⁵ Vertrouw met je hele hart op de Heer,
en vertrouw niet op je eigen wijsheid.
⁶ Overleg al je plannen met Hem.
Dan zal Hij je leven leiden.
⁷ Verbeeld je niet dat je heel erg wijs bent.
Heb diep ontzag voor de Heer en blijf ver bij het kwaad vandaan.
⁸ Dat zal goed zijn voor je ziel en je lichaam.
Het zal goed met je gaan.

⁹ Geef de Heer van wat je bezit.
Geef Hem het eerste deel van je oogst.^[a]
10 Dan zullen je schuren altijd vol zijn met graan,
en je wijnpersen zullen overstromen van wijn.
¹¹ Gehoorzaam de Heer als Hij je opvoedt.
Verzet je niet als Hij je bestraft.
¹² Want de Heer bestraft de mensen van wie Hij houdt.
Ja, Hij bestraft je zoals een vader zijn zoon bestraft,
omdat hij van hem houdt.

²¹ Mijn zoon, verlies de wijsheid nooit uit het oog.
Wees altijd verstandig en denk goed na.
²² Want wijsheid is een bron van leven.
Je wijsheid zal een sieraad voor je zijn.
²³ Door wijsheid zul je veilig je weg door het leven gaan.
Je zal geen domme dingen doen.
²⁴ Als je in bed ligt, hoef je nergens bang voor te zijn.
Je zal rustig kunnen slapen.
²⁵ Je hoeft niet bang te zijn voor plotselinge rampen.
Die overkomen alleen de mensen die zich niets van God aantrekken.
²⁶ Maar jij mag op de Heer vertrouwen.
Hij zal je beschermen, zodat niemand je kwaad zal kunnen doen.

²⁷ Geef iedereen waar hij recht op heeft,
voor zo ver je dat kan.
²⁸ Zeg niet tegen iemand die jou om iets vraagt:
"Ga weg en kom morgen maar terug," als je het nu al kan geven.
²⁹ Bedenk geen plannen om een ander kwaad te doen,
want die ander denkt dat je bent te vertrouwen.
³⁰ Maak geen ruzie over helemaal niets,
als de ander je niets heeft gedaan.
³¹ Wees niet jaloers op iemand die gewelddadig is
en word vooral niet als hij.
³² Want de Heer walgt van zulke mensen.
Maar met eerlijke mensen wil Hij omgaan.
³³ De vervloeking van de Heer rust op het huis van slechte mensen.^[b]
Maar Hij zegent het huis van mensen die leven zoals Hij het wil.
³⁴ Hij wil niets te maken hebben met mensen die Hem belachelijk maken.
Maar Hij is goed voor mensen die Hem willen gehoorzamen.
³⁵ Wijze mensen zullen worden geëerd,
maar dwaze mensen zullen voor schut komen te staan. (lees verder)

¹⁰ Luister, mijn zoon, en geloof wat ik zeg.
Dan zul je lang leven.
¹¹ Ik leer je hoe je wijs kan worden.
Dan zul je op het rechte pad blijven.
¹² Niets zal je in de weg staan.
Je zal geen domme dingen doen.
¹³ Houd je aan hoe ik je heb opgevoed. Laat dat niet los.
Houd je daaraan, want het gaat om je leven.
¹⁴ Doe niet mee met oneerlijke mensen.
Ga niet het slechte pad op.
¹⁵ Blijf bij hen vandaan,
ga niet met hen mee.
¹⁶ Zij kunnen niet slapen als ze geen slechte dingen konden doen.
Ze liggen wakker als ze niemand kwaad hebben gedaan.
¹⁷ Want ze leven van het kwaad.
Ze genieten ervan als van lekkere wijn.
¹⁸ Maar het leven van goede mensen
lijkt op het glanzen van het eerste ochtendlicht
dat steeds helderder gaat stralen, totdat het helemaal dag is.
¹⁹ Maar het leven van slechte mensen is donker.
Ze struikelen doordat ze niet zien waar ze gaan.

²⁰ Mijn zoon, luister naar mijn woorden.
Houd je oren open voor wat ik zeg.
²¹ Vergeet mijn woorden nooit meer,
maar bewaar ze diep in je hart.
²² Want mijn woorden brengen je leven.
Ze zijn genezing voor je hele lichaam.
²³ Bewaak je hart beter dan alle andere dingen.
Want in je hart is de bron van het leven.
²⁴ Zorg dat je mond geen verkeerde dingen zegt
en dat er geen leugen over je lippen komt.
²⁵ Laat je gedachten niet afdwalen naar slechte dingen.
Kijk vastberaden recht voor je uit, naar het rechte pad.
²⁶ Zorg dat je altijd op de goede weg blijft
en dat je altijd te vertrouwen bent.
²⁷ Wijk niet van het rechte pad af.
Blijf ver bij het kwaad vandaan.

⁷ Mijn zonen, luister daarom naar mij.
Doe iets met wat ik jullie zeg.
⁸ Blijf ver bij haar vandaan.
Kom niet in de buurt van de deur van haar huis.
⁹ Want bij haar zul je je eer verliezen.
Je komt in haar macht en ze zal je niet meer laten gaan.
¹⁰ Dan zullen andere mensen genieten
van alles waar jij zo hard voor hebt gewerkt.
Want alles wat je bezit, zal in haar huis terecht komen.
¹¹ En als er tenslotte niets meer van je over is,
zul je kreunen:
¹² 'Waarom heb ik niet gedaan wat mijn vader mij heeft geleerd?
Had ik maar naar hem geluisterd!
¹³ Had ik maar geluisterd naar wat wijze mensen mij zeiden!
Waarom heb ik mijn oren gesloten voor wat ze mij leerden?
¹⁴ Ik heb allemaal verkeerde dingen gedaan!
En iedereen heeft het gezien!'

¹⁵ Drink liever water uit je eigen regenton.
Drink bronwater uit je eigen bron.
¹⁶ Moet jouw bron soms op straat overstromen?
Moet jouw beek over het plein stromen?
¹⁷ Je bron moet voor jou alleen zijn.
Niet ook voor anderen.
¹⁸ Laat je bron gezegend zijn.
Wees blij met de vrouw waar je vroeger mee bent getrouwd.
¹⁹ Zij is zo mooi en zo sierlijk als een hertje.
Geniet elke keer weer met volle teugen van haar liefde.
²⁰ Waarom, mijn zoon, zou je dan afdwalen naar een andere vrouw?
Waarom zou je een andere vrouw omarmen?

²¹ Niets is verborgen voor de ogen van de Heer.
Hij beoordeelt alles wat je doet.
²² Slechte mensen komen ten val.
Hun eigen slechtheid maakt dat het verkeerd met hen afloopt.
²³ Als ze niet willen luisteren naar wat anderen hun leren,
verdwalen ze in hun eigen dwaasheid.
Hun dwaasheid wordt hun dood.