Daniel 11
Expanded Bible
11 “In the first year that Darius the Mede was king [C 539 bc; 5:31], I [C the unnamed angel speaking to Daniel; 10:5] stood up to support and strengthen him [C Michael, in his fight against the prince of Persia].
Kingdoms of the South and North
2 “Now then, Daniel, I tell you the truth: Three more kings will ·rule [L arise] in Persia, and then a fourth king will come. He will be much richer than all ·the kings of Persia before him [L of them] and will use his riches to get power [C perhaps Darius III, the last king of Persia]. He will stir up everyone against the kingdom of ·Greece [L Javan]. 3 Then a ·mighty [or warrior] king will ·come [L arise], who will rule with great power and will do anything he wants [C Alexander the Great, who defeats Persia]. 4 After that king ·has come [L arises], his kingdom will be broken up and divided out toward the four ·parts of the world [L winds of heaven]. His kingdom will not go to his ·descendants [posterity], and ·it will not have the power that he had [L not according to the dominion of his dominion], because his kingdom will be pulled up and given to other people [C Alexander’s kingdom was divided among his four most powerful generals, the Diadochoi].
5 “The king of the South [C Ptolemy I; the South is the Ptolemaic kingdom with its chief city in Alexandria, Egypt] will become strong, but one of his commanders will become even stronger [C Seleucus, the founding king of the Seleucid kingdom with its chief city in Antioch, Syria]. He will begin to rule his own kingdom with great power. 6 Then ·after a few [L at the end of] years, ·a new friendship will develop [they will enter an alliance]. The daughter of the king of the South will ·marry [L come to] the king of the North ·in order to bring peace [L to establish an agreement; C a marriage alliance between Berenice, daughter of the Ptolemaic king, and Antiochus II Theos of the Seleucid kingdom]. But she will not ·keep [retain] her power, and his ·family [L seed; or power] will not last. She, her husband, her child, and those who ·brought her to that country [supported her] will be ·killed [L given up; C they were poisoned in a political intrigue].
7 “But a ·person from her family [L branch of her roots] will ·become king of the South [L arise in his place] and will ·attack [L come against] the armies of the king of the North [C Ptolemy III waged war against Seleucus II]. He will go into that king’s ·strong, walled city [fortress] and will ·fight [act] and win. 8 He will take their gods, their metal idols, and their ·valuable [L favored; coveted; desired] things made of silver and gold back to Egypt as plunder. Then he will not bother the king of the North for a few years. 9 Next, ·the king of the North [L he] will ·attack [L come against] the king of the South, but he will ·be beaten back [return] to his own ·country [land; C the battles between the Seleucids and the Ptolemies would continue].
10 “His [C the king of the North] sons [C Seleucus III and Antiochus III the Great] will prepare for war. They will get a large ·army [multitude; horde] together that will move through the land, like a flood [C powerfully and quickly]. Later, that army will come back and fight all the way to the ·strong, walled city [fortress; C of the king of the South, Ptolemy IV; the fortress may refer to Gaza]. 11 Then the king of the South will become very angry and will march out to fight against the king of the North [C the battle of Raphia between Ptolemy IV and Antiochus III in 217 bc]. The king of the North will ·have [raise] a large ·army [multitude; horde], but he will ·lose the battle [L be delivered into his hand], 12 and the ·soldiers [multitude; horde] will be carried away. ·The king of the South will then be very proud [L His heart will be lifted up] and will ·kill [L fell] ·thousands of soldiers [L myriads; tens of thousands] from the northern army, but he will not ·continue to be successful [prevail; be victorious]. 13 The king of the North will gather another ·army [multitude; horde], larger than the first one. After ·several [a period of] years he will attack with a large ·army [force] and many ·weapons [or supplies].
