Add parallel Print Page Options

Предостережения против глупости

Сын мой, если ты поручился за другого
    и гарантировал возмещение долгов чужого,
то ты был пойман на слове,
    попался в ловушку собственных слов.
И тогда, сын мой, вот что сделай, чтобы спастись,
    раз ты попал в руки другого:
пойди, поспеши[a]
    и мольбами его осади!
Не давай глазам своим сна
    и не смыкай век своих.
Спасайся, как газель из руки охотника,
    как птица из силков птицелова.

Пойди к муравью, лежебока,
    посмотри на труды его и будь мудрым!
Нет у него ни начальника,
    ни надсмотрщика, ни правителя,
но он запасается летом пищей,
    собирает себе еду во время жатвы.

Сколько валяться тебе, лежебока?
    Когда же ты пробудишься ото сна?
10 Немного поспишь, немного подремлешь,
    немного, руки сложив, полежишь,
11 и придёт к тебе нищета, как грабитель[b],
    настигнет нужда, как разбойник[c].

12 Негодяй и злодей
    ходит с лживой речью,
13 подмигивает глазами,
    подаёт знаки ногами
    и тычет пальцами.
14 Ложь в его сердце;
    он замышляет зло
    и постоянно сеет раздор.
15 К такому нежданно придёт беда;
    он будет внезапно погублен – без исцеления.

16 Шесть вещей ненавидит Вечный,
    даже семь, что Ему отвратительны:
17         надменные глаза,
        лживый язык,
        руки, что льют невинную кровь,
18         сердце, что вынашивает нечестивые замыслы,
        ноги, что скоры бежать к злу,
19         лжесвидетель, что дышит ложью,
        и тот, кто меж братьями сеет раздор.

Ещё одно предостережение против нарушения супружеской верности

20 Сын мой, храни повеления своего отца
    и не отвергай поучения своей матери.
21 Навсегда навяжи их на сердце;
    обвяжи их вокруг шеи.
22 Когда ты пойдёшь, они тебя поведут,
    когда ты уснёшь, они тебя будут охранять,
    когда ты встанешь, они дадут тебе совет.
23 Ведь повеления эти – светильник,
    наставление – свет,
    а назидательное обличение – путь к жизни,
24 хранящие тебя от дурной женщины,
    от льстивого языка чужой жены.
25 Не желай в своём сердце её красоты;
    не давай ей увлечь тебя ресницами,
26 ведь из-за блудницы нищают до куска хлеба,[d]
    а связь с чужой женой может стоить тебе жизни.
27 Разве можно за пазуху взять огонь
    и не прожечь одежду?
28 Разве можно ходить по горячим углям
    и не обжечь ног?
29 Так и тот, кто спит с женой другого:
    никто из коснувшихся её не останется безнаказанным.

30 Не презирают вора, когда крадёт он из-за голода
    лишь для того, чтоб насытиться.
31 Но и тогда, будучи пойман, заплатит он сполна[e],
    отдав всё добро своего дома.
32 Но кто ложится с чужой женой – безрассуден;
    поступающий так сам себя губит.
33 Побои и срам он получит,
    и позор его не изгладится;
34 ведь ревность приводит мужа в ярость,
    и не сжалится он, когда будет мстить.
35 Никакого откупа он не примет,
    не захочет подарка, какого бы ты ни давал.

Footnotes

  1. Мудр 6:3 Или: «унижайся».
  2. Мудр 6:11 Или: «как бродяга».
  3. Мудр 6:11 Или: «как попрошайка».
  4. Мудр 6:26 Или: «ведь плата блудницы – лишь кусок хлеба».
  5. Мудр 6:31 Букв.: «семикратно».

Advertencia contra la insensatez

Hijo mío, si has salido fiador de tu vecino,
    si has hecho tratos para responder por otro,
si te has comprometido verbalmente,
    enredándote con tus propias palabras,
    entonces has caído en manos de tu prójimo.
Si quieres librarte, hijo mío, este es el camino:
    Ve corriendo y humíllate ante él;
    procura deshacer tu compromiso.
No permitas que se duerman tus ojos;
    no dejes que tus párpados se cierren.
Líbrate, como se libra del cazador[a] la gacela,
    como se libra de la trampa[b] el ave.

¡Anda, perezoso, fíjate en la hormiga!
    ¡Fíjate en lo que hace, y adquiere sabiduría!
No tiene quien la mande,
    ni quien la vigile ni gobierne;
con todo, en el verano almacena provisiones
    y durante la cosecha recoge alimentos.

Perezoso, ¿cuánto tiempo más seguirás acostado?
    ¿Cuándo despertarás de tu sueño?
10 Un corto sueño, una breve siesta,
    un pequeño descanso, cruzado de brazos…
11 ¡y te asaltará la pobreza como un bandido,
    y la escasez como un hombre armado![c]

12 El bribón y sinvergüenza,
    el vagabundo de boca corrupta,
13 hace guiños con los ojos,
    y señas con los pies y con los dedos.
14 El malvado trama el mal en su mente,
    y siempre anda provocando disensiones.
15 Por eso le sobrevendrá la ruina;
    ¡de repente será destruido, y no podrá evitarlo!

