Añadir traducción en paralelo Imprimir Opciones de la página

Ang Dios kag ang mga Taga-Israel

Karon may isugid pa ako sa inyo, kag ini matuod, kay ara ako kay Cristo kag wala ako nagabutig. Ang akon konsensya nga ginagamhan sang Espiritu Santo nagapamatuod man nga matuod ang akon igasugid, nga dako gid ang akon kasubo kag kasakit sa akon tagipusuon tungod sa akon mga kasimanwa kag kadugo. Kon mahimo lang kuntani gusto ko nga ako ang sumpaon sang Dios kag ipahamulag kay Cristo para lang nga mahilway sila sa silot. Madamo sila sang bintaha bilang mga Israelinhon. Ginkabig sila sang Dios bilang iya mga anak; ginpakitaan sila sang Dios sang iya masilaw nga presensya; naghimo ang Dios sang mga kasugtanan sa ila; ginhatag sa ila ang Kasuguan; gintudluan sila sang husto nga pagsimba sa iya; madamo ang iya mga ginpromisa sa ila; mga kaliwat sila sang mga tawo nga ginpili sang Dios sang una; kag sa ila lahi naghalin si Cristo sang siya nagpakatawo, ang Dios nga makagagahom sa tanan kag dalayawon sa wala sing katapusan! Amen.

Pero bisan wala nila napusli ini nga mga pribilehiyo, wala ini nagakahulugan nga wala pagtumana sang Dios ang iya promisa, kay indi ang tanan nga kaliwat ni Israel pinili sang Dios. Indi ang tanan nga kaliwat ni Abraham ginakabig nga iya kaliwat. Kay nagsiling ang Dios kay Abraham, “Sa kay Isaac magahalin ang imo mga kaliwat nga akon ginpromisa.”[a] Ini nagakahulugan nga indi ang tanan nga kaliwat ni Abraham ginakabig nga mga anak sang Dios, kundi ang ginbata lang suno sa ginpromisa kay Abraham ang kilalahon nga mga anak sang Dios. Kay amo ini ang promisa sang Dios kay Abraham: “Mabalik ako diri sa sunod nga tuig[b] kag si Sara may anak na nga lalaki.”[c]

10 Kag paagi sa duha ka anak ni Rebeka kag sang aton katigulangan nga si Isaac, ginpakita man sang Dios nga indi tanan nga kaliwat ni Abraham ginakabig nga iya mga anak. 11-12 Sa wala pa magbata si Rebeka sang kapid, nagsiling ang Dios sa iya, “Ang magulang magaalagad sa manghod.” [d] Ginhambal niya ini sang wala pa sila makahimo sing maayo ukon malain. Kay gusto niya itudlo nga kon magpili siya sang tawo wala siya nagabasi sa ila maayo nga mga binuhatan kundi suno sa iya kabubut-on. 13 Nagasiling ang Dios sa Kasulatan,

“Ginhigugma ko si Jacob,
pero si Esau iya wala.”[e]

14 Karon, ano ang aton masiling? Nga indi matarong ang Dios? Indi ina husto! 15 Kay nagsiling ang Dios kay Moises, “Kaluoyan ko ang gusto ko nga kaluoyan.”[f] 16 Gani ang kaayo sang Dios wala nabasi sa gusto ukon sa ginahimo sang tawo, kundi tungod gid lang sa kaluoy sang Dios. 17 Kay sa Kasulatan nagsiling ang Dios sa hari sang Egipto,[g] “Ginhimo ko ikaw nga hari para sa sini nga katuyuan: agod paagi sa akon himuon kontra sa imo, mapakita ko ang akon gahom, kag agod mangin bantog ang akon ngalan sa bug-os nga kalibutan.”[h] 18 Gani ginakaluoyan sang Dios ang gusto niya kaluoyan, kag ginapatig-a niya ang ulo sang mga tawo nga gusto niya patig-ahon.

Ang Kaakig kag Kaluoy sang Dios

19 Karon, basi kon may magsiling sa akon, “Ngaa bala basulon pa sang Dios ang tawo tungod sang iya pagpakasala? Kag sin-o bala ang makapamatok sa kabubut-on sang Dios?” 20 Pero sin-o gid bala ikaw nga magsabat sa Dios? Kita mga tinuga lang sang Dios, gani indi kita makareklamo sa iya kon ngaa ginhimo niya kita nga pareho sini. 21 Pareho bala sa manughimo sang kolon, pagusto siya kon ano ang iya himuon sa lunang nga iya ginauyatan. Kon gusto niya, sarang niya mahimo ang duha ka klase sang kolon paagi sa sadto nga lunang: ang isa para sa espesyal nga mga okasyon kag ang isa para sa ordinaryo lang.

