19 เป็นคนยากจนแต่ดำเนินชีวิตอย่างไร้ที่ติ
ดีกว่าเป็นคนพูดตลบตะแลง เพราะคนเช่นนี้เป็นคนโง่

หากความปรารถนาที่ปราศจากศีลธรรมความรู้นั้นไม่ดี
คนหุนหันพลันแล่นจะยิ่งเดินออกนอกลู่นอกทางไปไกลสักเท่าใด!

ความโง่ของคนทำลายชีวิตตนเอง
แต่ใจของเขากลับโกรธโทษองค์พระผู้เป็นเจ้า

ความมั่งคั่งชักนำให้มีเพื่อนฝูงมากมาย
แต่เพื่อนสนิทของคนจนก็ยังละทิ้งเขาไป

พยานเท็จจะไม่ลอยนวลพ้นโทษ
และคนโกหกจะไม่พ้นผิด

คนมากมายเอาใจผู้มีอำนาจ
และทุกคนจะเป็นเพื่อนกับคนใจกว้าง

หากญาติพี่น้องของคนจนเองยังเมินหน้าหนี
เพื่อนๆ ของเขาจะยิ่งกว่านั้นสักเท่าใด!
ถึงแม้เขาตามอ้อนวอน
แต่ทุกคนก็หายหน้ากันไปหมด[a]

ผู้ที่ได้สติปัญญาก็รักชีวิตของตนเอง
ผู้ที่รักความเข้าใจไม่ช้าก็เจริญรุ่งเรือง

พยานเท็จจะไม่พ้นโทษ
และคนโกหกจะต้องพินาศ

10 หากคนโง่ไม่เหมาะจะอยู่อย่างเลิศหรู
ทาสยิ่งไม่เหมาะจะปกครองเจ้านายมากกว่านั้นสักเท่าใด!

11 ความสุขุมรอบคอบจะทำให้คนเราอดทน
และเกียรติยศของเขาคือการให้อภัยความผิดของคนอื่น

12 พระพิโรธของกษัตริย์เป็นดั่งเสียงคำรามของราชสีห์
แต่ความโปรดปรานของพระองค์เหมือนน้ำค้างรดพืชพันธุ์ธัญญาหาร

13 ลูกโง่เขลาเป็นความหายนะแก่พ่อของตน
และภรรยาที่ชอบทะเลาะก็เหมือนหลังคารั่วที่มีน้ำหยดอยู่เสมอ

14 บ้านและทรัพย์สินเป็นมรดกจากพ่อแม่
ส่วนภรรยาที่สุขุมรอบคอบมาจากองค์พระผู้เป็นเจ้า

15 ความขี้เกียจทำให้หลับสนิท
และคนขี้เกียจต้องหิวโหย

16 ผู้ที่เชื่อฟังคำตักเตือนสั่งสอนก็ถนอมชีวิตของตนไว้
ผู้ที่ไม่ใส่ใจทางของตนจะต้องตาย

17 ผู้ที่เมตตาคนยากจนก็เท่ากับให้องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงยืม
และพระองค์จะทรงให้รางวัลตอบแทนสิ่งที่เขาทำ

18 จงอบรมบ่มนิสัยลูก เพราะสิ่งนี้ให้ความหวัง
อย่ารู้เห็นเป็นใจให้เขาต้องตาย

19 คนใจร้อนจะต้องรับโทษของตนเอง
ถ้าเจ้าจะช่วยเขา ก็ต้องช่วยกันอยู่ร่ำไป

20 จงฟังคำแนะนำและรับคำตักเตือน
เพื่อในที่สุดเจ้าจะได้เป็นหนึ่งในบรรดาคนฉลาด

21 ในใจของมนุษย์มีแผนงานมากมาย
แต่พระประสงค์ขององค์พระผู้เป็นเจ้าจะสำเร็จ

22 สิ่งที่คนเราปรารถนาคือความรักอันยั่งยืน[b]
และเป็นคนยากจนก็ดีกว่าเป็นคนโกหก

23 ความยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้านำไปสู่ชีวิต
เขาจะอิ่มหนำและพักสงบปราศจากความทุกข์ร้อน

24 คนเกียจคร้านแช่มือคาอยู่ในชาม
ไม่ยอมแม้แต่จะหยิบอาหารใส่ปากตนเอง!

25 จงเฆี่ยนคนชอบเยาะเย้ย แล้วคนอ่อนต่อโลกจะเรียนรู้ความสุขุมรอบคอบ
จงเตือนคนที่มีวิจารณญาณและเขาจะเรียนรู้

26 ลูกที่ปล้นพ่อและขับไล่แม่
ก็เป็นลูกที่นำความอับอายขายหน้ามาให้

27 ลูกเอ๋ย ถ้าเจ้าเลิกฟังคำสั่งสอน
ก็จะหลงเตลิดจากถ้อยคำแห่งความรู้

28 พยานฉ้อฉลเย้ยหยันความยุติธรรม
และปากของคนชั่วกลืนความชั่วลงไป

29 โทษทัณฑ์เตรียมพร้อมแล้วสำหรับคนชอบเยาะเย้ย
และการโบยเตรียมพร้อมแล้วสำหรับหลังของคนโง่

Footnotes

  1. 19:7 ในภาษาฮีบรูประโยคนี้มีความหมายไม่ชัดเจน
  2. 19:22 หรือความโลภของมนุษย์เป็นความอัปยศของเขา