16 Hay seis cosas que el Señor aborrece,
    y siete que le son detestables:
17         los ojos que se enaltecen,
        la lengua que miente,
        las manos que derraman sangre inocente,
18         el corazón que maquina planes perversos,
        los pies que corren a hacer lo malo,
19         el falso testigo que esparce mentiras,
        y el que siembra discordia entre hermanos.

Advertencia contra el adulterio

20 Hijo mío, obedece el mandamiento de tu padre
    y no abandones la enseñanza de tu madre.
21 Grábatelos en el corazón;
    cuélgatelos al cuello.
22 Cuando camines, te servirán de guía;
    cuando duermas, vigilarán tu sueño;
    cuando despiertes, hablarán contigo.
23 El mandamiento es una lámpara,
    la enseñanza es una luz
    y la disciplina que corrige es camino de vida.
24 Te protegerán de la mujer malvada,
    de la mujer ajena y de su lengua seductora.
25 No abrigues en tu corazón deseos por su belleza,
    ni te dejes cautivar por sus ojos,
26 pues la ramera va tras un pedazo de pan,
    pero la mujer de otro hombre busca tu propia vida.[d]
27 ¿Puede alguien echarse brasas en el pecho
    sin quemarse la ropa?
28 ¿Puede alguien caminar sobre las brasas
    sin quemarse los pies?
29 Pues tampoco quien se acuesta con la mujer ajena
    puede tocarla y quedar impune.

30 No se desprecia al ladrón
    que roba para mitigar su hambre;
31 pero, si lo atrapan, deberá devolver
    siete tantos lo robado,
    aun cuando eso le cueste todas sus posesiones.
32 Pero al que comete adulterio le falta el juicio;
    el que así actúa se destruye a sí mismo.
33 No sacará más que golpes y vergüenzas,
    y no podrá borrar su oprobio.
34 Porque los celos desatan la furia del esposo,
    y este no perdonará en el día de la venganza.
35 No aceptará nada en desagravio,
    ni se contentará con muchos regalos.

Footnotes

  1. 6:5 del cazador (LXX y otras versiones antiguas); de la mano (TM).
  2. 6:5 de la trampa (LXX y otras versiones antiguas); de la mano del trampero (TM).
  3. 6:11 como un hombre armado. Alt. como un limosnero.
  4. 6:26 tu propia vida. Lit. un alma valiosa.

Dagdag na Babala

Anak, kapag nangako kang managot sa utang ng iba, at naipit ka sa pangakong iyon, ganito ang gawin mo upang maayos ang pananagutan mo sa kanya: Puntahan mo siya at makiusap na pakawalan ka niya sa iyong pananagutan. Huwag kang titigil na makiusap hanggang sa maging malaya ka, tulad ng isang ibon o usa na nakawala sa isang mangangaso.

Kayong mga tamad, tingnan ninyo at pag-aralan ang pamumuhay ng mga langgam upang matuto kayo sa kanila. Kahit na walang namumuno at nag-uutos sa kanila, nag-iipon sila ng pagkain kapag tag-araw at panahon ng anihan, upang may makain sila pagdating ng tag-ulan. Kayong mga tamad, matutulog nang matutulog na lang ba kayo? Kailan kayo gigising? 10 Kaunting tulog, kaunting pahinga at ang paminsan-minsang paghalukipkip ng mga kamay, 11 at hindi ninyo mamamalayan darating ang kahirapan na para kayong ninakawan ng tulisan.

12 Ang taong walang kwenta at masama ay puro kasinungalingan ang sinasabi. 13 Kumikindat at sumisenyas siya gamit ang kanyang mga kamay at paa para makumbinsi ang mga tao sa mga sinasabi niya. 14 Ang puso niya ay puno ng pandaraya, laging nagbabalak na gumawa ng masama at sa mga gulo siya ang nagpapasimula. 15 Kaya biglang darating sa kanya ang kapahamakan at hindi na siya matutulungan.

16 May mga bagay[a] na kinamumuhian ang Panginoon:

17 ang pagmamataas,
    ang pagsisinungaling,
    ang pagpatay ng tao,
18 ang pagpaplano ng masama,
    ang pagmamadaling gumawa ng masama,
19 ang pagpapatotoo sa kasinungalingan,
    at pinag-aaway ang kanyang kapwa.

20 Anak, sundin mo ang itinuturo at iniuutos ng iyong mga magulang. 21 Itanim mo ito sa iyong isipan para hindi mo makalimutan. 22 Ito ang magpapatnubay, mag-iingat at magpapaalala sa iyong pamumuhay, kahit ano pa ang iyong ginagawa. 23 Sapagkat ang mga turo at utos ng iyong mga magulang ay katulad ng isang ilaw na tatanglaw sa iyo. At ang kanilang pagsaway sa iyo para ituwid ang ugali mo ay ikabubuti at ikahahaba ng buhay mo. 24 Ilalayo ka rin nito sa masamang babaeng nakakaakit ang pananalita. 25 Huwag kang magnanasa sa kanyang kagandahan. Huwag kang patutukso sa kanyang pang-aakit. 26 Ang pakikipagsiping sa babaeng bayaran ay pwedeng bayaran sa halaga ng tinapay, ngunit ang pakikipagsiping sa asawa ng iba ay pagbabayaran mo ng iyong buhay.