22 Karon, gusto sang Dios nga ipakita ang iya gahom kag ang iya kaakig sa mga tawo nga dapat na silutan. Pero pagusto siya kon agwantahon niya anay ini nga mga tawo nga iya pagalaglagon. 23 Ginahimo niya ini agod mapakita niya ang iya dako nga kaayo sa mga tawo nga iya ginakaluoyan, nga iya na nga daan ginpreparar para padunggan. 24 Kag kita amo ang mga tawo nga iya gintawag, indi lang halin sa mga Judio kundi halin man sa mga indi Judio. 25 Amo ini ang ginsiling sang Dios sa libro ni Hoseas,

“Ang mga tawo nga indi akon,
tawgon ko nga ‘akon mga tawo.’
Kag sila nga wala ko ginahigugma sadto anay,
higugmaon ko.[i]
26 Sa karon ginatawag sila nga, ‘Indi akon katawhan,’
pero sa ulihi pagatawgon sila nga, ‘Mga anak sang buhi nga Dios.’ ”[j]

27 Amo man ini ang ginsiling ni Isaias parte sa mga Israelinhon: “Bisan daw pareho sa balas sa baybayon ang kadamuon sang mga kaliwat ni Israel, diutay lang sa ila ang maluwas. 28 Kay sa labing madali pagasilutan sang Dios sing maid-id ang mga tawo sa kalibutan.”[k] 29 Nagsiling man si Isaias,

“Kon ang Ginoo nga Makagagahom wala sing may ginbilin sa aton lahi,
pareho na kuntani kita sa Sodom kag Gomora.”[l]

Ang Israel kag ang Maayong Balita

30 Ang akon buot silingon amo ini: ang mga indi Judio nga wala nagtinguha nga pakamatarungon amo ang ginpakamatarong sang Dios tungod nga nagtuo sila. 31 Pero ang mga Judio nga nagtinguha sa pagtuman sang Kasuguan agod pakamatarungon sila sang Dios wala nakadangat sini. 32 Ngaa man? Kay sa baylo nga magtuo ang mga Judio kay Jesu-Cristo, nagsalig sila sa ila maayo nga mga binuhatan. Nasandad sila sa “bato nga kasandaran.” 33 Pareho sa ginasiling sang Dios sa Kasulatan,

“Pamati! Mabutang ako sa Zion sang bato nga nagapasandad sa mga tawo
kag nagapadasma sa ila.
Pero ang mga tawo nga nagatuo sa iya indi gid mahuy-an.”[m]

10 Mga utod, dako gid ang akon handom nga ang akon mga kapareho nga mga Judio maluwas, kag ini ginapangamuyo ko sa Dios. Makapamatuod ako nga mapisan sila sa pag-alagad sa Dios, pero indi suno sa kamatuoran. Kay wala sila kahibalo sang paagi sang Dios kon paano niya ginapakamatarong ang tawo. Ang ila ginahimo, nagatinguha sila sa ila kaugalingon nga paagi kag wala nila ginasunod ang paagi sang Dios. Wala sila makaintiendi nga ang Kasuguan hasta lang kay Cristo, kay paagi sa ginhimo ni Cristo, ang tagsa-tagsa nga nagatuo sa iya amo lang ang ginapakamatarong.

Ang Kaluwasan Para sa Tanan

Amo ini ang ginsulat ni Moises parte sa pagpakamatarong paagi sa pagtuman sang Kasuguan: “Ang tawo nga nagatuman sang Kasuguan makaangkon sang kabuhi.”[n] Pero amo ini ang ginasiling sa Kasulatan parte sa pagpakamatarong paagi sa pagtuo: “Indi ka magsiling sa imo kaugalingon, ‘Sin-o bala ang mapa-langit?’ ” (kon sayuron, sa pagdala kay Cristo paidalom). “Indi ka man magsiling, ‘Sin-o ang magpanaog sa kadadalman sang duta?’ ” (kon sayuron, sa pagdala kay Cristo paibabaw halin sa mga patay). Kundi nagasiling man ang Kasulatan,

“Ara ina nga mga pulong sa inyo, sa inyo mismo baba kag tagipusuon.”[o]

