Mateo 1-15

Ang Salita ng Diyos

Ang Talaan ng mga Ninuno ni Jesucristo

1 Ang aklat ng talaan ng angkan ni Jesucristo, na anak ni David, na anak ni Abraham.

² Naging anak ni Abraham si Isaac at naging anak ni Isaac si Jacob. Naging anak naman ni Jacob si Juda at ang kaniyang mga kapatid. ³ Naging anak ni Juda kay Tamar sina Fares at Zara. Naging anak naman ni Fares si Esrom at naging anak ni Esrom si Aram. ⁴ Naging anak ni Aram si Abinadab at naging anak ni Abinadab si Naason. Naging anak naman ni Naason si Salmon. ⁵ Naging anak ni Salmon kay Rahab si Booz at naging anak ni Booz kay Ruth si Obed. Naging anak naman ni Obed si Jesse.

⁶ Naging anak ni Jesse si haring David at naging anak ni haring David si Solomon sa naging asawa ni Urias. ⁷ Naging anak ni Solomon si Rehoboam at naging anak ni Rehoboam si Abias. Naging anak naman ni Abias si Asa. ⁸ Naging anak ni Asa si Jehosafat at naging anak naman ni Jehosafat si Joram. Naging anak naman ni Joram si Uzia. ⁹ Naging anak ni Uzia si Jotam at naging anak ni Jotam si Acas. Naging anak naman ni Acas si Hezekia. ¹⁰ Naging anak ni Hezekia si Manase at naging anak naman ni Manase si Amon. Naging anak naman ni Amon si Josia. ¹¹ Naging anak naman ni Josia si Jeconia at ang kaniyang mga kapatid. Ito ay noong ang mga taga-Israel ay dinalang bihag sa Babilonia.

¹² Nang sila ay dinala sa Babilonia, naging anak ni Jeconia si Shealtiel. Naging anak ni Shealtiel si Zerubabel. ¹³ Naging anak ni Zerubabel si Abiud at naging anak ni Abiud si Eliaquim. Naging anak naman ni Eliaquim si Azor. ¹⁴ Naging anak ni Azor si Sadoc at naging anak ni Sadoc si Aquim. Naging anak naman ni Aquim si Eliud. ¹⁵ Naging anak ni Eliud si Eleazar at naging anak ni Eleazar si Matan. Naging anak naman ni Matan si Jacob. ¹⁶ Naging anak naman ni Jacob si Jose na asawa ni Maria. Si Maria ang nanganak kay Jesus na tinatawag na Cristo.

¹⁷ Samakatuwid, ang lahat ng sali’t saling lahi mula kay Abraham hanggang kay David ay labing-apat na lahi. Mula naman kay David hanggang sa panahon ng pagkabihag sa Babilonia ay labing-apat na sali’t saling lahi. Mula naman sa panahon ng pagkabihag sa Babilonia hanggang kay Cristo ay labing-apat na sali’t saling lahi.

Ipinanganak si Jesus

¹⁸ Ganito ang naging kapanganakan ni Jesucristo. Ang kaniyang inang si Maria ay nakatakdang mapangasawa ni Jose. Ngunit bago pa sila nagsama, si Maria ay natagpuang nagdadalang-tao na sa pamamagitan ng Banal na Espiritu.

¹⁹ Si Jose na kaniyang asawa ay lalaking matuwid at hindi niya ginusto na mapahiya sa madla si Maria, kaya nagpasiya siyang paalisin nang lihim si Maria.

²⁰ Samantalang iniisip niya ang mga bagay na ito, narito, isang anghel ng Panginoon ang nagpakita sa kaniya sa isang panaginip. Sinabi ng anghel: Jose, ikaw na nagmula sa angkan ni David, huwag kang mangambang tanggapin si Maria na iyong asawa. Ito ay dahil ang dinadala niya sa kaniyang sinapupunan ay sa Banal na Espiritu. ²¹ Siya ay manganganak ng isang lalaki. Ang ipangangalan mo sa kaniya ay Jesus sapagkat ililigtas niya ang kaniyang mga tao sa kanilang kasalanan.

²² Ang lahat ng ito ay naganap upang matupad ang sinabi ng Panginoon sa pamamagitan ng mga propeta. ²³ Sinabi nila: Narito, isang dalagang birhen ang magdadalang-tao at manganganak ng isang lalaki. Tatawagin nila siyang Emmanuel na ang ibig sabihin ay: Ang Diyos ay sumasaatin.

²⁴ Sa pagbangon ni Jose mula sa pagkakatulog, ginawa niya ang ayon sa ipinag-utos sa kaniya ng anghel ng Panginoon. Tinanggap niya si Maria upang maging asawa. ²⁵ Hindi niya sinipingan ang kaniyang asawa hanggang sa maipanganak niya ang kaniyang panganay na anak na lalaki. Pinangalanan siya ni Jose na Jesus.

Ang Pagdating ng mga Pantas

2 Pagkatapos na maipanganak si Jesus sa Bethlehem ng Juda, sa panahon ng paghahari ni Herodes, may dumating sa Jerusalem mula sa silangan, na mga lalaking pantas sa pag-aaral ng mga bituin.

² Sinabi nila: Saan naroroon ang ipinanganak na Hari ng mga Judio? Ito ay sapagkat nakita namin ang kaniyang bituin sa silangan at naparito kami upang sambahin siya.

³ Nang marinig ni haring Herodes ang mga bagay na ito, naligalig siya at ang lahat ng mga tao sa Jerusalem. ⁴ Tinipon niya ang lahat ng mga pinunong-saserdote at mga guro ng kautusan ng mga tao. Tinanong niya sa kanila kung saan ipanganganak ang Mesiyas. ⁵ Sinabi nila sa kaniya: Sa Bethlehem ng Judea sapagkat ganito ang isinulat ng propeta:

⁶ Ikaw Bethlehem sa lupain ng Juda, hindi ikaw ang pinakamaliit sa mga gobernador ng Juda sapagkat mula sa iyo ay lalabas ang isang pinuno na siyang mamumuno sa aking bayang Israel.