19 คนยากไร้ที่ดำเนินชีวิตด้วยสัจจะ
    ดีกว่าคนโง่ที่ชอบบิดเบือนคำพูด
ความปรารถนาอันแรงกล้าที่ปราศจากความรู้เป็นสิ่งไม่ดี
    และคนที่ก้าวไปด้วยความรีบร้อนก็ย่อมผิดพลาดได้
ความโง่ของมนุษย์ทำลายวิถีทางของตนเอง
    และใจของเขาเกรี้ยวกราดต่อพระผู้เป็นเจ้า
ความร่ำรวยทำให้มีเพื่อนฝูงมากขึ้น
    แต่คนยากไร้ถูกเพื่อนทอดทิ้ง
พยานเท็จจะต้องได้รับโทษ
    และคนขี้ปดจะหนีไปไม่พ้น
มีคนมากมายที่ชอบประจบสอพลอผู้มียศศักดิ์
    และทุกคนเป็นเพื่อนของคนที่ให้ของกำนัล
คนยากจนมีพี่น้องที่รังเกียจเขา
    แล้วเพื่อนฝูงจะไม่อยู่ห่างจากเขายิ่งกว่านั้นหรือ
แม้จะพยายามตามไปพูดกับพวกเขา
    แต่ทุกคนต่างก็หายหน้ากันไปหมด
ผู้ที่ได้สติปัญญามา เป็นผู้รักจิตวิญญาณของตน
    ผู้ที่รักษาความหยั่งรู้ไว้จะประสบกับสิ่งดีงาม
พยานเท็จจะต้องได้รับโทษ
    และคนขี้ปดจะพินาศ
10 ความหรูหราไม่เหมาะสมกับคนไร้ปัญญา
    ทาสผู้รับใช้ก็ยิ่งไม่เหมาะสมที่จะปกครองบรรดาเจ้าชาย
11 ความเข้าใจดีของมนุษย์ทำให้เขาโกรธยาก
    เมื่อเขาให้อภัยการกระทำผิด นั่นเป็นความดีเด่นของเขา
12 ความเกรี้ยวกราดของกษัตริย์เป็นเหมือนเสียงคำรามของสิงโต
    แต่ความโปรดปรานของกษัตริย์เป็นเหมือนน้ำค้างบนใบหญ้า
13 ลูกที่โง่เขลาเป็นความพินาศของบิดา
    และภรรยาช่างทะเลาะเบาะแว้งเป็นเสมือนฝนตกพรำๆ อย่างไม่หยุดยั้ง
14 บ้านและความมั่งมีเป็นมรดกที่ตกทอดจากบิดา
    แต่ภรรยาที่ชาญฉลาดมาจากพระผู้เป็นเจ้า
15 ความเกียจคร้านฝังอยู่ในคนที่หลับสนิท
    และคนเกียจคร้านต้องทนทุกข์จากความหิว
16 ผู้ที่รักษาคำสั่งสอนรักษาจิตวิญญาณของตน
    แต่ผู้ที่ปราศจากความระมัดระวังในวิถีทางของตนจะวอดวาย
17 ผู้ที่มีความกรุณาต่อผู้ยากไร้นับว่าให้พระผู้เป็นเจ้าขอยืม
    และพระองค์จะให้รางวัลเพื่อตอบแทนสิ่งที่เขากระทำ
18 จงสอนให้ลูกของเจ้ามีระเบียบวินัย ขณะที่ยังมีความหวัง
    แต่อย่าถึงกับให้เขาต้องเสียชีวิต
19 คนอารมณ์ร้ายจะต้องได้รับการสนองตอบ
    หากว่าเจ้าช่วยเขาให้รอดตัวจากความผิด เจ้าก็จะต้องช่วยเขาร่ำไป
20 จงฟังคำแนะนำและยอมรับคำสั่งสอน
    และในที่สุดเจ้าจะได้มาซึ่งสติปัญญา
21 คนมักมีแผนการมากมายไว้ในใจ
    แต่แผนจะลุล่วงได้หรือไม่ก็แล้วแต่ความประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้า
22 สิ่งที่มนุษย์ปรารถนาคือความสัตย์จริง
    และการเป็นคนยากไร้ก็ยังดีกว่าเป็นคนมดเท็จ
23 ความเกรงกลัวพระผู้เป็นเจ้านำไปสู่ชีวิต
    เขาจะนอนหลับด้วยความสบายใจ
    ไม่มีภัยใดๆ มารบกวน
24 คนขี้เกียจแช่มือไว้ในจานของตน
    แม้แต่จะยกมือป้อนตัวเองยังไม่ยอมทำ
25 จงเฆี่ยนตีคนช่างเย้ยหยัน เพื่อคนเขลาจะเรียนรู้ให้ฉลาดขึ้นได้
    ตักเตือนว่ากล่าวคนหยั่งรู้ และเขาจะได้มาซึ่งความรู้
26 ผู้แสดงความก้าวร้าวต่อบิดา และขับไล่มารดาของตน
    เป็นลูกที่ก่อให้เกิดความอับอาย และนำมาซึ่งความอัปยศอดสู
27 ลูกเอ๋ย ถ้าเจ้าเลิกฟังคำสั่งสอน
    เจ้าก็จะหลงหายไปจากคำกล่าวอันกอปรด้วยความรู้
28 พยานผู้ไร้ค่าเย้ยหยันความเป็นธรรม
    และปากของบรรดาคนชั่วร้ายรับแต่สิ่งเลวร้าย
29 การกล่าวโทษมีไว้พร้อมแล้วสำหรับบรรดาผู้เย้ยหยัน
    และการเฆี่ยนตีมีไว้สำหรับหลังของคนโง่