14 “In those times many people will ·be [L rise up] against the king of the South. ·Some of your own people who love to fight [Wild/Violent men; L Sons who make breaches among your people; C Jewish men] will ·turn [L lift themselves up] against the king of the South, ·thinking it is time for God’s promises to come true [L to fulfill the vision]. But they will ·fail [stumble; falter]. 15 Then the king of the North will come. He will ·build [throw up] ·ramps to the tops of the city walls [siege engines] and will capture a ·strong, walled [fortified] city. The southern ·army [forces] will not ·have the power to fight back [endure; last]; even their best soldiers will not be strong enough to ·stop the northern army [endure; last]. 16 So the ·king of the North [L one who invades him] will do whatever he ·wants [pleases]; no one will be able to ·stand [endure; last] against him. He will gain power and control in the beautiful land [C of Judah; 8:9] and ·will have the power to destroy it [L all of it will be in his hand/power]. 17 The king of the North will ·decide [L set his face] to ·use [bring] all his power to fight against the king of the South, but he will make a peace agreement with the king of the South. The king of the North will give one of his daughters as a wife to the king of the South so that he can ·defeat [destroy] him [C Cleopatra was given to Ptolemy V in marriage to serve as a spy]. But those plans will not ·succeed [stand; endure; last] or help him [C Cleopatra changed loyalties]. 18 Then the king of the North will turn his attention to the coastlines [C cities along the coast of the Mediterranean Sea; Antiochus was able to take some cities in Asia Minor] and will capture ·them [L many]. But a commander [C the Roman consul Lucius Cornelius Scipio commanded him to cease warfare] will put an end to ·the pride of the king of the North [L his scorn], turning his ·pride [scorn] back on him. 19 After that happens the king of the North will go back to the ·strong, walled [fortified] cities of his own country, but he will ·lose his power [L stumble and fall]. ·That will be the end of him [L …and not be found; C Antiochus III died in 187 bc].
20 “·The next king of the North will send out a tax collector so he will have plenty of money [L Then one will arise in his place who will send out a tax collector/despot/oppressor for/or to enhance the splendor of the kingdom]. In ·a few years [L later/after days] that ruler will be ·killed [L broken], ·although he will not die in [L not by] anger or in a battle [C Seleucus IV died in mysterious circumstances, perhaps killed by his brother Antiochus IV also known as Epiphanes].
21 “·That ruler will be followed by [L Then one will arise in his place who is] ·a very cruel and hated man [L despised], who had not yet been given the honor of royalty [C Antiochus Epiphanes, who will be the focus of much of the rest of the chapter]. He will attack ·the kingdom when the people feel safe [without warning], and he will take power by ·lying to the people [intrigue]. 22 He will sweep away in defeat ·large and powerful [L floodlike] ·armies [forces] and even a prince who made an ·agreement [covenant; treaty]. 23 Many nations will make ·agreements [alliances] with ·that cruel and hated ruler [L him], but he will lie to them. He will gain much power, but only a few people will support him. 24 The richest ·areas [or people of a province] will feel safe, but ·that cruel and hated ruler [L he] will attack them. He will succeed where his ·ancestors [L fathers and father’s fathers] did not. He will ·rob the countries he defeats and will give those things to his followers [L scatter spoil, plunder, and goods to them]. He will plan ·to defeat and destroy strong cities [L against strongholds], ·but he will be successful for only a short time [L until a time].
25 “·That very cruel and hated ruler [L He] will have a large army that he will use to stir up his strength and ·courage [L heart]. He will attack the king of the South [C the Seleucid king Ptolemy VI]. The king of the South will gather a large and very powerful army and prepare for war. But ·the people who are against him will make secret plans, and the king of the South will be defeated [L he will not stand/endure because of the plans they planned against him]. 26 People who ·were supposed to be his good friends [L eat his royal rations; C Ptolemy VI’s advisors Eulaeus and Lenaeus] will try to ·destroy [L break] him. His army will be swept away in defeat; many ·of his soldiers will be killed in battle [L corpses will fall]. 27 Those two kings will ·want to hurt each other [L have their hearts/minds toward evil/harm]. They will sit at the same table and lie to each other, but it will not ·do either one any good [succeed], because ·God has set a time for their end to come [the appointed time of the end has been set]. 28 ·The king of the North [L He; C Antiochus] will go back to his own country with much wealth. Then he will decide to go against the holy ·agreement [covenant; treaty; C as Antiochus returned to Syria from Egypt, he took aggressive action against the Jews in Jerusalem]. He will take action and then return to his own country.
29 “At the ·right [appointed] time ·the king of the North [L he] will attack the king of the South again, but this time ·he will not be successful as he was before [L it will not be as before]. 30 Ships from ·the west [L Kittim; C Rome, which made Antiochus stand down from his attack on the South] will come and fight against ·the king of the North [L him], so he will be ·afraid [startled; or dismayed]. Then he will return and show his anger against the holy ·agreement [covenant; treaty]. He will be good to those who have ·stopped obeying [L abandoned; forsaken] the holy ·agreement [covenant; treaty; C the pro-Antiochus party among the Jewish people].