⁷ Nang magkagayon, tinawag ni Herodes nang palihim ang mga pantas na lalaki. Itinanong niyang mabuti sa kanila kung kailan nagpakita ang bituin. ⁸ At pinapunta niya sila sa Bethlehem. Sinabi niya: Pumaroon kayo at matiyaga ninyong ipagtanong ang patungkol sa bata. Kapag natagpuan ninyo siya, balitaan ninyo ako upang makapunta rin ako at sambahin siya.

⁹ Pagkarinig nila sa hari ay tumuloy na sila sa kanilang lakad. Narito, ang bituin na kanilang nakita sa silanganan ay nanguna sa kanila. Nanguna ito sa kanila hanggang sa sumapit at tumigil sa tapat ng kinaroroonan ng maliit na bata. ¹⁰ Nang makita nila ang bituin, lubos silang nagalak. ¹¹ Nang sila ay nasa loob na ng bahay, nakita nila ang bata, kasama ang kaniyang inang si Maria. Sila ay nagpatirapa at sinamba ang bata. Nang mabuksan na nila ang kanilang mga kayamanan, naghandog sila sa kaniya ng mga kaloob. Ang mga ito ay ginto, kamangyan at mira. ¹² At nagbabala ang Diyos sa kanila sa isang panaginip na huwag na silang bumalik kay Herodes. Kaya sila ay nag-iba ng daan pauwi sa kanilang sariling lupain.

Tumakas Sila Papuntang Egipto

¹³ Nang sila ay nakauwi na, nangyari na ang isang anghel ng Panginoon ay nagpakita kay Jose sa isang panaginip. Sinabi ng anghel: Bumangon ka, dalhin mo ang bata at ang kaniyang ina. Tumakas kayo papuntang Egipto sapagkat ipahahanap na ni Herodes ang bata upang patayin. Manatili kayo roon hanggang sa sabihin ko sa iyo.

¹⁴ Bumangon siya at sa kinagabihan, dinala niya ang bata at ang ina nito papuntang Egipto. ¹⁵ Nanatili sila roon hanggang sa pagkamatay ni Herodes. Ito ay upang matupad ang sinabi ng Panginoon sa pamamagitan ng propeta, na nagsasabi: Tinawag ko ang aking anak mula sa Egipto.

¹⁶ Nang magkagayon, nakita ni Herodes na nalinlang siya ng mga lalaking pantas. Labis siyang nagalit at nag-utos siya na patayin ang lahat ng mga batang lalaki sa Bethlehem at sa buong palibot nito. Ang mga batang ipinapatay ay mula sa gulang na dalawang taon pababa, batay sa panahon na maingat niyang tinanong sa mga lalaking pantas. ¹⁷ Nang magkagayon, natupad ang sinabi ng propetang Jeremias, na sinasabi:

¹⁸ Isang tinig ang narinig sa Rama. Panaghoy, pananangis at pagdadalamhati. Tinatangisan ni Rachel ang kaniyang mga anak. Hindi niya ibig na maaliw sapagkat sila ay wala na.

Bumalik Sila Mula sa Egipto

¹⁹ Ngunit nang patay na si Herodes, narito, isang anghel ng Panginoon ay nagpakita kay Jose sa Egipto sa isang panaginip.

²⁰ Sinabi niya: Bumangon ka at dalhin mo ang bata at ang kaniyang ina at pumaroon kayo sa lupain ng Israel sapagkat patay na silang naghahangad sa buhay ng bata.

²¹ Bumangon siya at dinala ang bata at ang ina nito at dumating sa lupain ng Israel. ²² Si Arquelao ang naghahari sa Judea bilang kapalit ng kaniyang amang si Herodes. Nang mabalitaan ito ni Jose, natakot siyang pumunta roon. Sa isang panaginip binigyan siya ng Diyos ng babala. Umalis siya patungo sa mga dako ng Galilea. ²³ Siya ay dumating at tumira sa isang lungsod na tinatawag na Nazaret. Sa ganito natupad ang sinabi ng mga propeta:

Siya ay tatawaging taga-Nazaret.

Si Juan na Tagapagbawtismo ay Nangaral at Nagbawtismo

3 Nang panahong iyon, dumating si Juan na tagapagbawtismo. Siya ay nangangaral sa ilang ng Judea.

² Sinabi niya: Magsisi kayo sapagkat malapit na ang paghahari ng langit. ³ Ito ay sapagkat siya ang tinutukoy ni propeta Isaias nang kaniyang sabihin:

Ang tinig ng isang lalaking sumisigaw sa ilang. Sinabi niya: Ihanda ninyo ang daan para sa Pangi­noon. Tuwirin ninyo ang kaniyang mga landas.

⁴ Ang damit ni Juan ay yari sa balahibo ng kamelyo at may isang pamigkis na katad sa kaniyang baywang. Ang kaniyang pagkain ay mga balang at pulot-pukyutan. ⁵ Pumunta sa kaniya ang mga tao mula sa Jerusalem, mula sa buong Judea at sa lahat ng mga dako sa palibot ng Jordan. ⁶ Pinagsisihan nila ang kanilang mga kasalanan at binabawtismuhan niya sila sa ilog ng Jordan.

⁷ Maraming Fariseo at Saduseo ang lumalapit sa kaniyang pagbabawtismo. Nang makita niya sila, sinabi niya: Kayong lahi ng mga ulupong! Sino ang nagbabala sa inyo upang takasan ang malapit nang dumating na galit ng Diyos? ⁸ Magbunga nga kayo nang karapat-dapat sa pagsisisi. ⁹ Huwag ninyong ipalagay sa inyong sarili: Si Abraham ang aming ama. Sinasabi ko sa inyo na ang Diyos ay makakalikha ng mga anak ni Abraham mula sa batong ito. ¹⁰ Ngayon din ay nakalapat na ang palakol sa ugat ng mga punong-kahoy. Kaya nga, ang bawat punong-kahoy na hindi nagbubunga ng mabuti ay puputulin at ihahagis sa apoy.

