยานเท็จที่เปล่งคำมุสา
    และผู้ก่อเหตุวิวาทในหมู่พี่น้อง

20 ลูกเอ๋ย จงรักษาคำบัญญัติของบิดาของเจ้า
    และอย่าละเลยคำสอนของมารดาของเจ้า
21 จงผนึกมันไว้กับใจของเจ้าเสมอไป
    และจงผูกติดไว้ที่คอของเจ้า
22 เวลาเจ้าเดินไป มันจะเป็นผู้นำทางเจ้า
    เวลาเจ้านอน มันจะเฝ้าดูแลเจ้า
    และเวลาเจ้าตื่นขึ้น มันจะพูดกับเจ้า
23 ด้วยว่า คำบัญญัติเป็นดั่งตะเกียง
    และการสอนเป็นดั่งแสงสว่าง
และการว่ากล่าวตักเตือนเพื่อให้มีวินัย
    เป็นวิถีทางแห่งชีวิต
24 เพื่อให้เจ้าพ้นจากหญิงที่ไร้ศีลธรรม
    จากเล่ห์ลิ้นอันระรื่นของหญิงโสเภณี
25 อย่าให้กิเลสเกิดในใจของเจ้าเพราะความงามของนาง
    อย่าให้นางจับเจ้าได้ด้วยเปลือกตาของนาง
26 ด้วยว่าหญิงแพศยาทำให้เจ้าถูกลดค่าลงเท่ากับขนมปังก้อนหนึ่ง
    และหญิงที่ล่วงประเวณีตามล่าชีวิตของเจ้า
27 ชายใดจะสุมไฟในหัวอกของตน
    แล้วเสื้อจะไม่ไหม้
28 หรือชายใดจะเดินบนถ่านลุกแดง
    แล้วเท้าจะไม่ไหม้พองหรือ
29 คนที่ยุ่งเกี่ยวกับภรรยาของเพื่อนบ้านของเขาก็จะเป็นเช่นนั้น
    ไม่มีใครที่แตะต้องตัวนาง แล้วจะไม่ถูกลงโทษ
30 ไม่มีใครดูหมิ่นคนขโมย หากว่าเขา
    ขโมยเพราะความอดอยาก
31 แต่ถ้าถูกจับได้ เขาต้องจ่ายกลับคืนเป็นเจ็ดเท่า
    เขาต้องยกทรัพย์สมบัติที่บ้านทั้งหมดให้ไป
32 คนที่ล่วงประเวณีกับผู้หญิงก็คือคนสิ้นคิด
    คนที่จะทำลายตนเองนั่นแหละจึงกระทำเช่นนั้น
33 เขาจะบาดเจ็บและประสบกับการลบหลู่
    และความอับอายจะไม่มีวันลบเลือนหายไป
34 เพราะความหึงหวงทำให้สามีโกรธมหันต์
    และจะไม่เหลือความปรานีใดๆ เมื่อถึงวันแก้แค้น
35 เขาจะไม่รับค่าทดแทน
    เขาจะปฏิเสธแม้เจ้าจะให้ของกำนัลแก่เขามากมาย