31 “·The king of the North will send his army [L Forces from him will arise] to ·make the Temple in Jerusalem unclean [L profane the Holy Place and fortress]. They will ·stop the people from offering [L turn aside] the ·daily [regular] sacrifice [8:12], and then they will set up a ·blasphemous object that brings destruction [L abomination of desolation; C a pagan object, perhaps a meteorite dedicated to Zeus, would be placed in the holy place; Matt. 24:15; Mark 13:14; also 1 Maccabees 1:44–47, 54 in the Apocrypha]. 32 ·The king of the North [L He] will tell lies and cause those who have ·not obeyed God [L transgressed the agreement/covenant/treaty] to ·be ruined [L become godless]. But those who know God and obey him will be strong and fight back.
33 “Those who are ·wise [L insightful among the people] will help ·the others [L many] understand what is happening. But they will ·be killed [L stumble] with swords, or ·burned [L with flame], or ·taken captive [L by exile], or ·robbed of their homes and possessions [L by spoil]. These things will continue for many days. 34 When ·the wise ones are suffering [L they stumble], they will get a little help, but many who join ·the wise ones [L them] will ·not help them in their time of need [L be insincere]. 35 Some of the ·wise [L insightful] ones will ·be killed [L stumble]. ·But the hard times must come so they can be made stronger and purer and without faults [L …in order to refine, to purify, and to cleanse them] until the time of the end comes. Then, at the right time, the end will come.
The King Who Praises Himself
36 “·The king of the North [L The king] will do whatever he ·wants [pleases; desires]. He will ·brag about [exalt] himself and praise himself and think he is even better than a god. He will say ·things [fantastic/horrendous things] against the God of gods that no one has ever heard. And he will be successful until ·all the bad things have happened [L rage is completed]. Then what ·God has planned to happen [L is determined] will happen. 37 ·The king of the North [L He] will ·not care about [pay no attention to] the gods ·his ancestors worshiped [L of his ancestors/fathers; C he replaced the worship of Apollos with that of Zeus] or the god ·that women worship [L desired/coveted/favored by women; C perhaps Adonis or Dionysius]. He won’t ·care about [pay attention to] any god. Instead, he will ·make himself more important than any god [L exalt himself above all]. 38 ·The king of the North [L He] will ·worship [glorify] ·power and strength [L a god of fortresses in his place], ·which his ancestors did not worship [L a god his ancestors/fathers did not know]. He will ·honor [glorify] the god of power with gold and silver, ·expensive jewels [precious stones] and ·gifts [L desired/coveted/favored things]. 39 That king will attack ·strong, walled cities [fortresses] with the help of a foreign god. He will give much ·honor [glory; or wealth] to the people who ·join [acknowledge; recognize] him, making them rulers in charge of many other people. And he will ·make them pay him for the land they rule [L distribute the land for a price].
40 “At the time of the end, the king of the South will ·fight a battle [L butt] against ·the king of the North [L him]. The king of the North will ·attack [L rush in on him] with chariots, soldiers on horses, and many large ships. He will invade many countries and sweep through their lands like a flood. 41 The king of the North will attack the beautiful land [C Judah; 8:9]. He will ·defeat many countries [L cause many to stumble], but Edom, Moab, and the ·leaders [L heads; or main part] of Ammon will be saved from ·him [L his hand]. 42 ·The king of the North [L He] will ·show his power in [L send his hand against] many countries; Egypt will not escape. 43 ·The king [L He] will ·get [L rule over the] treasures of gold and silver and all the riches of Egypt. The Libyan and ·Nubian [or Ethiopian; L Cushite] people will ·obey him [L follow in his tracks]. 44 But the king of the North will hear ·news [reports] from the east and the north that will make him ·afraid [terrified] and angry. He will go to [L devastate and] destroy completely many. 45 He will ·set up [pitch] his royal tents between the sea and the beautiful holy mountain [C Zion, the location of the Temple]. But, finally, his end will come, and no one will help him.
Daniël 11
Het Boek
Profetie over de toekomst
11 ‘Ik,’ vervolgde hij, ‘werd naar Darius, de Meder, gestuurd in zijn eerste regeringsjaar, om hem te helpen en bij te staan. 2 Nu zal ik u laten zien wat de toekomst zal brengen. Nog drie Perzische koningen zullen regeren en na hen komt een vierde. Hij zal stukken rijker zijn dan de anderen en zijn rijkdom gebruiken voor politieke doeleinden, omdat hij van plan is Griekenland de oorlog te verklaren.