¹¹ Binabawtismuhan ko nga kayo ng tubig sa pagsisisi, ngunit siya na dumarating na kasunod ko ay higit na dakila kaysa sa akin. Hindi ako karapat-dapat magdala ng kaniyang panyapak. Siya ang magbabawtismo sa inyo sa Banal na Espiritu at sa apoy. ¹² Hawak na niya ang kaniyang pantahip upang linisin niya nang lubos ang kaniyang giikan. Titipunin niya ang kaniyang trigo sa bangan. Ngunit ang dayami ay susunugin niya sa apoy na hindi namamatay.

Binawtismuhan ni Juan si Jesus

¹³ Nang magkagayon, dumating si Jesus mula sa Galilea. Pumunta siya kay Juan sa ilog ng Jordan upang magpabawtismo.

¹⁴ Ngunit tumanggi si Juan. Sinabi niya: Ako ang dapat mong bawtismuhan. Bakit ka magpapabawtismo sa akin?

¹⁵ Sumagot si Jesus sa kaniya: Pumayag ka nang mangyari ito ngayon sapagkat nararapat nating tuparin ang lahat ng katuwiran sa ganitong kaparaanan. Nang magka­gayon, pumayag na si Juan.

¹⁶ Nang mabawtismuhan na si Jesus, kaagad siyang umahon mula sa tubig. Narito, ang mga langit ay nabuksan sa kaniya. Nakita ni Juan ang Espiritu ng Diyos na bumababang tulad ng isang kalapati at lumapag kay Jesus. ¹⁷ Narito, isang tinig mula sa langit ang nagsabi: Ito ang pinakamamahal kong anak na labis kong kinalulugdan.

Tinukso ng Diyablo si Jesus

4 Nang magkagayon, pinatnubayan ng Banal na Espititu si Jesus sa ilang upang tuksuhin ng diyablo.

² Nang siya ay makapag-ayuno na ng apatnapung araw at apatnapung gabi, nagutom siya. ³ Lumapit ang manunukso sa kaniya at sinabi: Yamang ikaw ang Anak ng Diyos, sabihin mo sa mga batong ito na maging tinapay.

⁴ Sumagot si Jesus sa kaniya, na sinasabi: Nasusulat:

Hindi lamang sa tinapay nabubuhay ang tao kundi sa bawat salitang namumutawi sa bibig ng Diyos.

⁵ Nang magkagayon, dinala siya ng diyablo sa banal na lungsod. Pinatayo siya sa taluktok ng templo. ⁶ Sinabi ng diyablo sa kaniya:Yamang ikaw ang Anak ng Diyos, tumalon ka sapagkat nasusulat:

Uutusan niya ang kaniyang mga anghel patungkol sa iyo. Bubuhatin ka at dadalhin ka ng kanilang mga kamay upang hindi tumama ang iyong paa sa bato.

⁷ Sinabi sa kaniya ni Jesus: Nasusulat din naman:

Huwag mong subukin ang Panginoon mong Diyos.

⁸ Muli siyang dinala ng diyablo sa isang napakataas na bundok. Ipinakita sa kaniya ang lahat ng paghahari sa sanli­butan at ang kaluwalhatian nito. ⁹ Sinabi ng diyablo sa kaniya: Lahat ng mga bagay na iyon ay ibibigay ko sa iyo kung magpatirapa ka at sambahin ako.

¹⁰ Nang magkagayon, sinabi ni Jesus sa kaniya: Lumayo ka, Satanas, sapagkat nasusulat:

Sambahin mo ang Panginoon mong Diyos at siya lamang ang iyong paglingkuran.

¹¹ Nang magkagayon, iniwan siya ng diyablo. Narito, dumating ang mga anghel at naglingkod sa kaniya.

Nagpasimulang Mangaral si Jesus

¹² Nang marinig ni Jesus na si Juan ay naibilanggo, pumunta siya sa Galilea.

¹³ Mula sa Nazaret ay pumunta siya sa Capernaum at doon nanirahan. Ito ay nasa tabi ng dagat, sa may hangganan ng Zebulon at Neftali. ¹⁴ Ginawa niya ito upang matupad ang inihula ni propeta Isaias na nagsabi:

¹⁵ Ang lupain ng Zebulon at ang lupain ng Neftali, daanan sa gawing dagat sa ibayong Jordan, Galilea ng mga Gentil. ¹⁶ Ang mga taong nanahan sa kadiliman ay nakakita ng dakilang liwanag. Sumikat ang ilaw sa kanila na nanahan sa pook at lilim ng kamatayan.

¹⁷ Mula noon, nagsimulang mangaral si Jesus. Sinabi niya: Magsisi kayo sapagkat malapit na ang paghahari ng langit.

Tinawag ni Jesus ang Unang mga Alagad

¹⁸ Habang si Jesus ay naglalakad sa tabi ng lawa ng Galilea, nakita niya ang magkapatid. Sila ay sina Simon na tinatawag na Pedro at ang nakakabata niyang kapatid na si Andres. Naghahagis sila ng lambat sa lawa sapagkat sila ay mga mangingisda.

¹⁹ Sinabi niya sa kanila: Sumunod kayo sa akin at gagawin ko kayong mamamalakaya ng mga tao. ²⁰ Kaagad nilang iniwan ang kanilang mga lambat at sumunod sa kaniya.