27 Kung maglalaro ka ng apoy sa iyong kandungan tiyak na masusunog ang damit mo. 28 At kung tatapak ka sa baga, mapapaso ang mga paa mo. 29 Kaya kapag sumiping ka sa asawa ng iba, magdurusa ka.

30 Minsan nauunawaan ng mga tao ang taong nagnakaw dahil sa gutom. 31 Ngunit pinagbabayad naman siya ng pitong beses ng kanyang ninakaw kapag nahuli, kahit maubos pa ang lahat ng pag-aari niya.

32 Ang taong sumisiping sa asawa ng iba ay hangal. Sinisira lang niya ang kanyang sarili. 33 Masasaktan siya at habang buhay na mapapahiya. 34 Sapagkat ang asawang seloso ay sobra kung magalit at maghihiganti siya ng walang awa. 35 Kahit magkano pa ang ibayad, hindi niya ito tatanggapin.

Footnotes

  1. 6:16 May mga bagay: sa literal, May anim o pitong bagay.

Advertencia contra la insensatez

Hijo mío, si has salido fiador de tu vecino,
    si has hecho tratos para responder por un extraño,
si te has comprometido verbalmente,
    enredándote con tus propias palabras,
    entonces has caído en manos de tu prójimo.
Si quieres librarte, hijo mío, este es el camino:
    Ve corriendo y humíllate ante él;
    procura deshacer tu compromiso.
No permitas que se duerman tus ojos;
    no dejes que tus párpados se cierren.
Líbrate, como se libra del cazador[a] la gacela,
    como se libra de la trampa[b] el ave.

¡Anda, perezoso, fíjate en la hormiga!
    ¡Fíjate en lo que hace y adquiere sabiduría!
No tiene quien la mande
    ni quien la vigile ni gobierne;
con todo, en el verano almacena provisiones
    y durante la cosecha recoge alimentos.

Perezoso, ¿cuánto tiempo más seguirás acostado?
    ¿Cuándo despertarás de tu sueño?
10 Un corto sueño, una breve siesta,
    un pequeño descanso, cruzado de brazos…
11 ¡y te asaltará la pobreza como un bandido,
    y la escasez como un hombre armado![c]

12 El perverso y el malvado,
    el vagabundo de boca corrupta,
13 hace guiños con los ojos
    y señas con los pies y con los dedos.
14 Él trama el mal en su corazón[d]
    y siempre anda provocando pleitos.
15 Por eso le sobrevendrá la ruina;
    ¡de repente será destruido y no podrá evitarlo!

16 Hay seis cosas que el Señor aborrece

y siete que le son detestables:

17 los ojos que se enaltecen,

la lengua que miente,

las manos que derraman sangre inocente,

18 el corazón que trama planes perversos,

los pies que corren a hacer lo malo,

19 el testigo falso que propaga mentiras

y el que siembra discordia entre hermanos.

Advertencia contra el adulterio

20 Hijo mío, obedece el mandamiento de tu padre
    y no abandones la enseñanza de tu madre.
21 Grábatelos en tu corazón;
    cuélgatelos al cuello.
22 Cuando camines, te servirán de guía;
    cuando duermas, vigilarán tu sueño;
    cuando despiertes, hablarán contigo.
23 El mandamiento es una lámpara,
    la enseñanza es una luz
y la disciplina es
    el camino a la vida.
24 Te protegerán de la mujer malvada,
    de la mujer ajena y de su lengua seductora.

25 No abrigues en tu corazón deseos por su belleza
    ni te dejes cautivar por sus ojos.

26 Pues la ramera va tras un pedazo de pan,
    pero la mujer ajena busca tu valiosa vida.
27 ¿Puede alguien echarse brasas en el pecho
    sin quemarse la ropa?
28 ¿Puede alguien caminar sobre las brasas
    sin quemarse los pies?
29 Pues tampoco quien se acuesta con la mujer ajena
    puede tocarla y quedar impune.

30 No se desprecia al ladrón
    que roba para mitigar su hambre;
31 pero si lo atrapan, deberá devolver
    siete tantos lo robado,
    aun cuando eso le cueste todas sus posesiones.
32 Pero el que comete adulterio es falto de juicio;
    el que así actúa se destruye a sí mismo.
33 No sacará más que golpes y vergüenzas,
    y no podrá borrar su humillación.

34 Porque los celos desatan la furia del esposo
    y este no perdonará en el día de la venganza.
35 No aceptará nada en desagravio
    ni se contentará con muchos regalos.

Footnotes

  1. 6:5 del cazador (LXX y otras versiones antiguas); de la mano (TM).
  2. 6:5 de la trampa (LXX y otras versiones antiguas); de la mano del trampero (TM).
  3. 6:11 como un hombre armado. Alt. como un limosnero.
  4. 6:14 corazón. En la Biblia se usa para designar el asiento de las emociones, pensamientos y voluntad, es decir, el proceso de toma de decisiones del ser humano.