提摩太加入福音事工

16 保罗来到特庇,然后又到路司得。那里有个门徒名叫提摩太,母亲是信主的犹太人,父亲是希腊人。 路司得和以哥念的弟兄姊妹都称赞提摩太。 保罗打算带提摩太去传福音。因为当地的犹太人都知道提摩太的父亲是希腊人,保罗就给提摩太行了割礼。 他们走遍各城,把耶路撒冷的使徒和长老所定下的规条教导当地的门徒遵守。 这样,众教会在信仰上得到坚固,人数天天都在增加。

马其顿人的呼求

由于圣灵阻止他们到亚细亚传福音,他们便经过弗吕迦和加拉太地区, 来到每西亚的边界,正要进入庇推尼地区,耶稣的灵又加以拦阻。 他们就越过每西亚,下到特罗亚。 当天晚上,保罗在异象中看见一个马其顿人站在那里恳求他:“请到马其顿来帮助我们!”

10 保罗见了这个异象,确信是上帝呼召我们[a]到马其顿去传福音,就立刻准备动身。 11 我们从特罗亚启航,直接驶往撒摩特喇,第二天抵达尼亚坡里, 12 再从那里来到腓立比。腓立比是马其顿的主要城市,是罗马帝国的殖民地。我们在那里住了几天。 13 安息日那天,我们到城外的河边,知道那里有一个祷告的地方,就坐下来,向已经聚集的妇女讲道。 14 听众中有个卖紫色布匹的妇人名叫吕底亚,是推雅推喇城的人,向来敬拜上帝。上帝开启她的心,她便留心听保罗讲道。 15 吕底亚和家人接受洗礼之后,极力邀请我们,说:“如果你们认为我是真心信主的话,请来我家住。”于是强留我们住下。

保罗和西拉入狱

16 一天,我们又去河边那个祷告的地方,途中遇到一个被巫鬼附身的女奴。她用占卜为她的主人们赚了不少钱。 17 她跟着保罗和我们大喊大叫:“这些人是至高上帝的奴仆,是来向你们宣讲得救之道的。” 18 一连几天,她都这样喊叫。保罗不胜其烦,就转过身来斥责那鬼:“我奉耶稣基督的名命令你从她身上出来!”那鬼立刻从她身上出去了。

19 她的主人们眼见财路断绝了,就把保罗和西拉揪住,拖到广场去见官长。 20 他们在官长面前控告保罗和西拉,说:“这些是犹太人,竟扰乱我们的城市, 21 宣扬我们罗马人不可接受或实行的风俗。” 22 于是,大家都一起攻击他们,官长下令剥掉他们的衣服,杖打他们。 23 他们被毒打一顿,又被关进监狱,官长命狱卒严密看守。 24 狱卒接到命令后把他们关进内牢,双脚上了枷锁。

25 半夜,保罗和西拉祷告、唱诗赞美上帝,其他的囚犯都侧耳倾听。 26 突然间发生大地震,整座监狱的地基都摇动起来,牢门立刻全开了,囚犯的锁链也都松开了。 27 狱卒惊醒后,看见牢门尽开,以为囚犯已经逃走了,就想拔刀自杀。 28 保罗见状,大声喝止:“不要伤害自己,我们都在这里!”

29 狱卒叫人拿灯过来,冲进内牢,战战兢兢地俯伏在保罗和西拉面前。 30 狱卒领他们出来后问道:“两位先生,我该怎样做才能得救?”

31 他们说:“要信主耶稣,你和你一家就必定得救。” 32 于是保罗和西拉向狱卒和他全家传讲主的道。 33 当晚,狱卒把二人带去,为他们清洗伤口。他一家老小都接受了洗礼。 34 他请二人到家里吃饭,他和全家人充满了喜乐,因为都信了上帝。

35 第二天早上,官长派差役来,说:“把他们放了。” 36 狱卒转告保罗说:“官长下令释放你们,现在你们可以平安地走了。” 37 保罗却说:“我们是罗马公民,他们不经审讯就当众打我们,又把我们关进牢里,现在却想偷偷打发掉我们吗?这样不行,叫他们亲自来领我们出去!”