²¹ Sa pagpapatuloy niya sa paglalakad, nakita niya ang magkapatid na Santiago at Juan. Sila ay nasa bangka at nag-aayos ng lambat kasama ang kanilang amang si Zebedeo. At tinawag sila ni Jesus. ²² Agad-agad nilang iniwan ang kanilang bangka at ang kanilang ama at sumunod sa kaniya.

May mga Pinagaling si Jesus sa Sinagoga

²³ Nilibot ni Jesus ang buong Galilea na nagtuturo sa mga sinagoga. Ipinangangaral niya ang ebanghelyo ng paghahari ng Diyos. Nagpagaling siya ng lahat ng uri ng sakit at panghihina ng katawan ng mga tao.

²⁴ Napabantog siya sa buong Siria. Dinala nila sa kaniya ang lahat ng mga taong maysakit na pinahihirapan ng iba’t ibang mga sakit at karamdaman. Dinala rin sa kaniya ang mga inaalihan ng mga demonyo, mga epileptiko at mga paralitiko. Pinagaling silang lahat ni Jesus. ²⁵ Sinundan siya ng napakaraming tao na nanggaling sa Galilea, Decapolis, Jerusalem, Judea at sa ibayo ng Jordan.

Ang Pangangaral sa Bundok

5 Pagkakita niya sa napakaraming tao, umahon siya sa bundok. Pagkaupo niya, nilapitan siya ng kaniyang mga alagad.

² Nagsalita siya upang turuan ang kaniyang mga alagad. Sinabi niya:

³ Pinagpala ang mga mapagpakumbabang-loob sapagkat sa kanila ang paghahari ng langit. ⁴ Pinagpala ang mga nahahapis sapagkat sila ay aaliwin. ⁵ Pinagpala ang mga maaamo sapagkat mamanahin nila ang lupa. ⁶ Pinagpala ang mga nagugutom at mga nauuhaw sa katuwiran sapagkat sila ay bubusugin. ⁷ Pinagpala ang mga maha­bagin sapagkat kahahabagan sila. ⁸ Pinagpala ang mga may dalisay na puso sapagkat makikita nila ang Diyos. ⁹ Pinagpala ang mga mapagpayapa sapagkat tatawagin silang mga anak ng Diyos. ¹⁰ Pinagpala ang mga inuusig dahil sa katuwiran sapagkat sa kanila ang paghahari ng langit.

¹¹ Pinagpala kayo kung kayo ay inaalimura ng mga tao at pinag-uusig at pinagwiwikaan ng lahat ng uri ng masasamang salita na pawang kasinungalingan dahil sa akin. ¹² Magalak at magsaya kayong totoo sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit. Ganyan din ang ginawa nilang pag-uusig sa mga propetang nauna sa inyo.

Kayo ay Asin at Ilaw

¹³ Kayo ang asin ng lupa. Ngunit kapag ang asin ay nawalan ng alat, paano pa ito muling aalat? Wala itong kabuluhan kundi itapon na lamang at yurakan ng mga tao.

¹⁴ Kayo ang ilaw ng sanlibutan. Ang isang lungsod na nakatayo sa ibabaw ng isang burol ay hindi maitatago. ¹⁵ Hindi rin sinisindihan ng sinuman ang ilawan upang ilagay sa ilalim ng takalan. Ngunit ito ay inilalagay sa lalagyan ng ilawan at nagliliwanag sa lahat ng nasa bahay. ¹⁶ Sa ganitong paraan pagliwanagin ninyo ang inyong ilawan sa harap ng mga tao upang makita nila ang inyong mabubuting gawa. Sa gayon ay luluwalhatiin nila ang inyong Ama na nasa langit.

Ang Katuparan ng Kautusan

¹⁷ Huwag ninyong isiping naparito ako upang sirain ang Kautusan o ang mga Propeta. Naparito ako hindi upang sirain kundi upang tuparin ang mga ito.

¹⁸ Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Lilipas ang langit at ang lupa ngunit kahit isang tuldok o isang kudlit sa Kautusan ay hindi lilipas sa anumang paraan hanggang matupad ang lahat. ¹⁹ Kaya ang sinumang lumabag sa isa sa mga utos na ito, kahit na ang kaliit-liitan, at ituro sa mga tao ang gayon, ay tatawaging pinakamababa sa paghahari ng langit. Ngunit ang sinumang gumaganap at nagtuturong gana­pin ito ay tatawaging dakila sa paghahari ng langit. ²⁰ Sinasabi ko sa inyo: Maliban na ang inyong katuwiran ay hihigit sa katuwiran ng mga guro ng kautusan at mga Fariseo, sa anumang paraan ay hindi kayo makakapasok sa paghahari ng langit.

Ang Pagpatay

²¹ Narinig ninyong sinabi nila noong unang panahon: Huwag kang papatay. Ang sinumang pumatay ay mapapa­sapanganib sa paghatol.

²² Ngunit sinasabi ko sa inyo na ang sinumang nagagalit sa kaniyang kapatid ng walang dahilan ay mapapasapanganib ng kahatulan. Ang sinumang magsabi sa kaniyang kapatid: Hangal ka, siya ay mapapasapanganib sa Sanhedrin. Ngunit ang sinumang magsabi: Wala kang kabu­luhan, siya ay mapapasapanganib sa apoy ng impiyerno.

²³ Kaya nga, kapag ikaw ay magdala ng iyong kaloob sa dambana at doon ay maala-ala mo na ang iyong kapatid ay may laban sa iyo, iwanan mo roon sa harap ng dambana ang iyong kaloob. ²⁴ Lumakad ka at makipagkasundo ka muna sa iyong kapatid. Pagkatapos ay bumalik ka at maghandog ng iyong kaloob.

²⁵ Makipagkasundo ka muna sa nagsasakdal sa iyo habang ikaw ay kasama niya sa daan. Kung hindi ay baka ibigay ka ng nagsasakdal sa iyo sa hukom at ibigay ka naman ng hukom sa opisyal at ipabilanggo ka. ²⁶ Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Sa anumang paraan ay hindi ka makaka­labas doon hanggang hindi mo nababayaran ang huling sentimo.