3 Er zal een heldhaftige koning optreden die over een groot rijk zal regeren en alles doet wat hij wil. 4 Maar nauwelijks heeft hij de macht in handen of zijn rijk zal uiteenvallen in vier zwakkere delen. Het zullen echter niet zijn eigen zonen zijn die erover regeren. 5 Van een van de vier, de koning van Egypte, zal de macht toenemen, maar een van zijn eigen machthebbers zal tegen hem in opstand komen. Deze zal de macht overnemen en er een nog machtiger rijk van maken. 6 Verscheidene jaren later zal een verbond worden gesloten tussen de koning van Syrië en die van Egypte. De dochter van de koning van Egypte zal worden uitgehuwelijkt aan de koning van Syrië om de vrede te bezegelen. Maar zij zal haar invloed op hem verliezen en niet alleen haar verwachtingen zullen worden beschaamd, maar ook die van haar vader, de koning van Egypte, haar ambassadeurs en haar echtgenoot.
7 Haar broer zal koning van Egypte worden, een leger op de been brengen en oprukken tegen de koning van Syrië en deze verslaan. 8 Bij zijn terugkeer naar Egypte zal hij de Syrische afgoden als buit meenemen plus kostbare gouden en zilveren voorwerpen. Daarna zal hij de koning van Syrië vele jaren met rust laten. 9 Dan zal de koning van Syrië Egypte binnenvallen, maar al gauw terugkeren naar zijn eigen land. 10 De zonen van de Syrische koning zullen daarna een reusachtig leger op de been brengen en van wapens voorzien. Daarmee zullen zij door Israël trekken en Egypte overspoelen. Uiteindelijk zullen zij de vesting van de vijand bereiken. 11 Verbitterd zal de koning van Egypte zich verdedigen tegen de enorme Syrische troepenmacht en die verslaan. 12 Trots op deze overwinning, zal hij tienduizenden vijanden doden, maar zijn succes zal niet van lange duur zijn. 13 Een aantal jaren later zal de Syrische koning terugkeren met een tot de tanden bewapend leger, veel groter dan wat hij had verloren. 14 Ook andere volken zullen tegen de koning van Egypte in opstand komen en daar zullen ook oproerkraaiers uit uw eigen volk bij zijn. Zo zullen zij proberen een profetie te vervullen, maar hun plan zal niet slagen. 15 De Syrische koning en zijn bondgenoten zullen een versterkte stad in Egypte belegeren en innemen. En zelfs de keurtroepen van Egypte zullen het onderspit delven. 16 De Syrische koning zal, zonder op tegenstand te stuiten, verder oprukken. Niemand zal hem kunnen tegenhouden. Hij zal ook het prachtige Judea veroveren en plunderen. 17 Hij zal ernaar streven tevens het Egyptische koninkrijk in zijn macht te krijgen. Daarom zal hij een verbond sluiten met de Egyptische koning en een van zijn eigen dochters aan hem uithuwelijken. In het geheim moet zij voor hem werken. Maar dit plan zal mislukken.
18 Daarna zal hij zich richten op de kustgebieden en er vele veroveren. Maar een generaal zal hem zijn macht ontnemen en maken dat hij zich vernederd terugtrekt. 19 Hij zal naar huis terugkeren, maar onderweg in problemen verzeild raken en voorgoed verdwijnen. 20 Zijn opvolger zal in de herinnering voortleven als de koning die een man naar Israël stuurde om belasting te innen. Maar na een korte regeringstijd zal hij op geheimzinnige wijze sterven, niet in een oorlog, ook niet door een sluipmoord.
21 Daarna zal een slecht mens aan de macht komen. Hij zou eigenlijk niet direct in aanmerking komen voor troonsopvolging, maar onverhoeds zal hij op het toneel verschijnen en zich door list en bedrog meester maken van het koningschap. 22 Alle tegenstanders zullen door hem worden weggevaagd: ook een leider van de priesters zal verdwijnen. 23 Hij bedriegt iedereen die zich bij hem aansluit. Met een handjevol aanhangers zal hij opklimmen en machtig worden. 24 Zonder waarschuwing vooraf zal hij de rijkste gebieden van het land binnenvallen en doen wat nog nooit iemand vóór hem heeft gedaan: hij zal de rijken hun bezittingen afnemen en die kwistig uitdelen onder zijn mannen. Met groot succes zal hij machtige vestingen in zijn gebieden belegeren en innemen, maar dit zal niet lang duren. 25 Daarna zal hij alle moed bijeenrapen en een groot leger tegen Egypte op de been brengen. En Egypte zal hetzelfde doen. Maar de pogingen van de koning van Egypte om zich te verdedigen, zijn tevergeefs, want men beraamt aanslagen tegen hem. 26 Zijn eigen huisgenoten zullen zijn ondergang bewerken. Zijn leger zal deserteren en velen zullen sneuvelen. 27 Deze beide koningen zullen daarna complotten tegen elkaar smeden aan de conferentietafel en proberen elkaar te misleiden. Toch zal dat alles nutteloos zijn, want geen van beiden zal in zijn opzet slagen voordat het door God vastgestelde moment is aangebroken. 28 Dan zal de Syrische koning met rijke buit teruggaan naar zijn land. Onderweg zal hij door Israël trekken en er verwoestingen aanrichten.