38 差役回报官长。官长得知保罗和西拉都是罗马公民,非常害怕, 39 连忙到狱中向他们道歉,领他们出监,又央求他们离开腓立比。 40 二人离开监狱,来到吕底亚家中,见了弟兄姊妹,劝勉一番之后,便离开了那里。

Footnotes

  1. 16:10 本书作者路加此时加入保罗的行列,故改用第一人称复数“我们”。

Tej t‑xi lipe Timotey kyiˈj Pabl ex Silas

16  Kanin Pabl kyojjo tnam te Derbe ex Listra. Antza, el knete jun nimil tuˈn, Timotey tbˈi, albˈaj te jun nimil qya aj Judiy. Me atzin ttata nya aj Judiy, qalaˈ te aj Grecia. Tkyaqil qeˈ nimil toj Listra ex te Iconio wentaqjo kyyol tiˈj. Tajtaq Pabl tuˈn tok lipe Timotey tiˈj, me nejtaq tuˈn tok tqitin techil tiˈj ttzˈumil, tuˈntzintla mina ja kyikyˈin aj Judiy a najleqetaq antza, exsintla tuˈn tkubˈ nimitjo a otaq tzˈibˈit toj Tuˈjil Tyol Dios. Kubˈ bˈinchin ikyjo tukˈa Timotey, quˈn kykyaqil bˈiltetaq qa antza jawe chˈiye tjaqˈ tkawbˈil Moisés, quˈn a tnana jun aj Judiy, me naˈmtaq tok techil, quˈn nya Judiytaqjo ttata. Toj kykyaqiljo tnam, jaˈ nchi ikyˈetaq, xi kyqˈmaˈn kye nimil jotxjo tumil, a otaq tzaj kyqˈmaˈn tsanjil, exqetziˈn jniˈ nejinel toj Ttanim Dios toj Jerusalén. Tuˈntziˈn, nimsit kynimbˈiljo Ttanim Dios, ex tuˈn tchˈiye kybˈajjo nimil junjun qˈij.

Tej tok twutzikyˈ Pabl tiˈj jun ichin aj Macedonia

Me atzin te Xewbˈaj Xjan mix ttziye tuˈn tqˈmetjo Tbˈanil Tqanil tojjo txˈotxˈ te Asia. Tuˈntziˈn, antza i ikyˈe toj txˈotxˈ te Frigia ex te Galacia, tuˈn kykanin tzma ttxaˈn txˈotxˈ te Misia. Antza, kubˈe kynaˈbˈlin, tuˈn kyokx toj txˈotxˈ te Bitinia, me juntl majl, mix ttziye Xewbˈaj Xjan, a T‑xew Jesús. Tuˈntziˈn, majx tqanku ikyˈx toj Misia, tuˈn kykuˈx ttzi ttxuyil aˈ tojjo tnam, Troas tbˈi. Antza, oke jun twutzikyˈ Pabl tojjo qnikyˈin. Toj twutzikyˈ, tli waˈltaq jun ichin aj Macedonia, ex nkubˈsintaq twutz, ex tqˈma: Ku tzaja tzaluˈn toj Macedonia, ex qo tmojintza.

10 Tuˈn tzaj twutzikyˈ Pabl ok, bˈeˈxsin kubˈ qbˈinchin qibˈtza, tuˈn qxiˈy tzma Macedonia, quˈn el qnikyˈa tiˈj, qa ataq qMan Dios ntxokintaq qiˈja, tuˈn tqˈmetjo Tbˈanil Tqanil antza.

Tej kykuˈx Pabl ex Silas toj tze toj tnam Filipos

11-12 Tojjo tnam te Troas, o okxa toj jun bark, exsin o bˈettza toj ttxuyil aˈ, tuˈn qkaniˈn toj muchˈ txˈotxˈ, Samotracia tbˈi. Ex tojxi juntl qˈij, o kaniˈn toj Neápolis. Antza, o xiyiˈy tuˈn qkaniˈn toj tnam Filipos, a tnam luˈn, a etzin kyuˈn aj Rom, ex atzin jun tnamjo nim toklin toj tkyaqil txˈotxˈ te Macedonia. Ilaˈ qˈij o teˈn antza. 13 Toj jun qˈij te ajlabˈl, o exa ttxaˈn tnam tzma ttzi jun aˈ n‑ajqelin, quˈn kubˈ qbˈisiˈn qa antza nchi naˈne jun chˈuq Judiy Dios. Bˈeˈxsin o kubˈ qeˈy, ex o yoliˈn tiˈj Tbˈanil Tqanil kyeˈ qya, a otaq chi chmet antza. 14 Lidiataq teˈ jun tbˈi, te aj Tiatira, ex jun kˈayiltaq tbˈanil xbˈalin, a wiˈyilxix. Ajo qya lo, a bˈaˈnxixtaq kˈulin twutz Dios, ex nbˈintaq tiˈjjo nyolajtztaq. Ok tyekin Dios tanmin, tuˈn tok tbˈiˈnxixjo, a nqˈumletaq tuˈn Pabl. 15 Kuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ, junx kyukˈa kykyaqiljo a iteˈtaq toj tja. Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, kubˈsin twutz qeˈy, ex tqˈma: Qa matxixix txi kynimiˈn, qa bˈaˈnxix nteˈn twutz tAjaw Tkyaqil, kuxsin chi tzajtza, tuˈn kyteˈn qukˈiy toj njaˈy.