Kag ining pulong sang Dios wala sing iban kundi ang parte sa pagtuo nga amon ginawali: nga kon isugid mo nga si Jesus amo ang Ginoo kag nagatuo ka sa imo tagipusuon nga ginbanhaw siya sang Dios halin sa kamatayon, maluwas ka. 10 Kay ang tawo ginapakamatarong sang Dios kon nagatuo siya sing hugot sa iya tagipusuon. Kag kon magsugid siya nga nagatuo siya, maluwas siya. 11 Kay nagasiling ang Kasulatan, “Ang nagatuo sa iya indi gid mahuy-an.”[p] 12 Kag ini nga promisa para sa tanan, Judio man ukon indi Judio, tungod nga ang Ginoo, Ginoo sang tanan, kag nagahatag siya sing bugana nga pagpakamaayo sa tanan nga nagadangop sa iya. 13 Kay nagasiling ang Kasulatan, “Ang bisan sin-o nga magdangop sa Ginoo maluwas.”[q]

14 Pero paano ang pagdangop nila sa iya kon wala sila magtuo? Kag paano sila makatuo sa iya kon wala sila makabati parte sa iya? Kag paano sila makabati kon wala sing may magsugid sa ila? 15 Kag paano makalakat kag makasugid ang mga mensahero kon wala sila ginsugo? Suno sa Kasulatan, “Daw ano kanami kon makita mo ang mga mensahero nga nagadala sang maayong balita.”[r] 16 Pero indi ang tanan nagbaton sang Maayong Balita. Pareho sang ginsiling ni Isaias, “Ginoo, sin-o bala ang nagpati sa amon mensahi?”[s] 17 Karon makasiling kita nga ang tawo magatuo lang kay Cristo kon makabati siya sang mensahi parte sa iya. Kag ining mensahi mabatian lang kon may ara nga magtudlo sini. 18 Karon, nakabati bala ang mga Israelinhon sang sini nga mensahi? Indi mahimo nga wala sila nakabati. Kay nagasiling ang Kasulatan, “Ang ila mensahi nagalambot sa bug-os nga kalibutan; nagalapnag ini sa bisan diin nga lugar.”[t] 19 Ti ano, wala bala sila nakaintiendi? Indi mahimo nga wala sila nakaintiendi. Kay sa ginsulat ni Moises nagsiling ang Dios sa ila, “Paimunon ko kamo sa iban nga nasyon. Paakigon ko kamo paagi sa pagpakamaayo sa buang-buang nga nasyon.”[u] 20 Naghambal man ang Dios sa ila paagi kay Isaias. Kag sang paghambal sini ni Isaias wala gid siya nahadlok sa mga tawo,

“Nakita ako sang mga tawo nga wala nagapangita sa akon.
Nagpakilala ako sa ila bisan wala sila nagapamangkot parte sa akon.”[v]

21 Pero parte sa mga Israelinhon nagsiling siya, “Sige ang akon paabot nga magbalik sa akon ang akon katawhan nga mga matig-a sing ulo kag mga malalison.”[w]

Ang Kaluoy sang Dios sa mga Judio

11 Ti ano, ginsikway na bala sang Dios ang iya katawhan nga mga Israelinhon? Wala gid. Kay ako mismo isa ka Israelinhon, kaliwat ni Abraham, kag sakop sang tribo ni Benjamin. Wala ginsikway sang Dios ang iya katawhan nga ginpili na niya sang una pa. Nadumduman bala ninyo ang ginasiling sang Kasulatan parte kay Elias? Indi bala nagreklamo siya sa Dios parte sa ginahimo sang Israel? Siling niya, “Ginoo, ginpamatay nila ang imo mga propeta, kag gin-guba nila ang imo mga halaran. Ako na lang isa ang nabilin kag ginatinguhaan man nila ako nga patyon.”[x] Pero ano bala ang sabat sang Ginoo sa iya? “May ginbilin ako nga 7,000 ka Israelinhon nga wala nagluhod sa imahen ni Baal.”[y] [z] Amo man ini subong sa aton panahon. May nabilin pa nga mga Israelinhon nga nagatuo sa Dios, kay ginpili niya sila tungod sa iya bugay. Ang pagpili sa ila indi tungod sa ila maayo nga binuhatan kundi suno sa bugay sang Dios; kay kon ginabasi sa maayo nga binuhatan, indi na ina matawag nga bugay.