Ang Sanhi ng Pagkakasala

²⁷ Narinig ninyong sinabi nila noong unang panahon: Huwag kang mangalunya.

²⁸ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Ang sinu­mang tumingin sa isang babae na may masamang pagnanasa sa kaniya ay nagkakasala na ng pangangalunya sa kaniyang puso. ²⁹ Kaya nga, kapag ang iyong kanang mata ay makapagpatisod sa iyo, dukitin mo ito at itapon. Makabubuti pa na mawala ang isa sa mga sangkap ng iyong katawan kaysa mabulid sa impiyerno ang iyong buong katawan. ³⁰ Kapag ang iyong kanang kamay ay makapagpatisod sa iyo, putulin mo ito at iyong itapon. Makabubuti pa na wala ang isa sa mga sangkap ng iyong katawan kaysa mabulid sa impiyerno ang iyong buong katawan.

Ang Paghihiwalay

³¹ Sinabi rin naman: Ang sinumang lalaking magpalayas sa kaniyang asawa ay bigyan niya siya ng kasulatan ng paghihiwalay.

³² Ngunit sinasabi ko sa inyo: Ang sinumang lalaking magpalayas sa kaniyang asawa, maliban na lamang sa dahilan ng pakikiapid, ay nagtutulak sa kaniya upang manga­lunya. At sinumang magpakasal sa babaeng hiniwa­layan ay nagkakasala ng kasalanang sekswal.

Ang Panunumpa

³³ Narinig ninyong muli na sinabi nila noong unang panahon: Huwag kang manumpa nang walang katotohanan kundi tutuparin mo ang mga sinumpaan mo sa Panginoon.

³⁴ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Huwag kang mangako ng anuman, ni sa ngalan ng langit sapagkat ito ay trono ng Diyos. ³⁵ Kahit ang lupa ay huwag mong ipanumpa sapagkat ito ang tuntungan ng kaniyang mga paa. Kahit ang Jerusalem man ay huwag mong ipanumpa sapagkat ito ang lungsod ng Dakilang Hari. ³⁶ Kahit man ang ulo mo ay huwag mong ipangako sapagkat kahit isa mang buhok nito ay hindi mo mapapaputi o mapapaitim. ³⁷ Dapat lang na ang pananalita ninyo ay oo kung oo, at hindi kung hindi. Subalit anuman ang hihigit pa rito ay nanggagaling na sa masama.

Mata sa Mata

³⁸ Narinig ninyong sinabi: Mata sa mata at ngipin sa ngipin.

³⁹ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Huwag ninyong kala­banin ang masamang tao. Ngunit ang sinumang sumampal sa iyo sa kanang pisngi, iharap mo rin sa kaniya ang kabila. ⁴⁰ Kung may ibig magsakdal sa iyo at kunin ang iyong damit, payagan mo na rin siyang kunin ang iyong balabal. ⁴¹ Sinumang pumilit sa iyo na lumakad ng higit sa isang kilometro, lumakad ka ng higit pa sa dalawang kilometro na kasama niya. ⁴² Bigyan mo ang humihingi sa iyo at huwag mong talikdan ang ibig humiram sa iyo.

Ibigin mo ang Iyong Kaaway

⁴³ Narinig ninyong sinabi: Ibigin mo ang iyong kapwa at kapootan mo ang iyong kaaway.

⁴⁴ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Ibigin ninyo ang inyong mga kaaway. Pagpalain ninyo angmga napopoot sa inyo. Gawan ninyo ng mabuti ang mga nagagalit sa inyo. Ipanalangin ninyo ang mga umaalipusta sa inyo at ang mga umuusig sa inyo. ⁴⁵ Ito ay upang kayo ay magiging mga anak ng inyong Ama na nasa langit sapagkat pinasisikat niya ang kaniyang araw sa mga masama at sa mga mabuti. At binibigyan niya ng ulan ang mga matuwid at ang mga hindi matuwid. ⁴⁶ Ito ay sapagkat kung ang iibigin lamang ninyo ay ang mga umiibig sa inyo, anong gantimpala ang inyong makakamit? Hindi ba ganyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis? ⁴⁷ Kapag ang mga kapatid lamangninyo ang inyong babatiin, ano ang kahigitan ninyo sa iba? Hindi ba ganyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis? ⁴⁸ Kaya nga, kayo ay magpakasakdal tulad ng inyong Ama na nasa langit ay sakdal.

Ang Pagtulong sa Nangangailangan

6 Mag-ingat kayo na huwag gawing pakitang-tao lamang ang inyong pamamahagi sa mga kahabag-habag. Kung magkagayon ay hindi kayo tatanggap ng gantimpala sa inyong Ama sa langit.

² Kaya nga, kapag ikaw ay namamahagi sa mga kahabag-habag, huwag mong hipan ang trumpeta na nasa harap mo, gaya ng ginagawa ng mga mapagpaimbabaw sa mga sinagoga at sa mga daan. Ginagawa nila ito upang sila ay luwalhatiin ng mga tao. Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Tinanggap na nila ang kanilang gantimpala. ³ Kung mamahagi ka sa mga kahabag-habag, huwag mo nang ipaalam sa iyong kaliwang kamay kung ano ang ginagawa ng iyong kanang kamay. ⁴ Sa gayon, maililihim ang iyong pamamahagi sa mga kahabag-habag. Ang iyong Ama na nakakakita sa lihim ay magbibigay ng gantimpala sa iyo nang hayagan.

Nagturo si Jesus Patungkol sa Pananalangin

⁵ Kapag ikaw ay mananalangin, huwag mong tularan ang mga mapagpaimbabaw. Ito ay sapagkat gustong-gusto nilang manalangin habang nakatayo sa mga sinagoga at sa mga panulukang-daan upang makita sila ng mga tao. Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Tinanggap na nila ang kanilang gantimpala.