Ox kubˈsinx twutz qeˈy; tuˈntziˈn, xi qtziyiˈn.

16 Bˈaj jun maj, kyjaˈtaq qxiˈy tzma ttzi aˈ, jaˈ nkubˈ naˈyetaq Dios, ok qkˈulbˈiˈn jun kuˈxin qya, a nkanintaq tnabˈl tiˈjjo naˈmxtaq tul kanin, quˈn tzyuˈntaq tanmin tuˈn taqˈnil tajaw il. Jun aqˈniltaqjo kuˈxin qya luˈn, ex nimtaq kypwaqjo tajaw nkykanbˈin noq tuˈn nbˈanttaq tuˈn.

17 Bˈeˈxsin ok lipe kuˈxin qya qiˈja, ex jaw ẍchˈin, ex tqˈma: Nchi ajbˈinxixjo ichin lo te Dios nimxix toklin, ex nchi yekˈin tumil kolbˈil kyeˈy.

18 Ilaˈ qˈij tqˈma ikyjo; otaq bˈaj tkˈuˈj Pabl tiˈj. Tzaj meltzˈaj, ex tqˈma te taqˈnil tajaw il, a tokxtaq toj tanmin; chiˈ kyjaluˈn: Noq tiˈj tbˈi Jesucrist kxel nqˈmaˈn tey, tuˈn tetza toj tanminjo kuˈxin qya.

Ex texjo paq anetziˈn, bˈeˈx etz. 19 Me atzaj teˈ tel kynikyˈ tajaw kuˈxin qya, qa nlay kykanbˈe txqantl pwaq tuˈn, bˈeˈxsin ok kytzyuˈntz Pabl ex Silas, 20 ex bˈeˈx xi qˈiˈn jaˈ iteˈtaq kawil, ex xi kyqˈmaˈn: Aye ichin aj Judiy lo, ma chi ok ten najsil kyeˈ xjal tojjo qtanim, 21 ex nchi xnaqˈtzin tiˈjjo a nlay qtziye, ex nlay kubˈ qbˈinchin, quˈn aj te Romqo.

22 Tuˈntzin ikyjo, bˈeˈx jaw tiljxjal kyiˈj, exsin tzaj kyqˈmaˈn kawil, tuˈn teljo kyxbˈalin, ex tuˈn kyok jubˈin tuˈn tze. 23 Ilaˈ maj bˈaj jubˈin. Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, i kux qˈoˈn toj tze, exsin xi qˈmantz teˈ xqˈuqil tze, tuˈn kyxqˈuqit wen. 24 Tej tbˈinte xqˈuqil ikyjo, bˈeˈxsin i okx qˈoˈntz tzma txeje, ex kubˈ yiqˈoˈn kyqan, tuˈn mina chi jaw yekj.

25 Me otaqla tzˈok nikyˈjin aqˈwil ikyjo, tzmataq nnaˈn Pabl Dios junx tukˈa Silas, ex nchi bˈitzintaq bˈitz te Dios. Ayetzin kye txqantl xjal, a iteˈkuxtaq toj tze, tzuntaq nchi bˈin kyeˈ. 26 Me noq kynaˈbˈinkux, teˈ ttzaj jun kyaqnajnabˈ kuj wen, a bˈeˈx tzaj luˈlin tqˈuqil tze tuˈn. Bˈeˈx i okx jaqpajjo tjpel, ex bˈeˈx i el tzˈaqjo kxbˈil, a iteˈktaq te kˈalbˈil kyej iteˈkuxtaq toj tze. 27 Atzaj teˈ ttzaj sakˈpajjo xqˈuqil tze, exsin ok tkaˈyintz qa otaq chi jaqpajjo tjpel, bˈeˈxsin jatz tiˈn jun kxbˈil te bˈiybˈil tibˈ, quˈn kubˈ tnaˈbˈlin qa otaq chi oqjo xjal tkyaqil. 28 Me bˈeˈx jaw ẍchˈin Pabl, ex tqˈma: Mi kubˈ tbˈyoˈn te tibˈ. Loqo qeˈ otoˈ qkyaqilxa tzaluˈn.