Karon, makasiling kita nga ang mga Israelinhon wala nakabaton sang ila ginahandom nga mangin matarong. Ang ginpili lang sang Dios amo ang nakabaton sang ila ginahandom, pero ang iban ginpatig-a ang ila ulo. Amo ini ang ginsiling sang Kasulatan parte sa ila, “Daw sa ginpatulog sila sang Dios sing mahamuok, kag hasta subong indi nila maintiendihan ang ila nakita kag nabatian.”[aa] Nagsiling man si David parte sa ila, “Kabay pa nga ang ila mga punsyon[ab] magadala sa ila sang kalaglagan, kasandaran, kag silot. 10 Kabay pa nga mabulagan sila. Kag kabay pa nga indi pagkuhaon ang mabug-at nga ila ginapas-an agod magbuluktot sila permi.”[ac]

11 Nasandad ang mga Judio kay wala sila nagtuo kay Cristo. Ti, ano karon? Nagakahulugan bala nga padayon na gid ang ila pagkahulog? Indi! Kundi tungod sa ila paglapas, nahatagan sing kahigayunan ang mga indi Judio nga maluwas. Kag sa sini mahisa ang mga Judio. 12 Karon, kon ang paglapas kag ang kakulangan sang mga Judio nagdala sang madamo nga pagpakamaayo sa mga tawo sa bug-os nga kalibutan, daw ano pa gid nga mga pagpakamaayo ang mangin resulta kon makompleto ang mga Judio nga dapat magtuo sa iya.

Ang Kaluwasan sang mga Indi Judio

13 Karon, nagahambal ako sa inyo nga mga indi Judio. Ginhimo ako sang Dios nga apostol para sa inyo agod ibalita ko sa inyo ang parte kay Cristo. Kag ginakabig ko nga importante ini nga buluhaton nga ginhatag sa akon, 14 kay basi kon paagi sini mapahisa ko sa inyo ang akon mga kapareho nga mga Judio, agod ang iban sa ila magtuo man kag maluwas. 15 Kay kon ang pagsikway sang Dios sa mga Judio nangin kabangdanan nga ang iban nga mga tawo sa kalibutan nakapalapit sa Dios, daw ano pa gid ang mangin resulta kon ang mga Judio batunon liwat sang Dios. Mangin pareho sila sa mga patay nga nabanhaw.

16 Ang halimbawa sang mga Judio pareho sini: kon ang bahin sang tinapay nahalad sa Dios, ang bilog nga tinapay iya man sang Dios. Kag kon ang gamot sang kahoy iya sang Dios, ang mga sanga sang kahoy iya man sang Dios.[ad] 17 Ang mga Judio pareho sang mga sanga sang kahoy nga olibo nga ginpang-utod. Kag kamo nga mga indi Judio pareho sang mga sanga sang talunon nga olibo nga ginsugpon sa ginpang-utdan nga mga sanga. Gani nakaambit kamo sang mga kaayuhan nga ginhatag sang Dios sa mga Judio. 18 Pero indi kamo maghunahuna nga mas maayo pa kamo sang sa mga sanga nga ginpang-utod. Dumduma ninyo nga kamo mga sanga lang. Indi kamo ang nagabuhi sa gamot, kundi ang gamot amo ang nagabuhi sa inyo.

19 Basi kon may magsiling sa inyo, “Ngaa ginpang-utod sila kag kami ang ginsugpon kon indi kami mas maayo sang sa ila?” 20 Ginpang-utod sila tungod nga wala sila nagtuo kay Cristo kag kamo ang ginsugpon tungod nga nagtuo kamo. Gani indi kamo magpabugal, kundi mag-andam kamo. 21 Tungod kay kon ginapang-utod sang Dios ang natural nga mga sanga nga amo ang mga Judio, mahapos ang pagpang-utod sa inyo, kay kamo mga ginsugpon lang nga mga sanga. 22 Diri makita ang kaayo sang Dios kag ang iya pagkaestrikto. Estrikto siya sa mga tawo nga indi magtuo sa iya, pero maayo siya sa inyo, kon nagapabilin kamo sa iya kaayo. Pero kon indi, pang-utdon man niya kamo. 23 Kag kon indi na magpatig-a ang mga Judio kundi magtuo man, isugpon niya liwat sila sa puno, kay sarang ina mahimo sang Dios. 24 Kay kamo nga mga indi Judio pareho sang mga sanga sang talunon nga olibo nga ginpang-utod kag ginpangsugpon sa natural nga olibo nga amo ang mga Judio, bisan pa nga indi ini kinaandan nga paagi. Pero mas mahapos para sa Dios nga ibalik ang natural nga mga sanga sa iya ginhalinan nga puno.