⁶ Ngunit kung ikaw ay mananalangin, pumasok ka sa iyong silid. Kapag naisara mo na ang pinto, manalangin ka sa iyong Ama na nasa lihim. Ang iyong Ama na nakakakita sa lihim ang magbibigay sa iyo ng gantimpala nang hayagan. ⁷ Ngunit kapag ikaw ay mananalangin, huwag mong gamitin ang mga walang kabuluhang paulit-ulit na mga panalangin gaya ng ginagawa ng mga Gentil. Ito ay sapagkat nananalangin sila nang paulit-ulit dahil sa kanilang palagay ay diringgin sila sa dami ng kanilang salita. ⁸ Huwag ninyo silang tularan sapagkat alam na ng inyong Ama ang mga bagay na inyong kinakailangan bago pa man kayo humingi sa kaniya.

⁹ Manalangin kayo sa ganitong paraan:

Ama namin na nasa langit, pakabanalin ang pangalan mo.

¹⁰ Dumating nawa ang paghahari mo. Mangyari nawa ang kalooban mo dito sa lupa gaya ng sa langit. ¹¹ Ibigay mo sa amin ngayon ang aming kakanin sa araw-araw. ¹² Pata­warin mo kami sa aming pagkakautang, gaya naman ng pagpapatawad namin sa mga nagkakautang sa amin. ¹³ Huwag mo kaming dalhin sa tukso, sa halip iligtas mo kami sa masama, sapagkat iyo ang paghahari, ang kapang­yarihan, at ang kaluwalhatian magpakailanman. Siya nawa.

¹⁴ Ito ay sapagkat kung patawarin ninyo ang mga tao sa kanilang pagsalangsang, patatawarin din kayo ng inyong Ama na nasa langit. ¹⁵ Ngunit kung hindi ninyo patawarin ang mga tao sa kanilang mga pagsalangsang, hindi rin kayo patatawarin ng inyong Ama sa inyong pagsalangsang.

Ang Pag-aayuno

¹⁶ Kapag kayo ay mag-aayuno, huwag ninyong tularan ang mga mapagpaimbabaw na pinapalungkot ang kanilang mukha. Ito ay sapagkat pinasasama nila ang anyo ng kanilang mga mukha upang makita ng mga tao na sila ay nag-aayuno. Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Tinanggap na nila ang kanilang gantimpala.

¹⁷ Ngunit kung mag-aayuno ka, langisan mo ang iyong ulo at maghilamos ka ng iyong mukha. ¹⁸ Sa ganoon, hindi makikita ng mga tao na nag-aayuno ka kundi ng iyong Ama na nasa lihim. Ang iyong Ama na nakakakita sa lihim ang magbibigay sa iyo ng gantimpala nang hayagan.

Ang Kayamanan sa Langit

¹⁹ Huwag kayong mag-ipon para sa inyong sarili ng kayamanan dito sa lupa na kung saan maraming tanga at kalawang ang naninira. Nanakawin din ang mga ito ng mga magnanakaw.

²⁰ Sa halip, mag-ipon kayo ng kayamanan sa langit dahil doon ay walang tanga at kalawang na sisira, at wala ring mga magnanakaw. ²¹ Ito ay sapagkat kung saan naroroon ang inyong kayamanan ay naroroon din naman ang inyong puso.

²² Ang mata ang ilawan ng katawan. Kaya nga, kapag malinaw ang iyong mata, mapupuno ng liwanag ang iyong buong katawan. ²³ Ngunit kapag masama ang iyong mata, mapupuno ng dilim ang iyong buong katawan.

²⁴ Walang taong makapaglilingkod sa dalawang panginoon sapagkat maaaring kapootan niya ang isa at ibigin ang ikalawa. Maaaring maging tapat siya sa isa at pawalang-halaga ang ikalawa. Hindi kayo makapaglilingkod sa Diyos at sa kayamanan.

Huwag Mabalisa

²⁵ Dahil dito, sinasabi ko sa inyo: Huwag kayong mabalisa sa inyong buhay kung ano ang inyong kakainin, o iinumin, o kung ano ang inyong daramtin. Hindi ba ang buhay ay higit pa sa pagkain at ang katawan ay higit pa sa damit?

²⁶ Tingnan ninyo ang mga ibon sa himpapawid. Hindi sila naghahasik, ni gumagapas, ni nag-iipon sa mga bangan, ngunit pinakakain sila ng inyong Ama na nasa langit. Hindi ba lalo kayong higit na mahalaga kaysa sa kanila? ²⁷ Sino sa inyo na sa pagkabalisa ay makapagdaragdag ng isang siko sa kaniyang tangkad?

²⁸ Bakit kayo nababalisa patungkol sa damit? Masdan ninyo ang mga liryo sa parang kung paano sila lumalaki. Hindi sila gumagawa, ni humahabi man. ²⁹ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Kahit si Solomon, sa lahat ng kaniyang kaluwalhatian, ay hindi nakapaggayak katulad ng isa sa mga ito. ³⁰ Dinaramtan ng Diyos ang damo sa parang, na ngayon ay buhay at bukas ay susunugin. Kung dinaramtan niya ang damo sa ganoong paraan, hindi ba niya kayo daramtan, kayong maliliit ang pananam­palataya? ³¹ Kaya nga, huwag kayong mabalisa at inyong sasabihin: Ano ang aming kakainin, ano ang aming iinumin at ano ang aming daramtin? ³² Ang mga bagay na ito ay mahigpit na hinahangad ng mga Gentil. Alam ng inyong Ama na nasa langit na kinakailangan ninyo ang lahat ng mga bagay na ito. ³³ Ngunit hanapin muna ninyo ang paghahari ng Diyos at ang kaniyang katuwiran, at ang lahat ng mga bagay na ito ay idaragdag sa inyo. ³⁴ Huwag nga kayong mabalisa patungkol sa kinabukasan sapagkat ang kinabukasan ang mababalisa sa kaniyang sarili. Sapat na sa bawat araw ang kasamaan nito.