29 Xitzin tqanin tej xqˈuqil tze jun tzaj. Ex okx ajqelin wen, ex tukˈa txqan t‑xobˈil, kubˈ meje twutz Pabl ex Silas, tuˈn t‑xi chjonte kye. 30 Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, xi qˈmaˈn kye, tuˈn kyetz, ex xi qanin kye kyjaluˈn: Ayiˈy tata, ¿Tiˈtzila chˈin weˈ, aku kubˈ nbˈinchiˈn, tuˈn nkleta?

31 Xitzin ttzaqˈwin Pabl ex Silas: Niminxa Jesucrist, a tAjaw Tkyaqil; ikytzin kkletilejiy kyukˈa kykyaqil t‑xjalila.

32-34 Ax orjo anetziˈn, ok tenjo xqˈuqil tze qˈanilte kykyˈixlbˈin Pabl ex Silas, ayej otaq chi bˈaj jubˈin. Tbˈajlinxitziˈn ikyjo, bˈeˈx i xi kˈleˈn, tuˈn xqˈuqil tze, tuˈn kykanin toj tja. Antza, i yoline Pabl ex Silas tukˈa xqˈuqil tze ex kyeˈ iteˈtaq toj tja, tiˈjjo Tbˈanil Tqanil. Tej tbˈaj kybˈiˈn, bˈeˈx i jaw nimin kykyaqilx, ex bˈeˈx i etz peˈn tuˈn kykuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ. Tej tbˈajjo ikyjo, i okxsin kˈleˈntz tuja, ex xi qˈoˈn kywa. Ex bˈeˈx jaw tzalaj kykyaqilx, tuˈn otaq chi nimin tiˈj qMan Dios.

35 Qlixje wen, xi chqˈoˈn jun jteˈ xqˈuqil tnam kyuˈn kawil, tuˈn kyxiˈ tukˈa xqˈuqil tze, ex tuˈn t‑xi qˈmet te, qa tuˈntaq ttzaqpaj Pabl ex Silas. 36 Tuˈn ikyjo, xi tqˈmaˈn xqˈuqil tze te Pabl kyjaluˈn: Ma tzaj qˈmaˈn weˈy kyuˈn kawil, tuˈn kyxi tzaqpeta; kuxsin cheˈxtza toj tbˈanil, ex mina chi xobˈa.

37 Me atzin te Pabl xi tqˈmaˈn kyeˈ xqˈuqil tnam: Qkyˈeˈ qeˈ, tuˈn qexa ikyjo, quˈn nya wenjo xbˈant kyuˈn qiˈja, quˈn awoˈy at qokliˈn twutzjo tkawbˈil Rom, chi chiˈ. Ma qo bˈaj kyjubˈin kywutzxjal, ex ma qo kuˈx qˈoˈn toj tze, ex mina xqo txketa toj kawbˈil tuˈn tchikyˈbˈitjo nbˈanttaq quˈn. Ex atzintzjo jaˈlin, kyajnaj tuˈn qex kytzaqpiˈn toj ewajil. Me minapentetz ikyjo, qalaˈ ayekutz kˈaˈ chi tzaj qˈil qeˈy.

38 Bˈeˈxsin i xtaˈjjo xqˈuqil tnam qˈmalte kye kawil. Atzaj teˈ tok kybˈiˈn, bˈeˈx i jaw xobˈ, quˈn nya bˈiˈntaq kyuˈn, qa te aj Romqetaqjo Pabl ex Silas. 39 Tuˈntzintzjo, i xtaˈj kubˈsil kywutz te Pabl ex Silas, tuˈn tkubˈ najsin kyil, ex tukˈa jun mutxin, xi kyqanin kye, tuˈn kyex tojjo tnam anetziˈn.

40 Atzaj teˈ tetz Pabl ex Silas toj tze, bˈeˈxsin i xiˈtz tzma tja Lidia. Tej kykanin antza, i nimsin kykˈuˈjjo nimil, a iteˈtaq antza. Tbˈajlinxiˈ ikyjo, bˈeˈx i xiˈ.