Ang Kaluoy sang Dios para sa Tanan

25 Mga utod ko kay Cristo, gusto ko nga mahibaluan ninyo ining tinago nga kamatuoran, agod indi kamo magpabugal nga daw si sin-o gid kamo. Ang pagpatig-a sang mga Judio umalagi lang kag hasta gid lang sa tion nga makompleto na ang mga indi Judio nga dapat magtuo sa iya. 26 Pagkatapos sini maluwas ang bug-os nga Israel, pareho sang ginasiling sang Kasulatan,

“Magahalin sa Zion ang Manluluwas;
kuhaon niya ang tanan nga kalautan sa mga kaliwat ni Jacob.
27 Kag amo ini ang akon kasugtanan sa ila:
patawaron ko ang ila mga sala.”[ae]

28 Tungod kay ginsikway sang mga Judio ang Maayong Balita, nangin kaaway sila sang Dios, agod kamo nga mga indi Judio mahatagan sang kahigayunan nga maluwas. Pero tungod nga mga pinili sila sang Dios, ginahigugma niya sila. Kay ginpromisa niya ini sang una sa ila mga katigulangan nga palanggaon niya ang ila mga kaliwat. 29 Kag wala nagabaylo ang Dios sang iya hunahuna parte sa mga tawo nga iya ginapili kag ginapakamaayo. 30 Sang una, kamo nga mga indi Judio wala nagtuman sa Dios. Pero karon, tungod nga ang mga Judio wala nagtuman sa iya, ginakaluoyan kamo sang Dios. 31 Kag amo man ang matabo sa ila, nga bisan subong wala sila nagatuman sa Dios, kaluoyan man niya sila tungod nga ginakaluoyan niya kamo. 32 Kay gintugutan sang Dios nga ang tanan nga tawo mangin ulipon sang ila mga sala agod ipakita niya sa tanan ang iya kaluoy.

Pagpasalamat sa mga Kaayo sang Dios

33 Makatilingala gid ang kaayo sang Dios! Indi ta matungkad ang iya kaalam kag ang iya nahibaluan! Sin-o bala ang makaintiendi sang iya hunahuna kag sang iya mga pamaagi? 34 Pareho sang ginasiling sa Kasulatan,

“Sin-o bala ang nakahibalo sang hunahuna sang Ginoo?
Sin-o bala ang makatudlo sa iya kon ano ang iya dapat himuon?[af]
35 Wala kita sing may ihatag sa iya
agod nga may bayaran siya sa aton.”[ag]

36 Kay ang tanan nga butang nagahalin sa Dios, kag ginhimo ini paagi sa iya kag para sa iya. Dayawon siya sa wala sing katapusan! Amen.

Notas al pie

  1. 9:7 Gen. 21:12.
  2. 9:9 sa sunod nga tuig: ukon, sa natalana nga tion.
  3. 9:9 Gen. 18:10, 14.
  4. 9:11-12 Gen. 25:23.
  5. 9:13 Mal. 1:2-3.
  6. 9:15 Exo. 33:19.
  7. 9:17 hari sang Egipto: sa Hebreo, Faraon.
  8. 9:17 Exo. 9:16.
  9. 9:25 Hos. 2:23.
  10. 9:26 Hos. 1:10.
  11. 9:28 Isa. 10:22-23.
  12. 9:29 Isa. 1:9.
  13. 9:33 Isa. 8:14; 28:16.
  14. 10:5 Lev. 18:5.
  15. 10:8 Deu. 30:12-14.
  16. 10:11 Isa. 28:16.
  17. 10:13 Joel 2:32.
  18. 10:15 Isa. 52:7.
  19. 10:16 Isa. 53:1.
  20. 10:18 Salmo 19:4.
  21. 10:19 Deu. 32:21.
  22. 10:20 Isa. 65:1.
  23. 10:21 Isa. 65:2.
  24. 11:3 1 Har. 19:10, 14.
  25. 11:4 Baal: Tan-awa ang Lista sang mga Pulong sa likod.
  26. 11:4 1 Har. 19:18.
  27. 11:8 Deu. 29:4; Isa. 29:10.
  28. 11:9 ila mga punsyon: siguro ang buot silingon, ang mga punsyon sa ila nga paghalad sa templo ukon mga piesta. Sa literal, lamisa.
  29. 11:10 Salmo 69:22-23.
  30. 11:16 Ang buot silingon ni Pablo sa bersikulo 16, kon si Abraham iya sang Dios, ang iya mga kaliwat iya man sang Dios.
  31. 11:27 Isa. 59:20-21; Jer. 31:33-34.
  32. 11:34 Isa. 40:13.
  33. 11:35 Job 41:11.