Huwag Hahatol sa Kapwa

7 Huwag kayong hahatol upang hindi kayo hatulan.

² Ito ay sapagkat sa hatol na inyong ihahatol ay hahatulan kayo. Sa sukat na inyong ipinanukat ay isusukat sa inyo.

³ Bakit mo tinitingnan ang puwing sa mata ng iyong kapatid? Ngunit hindi mo tinitingnan ang troso na nasa iyong mata. ⁴ Narito, papaano mo sabihin sa iyong kapatid: Payagan mong alisin ko ang puwing sa iyong mata. At narito, isang troso ang nasa mata mo. ⁵ Ikaw na mapagpaimbabaw. Alisin mo muna ang troso sa iyong mata. Kung magkagayon, makikita mong malinaw ang pag-aalis ng puwing sa mata ng iyong kapatid.

⁶ Huwag ninyong ibigay sa aso ang anumang banal. Huwag ninyong ihagis ang inyong mga perlas sa mga baboy. Kung gayon, yuyurakan lang nila ito at muling babalik at lalapain kayo.

Humingi, Maghanap, Kumatok

⁷ Humingi kayo at ito ay ibibigay sa inyo. Maghanap kayo at makakasumpong kayo. Kumatok kayo at ito ay bubuksan sa inyo.

⁸ Ito ay sapagkat ang bawat isang humihingi ay tumatanggap. Siya na naghahanap ay nakakasumpong. Ang kumakatok ay pinagbubuksan.

⁹ Sino kaya sa inyo ang magbibigay ng isang bato sa kaniyang anak kung ito ay humingi ng tinapay? ¹⁰ Kung humingi siya sa kaniya ng isda, bibigyan ba niya ito ng ahas? ¹¹ Kayo, bagaman masasama ay marunong magbigay ng mabubuting kaloob sa inyong mga anak, gaano pa kaya ang inyong Ama na nasa langit? Hindi ba niya ibibigay ang mabubuting bagay sa kanila na humihingi sa kaniya? ¹² Kaya nga, ang lahat ng bagay na ibig ninyong gawin ng mga tao sa inyo ay gayundin ang gawin ninyo sa kanila sapagkat ito ang kabuuan ng Kautusan at ng mga Propeta.

Ang Makipot at ang Maluwang na Daan

¹³ Pumasok kayo sa makipot na tarangkahan sapagkat ang maluwang na tarangkahan at malapad na daan ay patungo sa kapahamakan. Marami ang patungo roon.

¹⁴ Subalit ang makipot na tarangkahan at makitid na daan ay patungo sa buhay. Kakaunti ang mga nakakasumpong nito.

Ang Puno at ang Bunga Nito

¹⁵ Mag-ingat kayo sa mga bulaang propeta. Lumalapit sila sa inyo na nagdaramit-tupa, ngunit sa loob ay mababangis na lobo.

¹⁶ Makikilala ninyo sila nang lubos sa pamamagitan ng kanilang mga bunga. Ang mga tao ba ay makakapitas ng mga ubas sa tinikan o ng mga igos sa dawagan? ¹⁷ Maging ang bawat mabuting punong-kahoy ay nagbubunga ng mabuti. Ngunit ang isang masamang punong-kahoy ay nagbubunga ng masama. ¹⁸ Ang isang mabuting punong-kahoy ay hindi makapagbubunga ng masama, ni ang masamang punong-kahoy ay makapagbubunga ng mabuti. ¹⁹ Ang bawat punong-kahoy na hindi nagbubunga ng mabuti ay pinuputol at inihahagis sa apoy. ²⁰ Kaya nga, sa kanilang mga bunga ay makikilala ninyo sila.

²¹ Hindi ang bawat isa na nagsasabi sa akin: Panginoon, Panginoon, ay makakapasok sa paghahari ng langit, kundi ang gumagawa ng kalooban ng aking Ama na nasa langit. ²² Sa araw na iyon ay marami ang magsasabi sa akin: Panginoon, Panginoon, hindi ba sa iyong pangalan ay naghayag kami ng salita katulad ng mga propeta, at sa iyong pangalan ay nagpalayas kami ng mga demonyo, at sa iyong pangalan ay gumawa kami ng maraming himala? ²³ Pagkatapos nito ay ipahahayag ko sa kanila: Hindi ko kayo nakikilala. Lumayo kayo sa akin, kayong hindi kumikilala sa kautusan ng Diyos.

Ang Matalino at Mangmang na Tagapagpatayo

²⁴ Kaya nga, ang sinumang dumirinig sa mga pananalita kong ito at isinasagawa ang mga ito, ay maihahalintulad ko sa isang lalaking matalino na nagtayo ng kaniyang bahay sa ibabaw ng bato.

²⁵ Bumuhos ang ulan at bumaha. Umihip ang malakas na hangin at hinampas ang bahay na iyon, ngunit hindi bumagsak. Ito ay sapagkat itinayo niya iyon sa ibabaw ng bato. ²⁶ Ang bawat isa na dumirinig ng mga pananalita kong ito at hindi isinasagawa ay maihahalintulad ko sa isang lalaking mangmang na nagtayo ng kaniyang bahay sa ibabaw ng buhanginan. ²⁷ Bumuhos ang ulan at bumaha. Umihip ang malakas na hangin at hinampas ang bahay na iyon. Bumagsak ito at lubusang nawasak.

²⁸ Nangyari nga, nang matapos na ni Jesus ang mga pananalitang ito, ang mga tao ay nanggilalas sa kaniyang turo. ²⁹ Ito ay sapagkat siya ay nagturo sa kanila tulad ng may kapamahalaan at hindi tulad ng mga guro ng kautusan.