29 Op een zeker moment zal hij opnieuw Egypte binnenvallen. Maar dit keer zal het heel anders aflopen dan bij de eerste twee gelegenheden. 30,31 Want hij zal worden afgeschrikt door oorlogsschepen uit Cyprus. Hij zal zich terugtrekken en naar huis gaan. Woedend, om zijn gedwongen terugreis, zal deze Syrische koning opnieuw in Jeruzalem verwoestingen aanrichten en zich verbinden met de afvalligen. Er zal een eind worden gemaakt aan het brengen van het dagelijkse offer en men zal een afgod, een ontzettende gruwel, in de tempel zetten om te worden aanbeden. Bij zijn vertrek zal hij de macht overdragen aan hen die het verbond met God vaarwel hebben gezegd. Deze goddeloze mannen zullen de macht in handen krijgen. 32 De koning zal de mensen die de dingen van God haten, met vleierijen voor zich weten te winnen. Maar zij die God kennen en Hem trouw zijn, zullen sterk worden en dappere daden verrichten. 33 Degenen die geestelijk inzicht hebben, zullen in die dagen velen deelgenoot maken van hun kennis. Maar zij zullen voortdurend in gevaar verkeren. Velen van hen zullen sterven door het zwaard, verbrand worden, gevangengezet of beroofd. 34 Maar terwijl zij vallen, zal hun hulp worden geboden. Doch enkele goddeloze mensen zullen op het toneel verschijnen. Zij zullen net doen alsof zij willen helpen, maar in feite zijn zij uit op eigen voordeel. 35 Sommigen met het meeste inzicht in de dingen van God, zullen in die tijd in de val lopen. Maar dit zal hen alleen louteren en reinigen en hen zuiver maken tot de eindtijd, die komt op Gods tijd.
36 De koning zal precies doen waar hij zin in heeft. Hij zal beweren dat hij groter is dan elke bestaande god en zelfs spotten met de God der goden. Het zal hem goed gaan tot Gods geduld op is. Want Gods plannen zijn onveranderlijk. 37 Hij zal geen respect hebben voor de afgod van zijn voorouders, ook niet voor de afgod die bij de vrouwen geliefd is, of voor een andere afgod. Want hij zal er prat op gaan dat hij groter is dan al deze afgoden. 38 In plaats daarvan zal hij de vestinggod aanbidden, een afgod van wie zijn voorouders nog nooit hebben gehoord. Hij zal hem vereren met goud, zilver, edelstenen en andere kostbaarheden 39 en met hulp van deze afgod zal hij onneembare vestingen veroveren. Wie deze afgod vereert, zal hij eren en hoge bestuursposten geven. Als beloning zal hij het land onder hen verdelen.
40 In de eindtijd zal de koning van Egypte hem opnieuw aanvallen en de koning van Syrië zal reageren met een verrassingsaanval. Zijn reusachtige leger met wagens en ruiters en zijn talloze oorlogsschepen zullen de landen binnenvallen als een overstroming. 41 Hij zal verscheidene landen binnendringen, waaronder ook het prachtige Judea, en velen zullen vallen. Edom, Moab en het grootste deel van de Ammonieten zullen ontkomen, 42 maar Egypte en vele andere landen zal hij bezetten. 43 Hij zal al het goud en zilver en andere kostbaarheden van Egypte in beslag nemen en Libiërs en Ethiopiërs zullen zijn slaven worden. 44 Maar hij zal worden gealarmeerd door berichten uit het oosten en het noorden. Ziedend van woede zal hij uitrukken om velen te vernietigen. 45 Hij zal tussen Jeruzalem en de zee zijn tenten opslaan. Terwijl hij daar is, zal hij sterven zonder dat iemand hem helpt.’
The Expanded Bible, Copyright © 2011 Thomas Nelson Inc. All rights reserved.
Het Boek Copyright © 1979, 1988, 2007 by Biblica, Inc.®
Used by permission. All rights reserved worldwide.