Nilinis ni Jesus ang Lalaking Ketongin

8 Nang siya ay bumaba mula sa bundok, sinundan siya ng napakaraming tao.

² Narito, may lumapit na isang ketongin at sinamba siya na sinasabi: Panginoon kung ibig mo ay malilinis mo ako.

³ Iniunat ni Jesus ang kaniyang kamay at hinipo siya na sinasabi: Ibig ko. Maging malinis ka. Kaagad-agad na luminis ang kaniyang ketong. ⁴ Sinabi ni Jesus sa kaniya: Tiyakin mong huwag sabihin ito sa kaninuman kundi lumakad ka at magpakita ka sa mga saserdote. Maghain ka ng kaloob ayon sa inutos ni Moises bilang patotoo sa kanila.

Ang Kapitan ay Nanampalataya

⁵ Nang pumasok na si Jesus sa Capernaum, may lumapit sa kaniya na isang kapitan na namamanhik sa kaniya.

⁶ Sinabi ng kapitan: Panginoon, ang aking lingkod ay nakaratay sa bahay, lumpo at lubhang nahihirapan.

⁷ Sinabi ni Jesus sa kaniya: Ako ay paroroon at pagagalingin ko siya.

⁸ Ngunit sumagot ang kapitan: Panginoon, hindi ako karapat-dapat na ikaw ay pumasok sa aking bahay. Ngunit magsalita ka lamang at mapapagaling mo na ang aking lingkod. ⁹ Ito ay sapagkat ako rin naman ay isang taong nasa ilalim ng kapamahalaan na may nasasakupang mga kawal. Sinasabi ko sa isang tao: Pumaroon ka. At pumaparoon siya. Sinasabi ko naman sa iba: Halika. At lumalapit siya. Sa aking alipin naman ay sinasabi ko: Gawin mo ito. At kaniya itong ginagawa.

¹⁰ Namangha si Jesus nang marinig niya ito. Sinabi niya sa mga sumusunod sa kaniya: Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Kahit sa mga taga-Israel ay hindi ko nasumpungan ang ganito kalaking pananampalataya. ¹¹ Sinasabi ko sa inyo na marami ang manggagaling sa silangan at kanluran at kakaing kasama ni Abraham, Isaac at Jacob sa paghahari ng langit. ¹² Ngunit ang mga anak ng paghahari ay itatapon sa kadiliman sa labas. Doon ay magkakaroon ng pananangis at pagngangalit ng mga ngipin.

¹³ Sinabi ni Jesus sa kapitan: Lumakad ka na. Mangyayari ang ayon sa pananampalataya mo. At ang kaniyang lingkod ay gumaling sa oras ding iyon.

Pinagaling ni Jesus ang Maraming Tao

¹⁴ Nang dumating si Jesus sa bahay ni Pedro, nakita niya ang kaniyang biyenang babae na nakahiga at nilalagnat.

¹⁵ Hinipo ni Jesus ang kamay nito at nawala ang lagnat. At siya ay bumangon at naglingkod sa kanila.

¹⁶ Kinagabihan, dinala nila sa kaniya ang maraming tao na inaalihan ng mga demonyo. Sa isang salita ay pinalayas niya ang masasamang espiritu at pinagaling ang lahat ng mga maysakit. ¹⁷ Ito ay upang matupad ang sinabi ni propeta Isaias na mangyayari. Sinasabi niya:

Kinuha niya ang ating mga kahinaan at dinala niya ang ating mga sakit.

Ang Halaga ng Pagsunod kay Jesus

¹⁸ Nang makita ni Jesus ang napakaraming tao sa palibot niya, nag-utos siya upang tumawid sa kabilang ibayo ng lawa.

¹⁹ May lumapit sa kaniya na isang guro ng kautusan. Sinabi nito sa kaniya: Guro, susunod ako sa iyo saan ka man pumaroon.

²⁰ Sinabi ni Jesus sa kaniya: Ang mga sora ay may mga lungga at ang mga ibon sa himpapawid ay may mga pugad. Ngunit ang Anak ng Tao ay walang mapaghihiligan ng kaniyang ulo.

²¹ At isa sa kaniyang mga alagad ang nagsabi: Panginoon, pahintulutan mo muna akong makauwi upang ilibing ang aking ama.

²² Ngunit sinabi ni Jesus sa kaniya: Sumunod ka sa akin. Bayaan mong ilibing ng patay ang kanilang patay.

Pinatigil ni Jesus ang Bagyo

²³ Pagkasakay niya sa isang bangka, sumunod sa kaniya ang kaniyang mga alagad.

²⁴ Narito, nagkaroon ng isang malakas na bagyo sa lawa. Ang bangka ay natatabunan ng malalakas na alon. Ngunit si Jesus ay natutulog. ²⁵ Lumapit sa kaniya ang kaniyang mga alagad at ginising siya. Sinabi nila: Panginoon, iligtas mo kami, napapahamak kami.

²⁶ Sinabi ni Jesus sa kanila: Bakit kayo natatakot? O, kayong maliliit ang pananampalataya. Nang magkagayon, bumangon siya at sinaway ang mga hangin at ang mga alon. At nagkaroon ng isang malaking katahimikan.

²⁷ Ngunit ang mga lalaki ay namangha at nagsabi: Anong uri ng tao ito na maging ang mga hangin at dagat ay tumatalima sa kaniya?

Pinagaling ni Jesus ang Dalawang Inaalihan ng Demonyo

²⁸ Pagdating niya sa kabilang ibayo ng lawa, sa lupain ng mga Gadareno, sinalubong siya ng dalawang lalaking inaalihan ng mga demonyo. Sila ay nanggaling sa libingan at totoong napakabangis. Kaya walang sinumang maglakas-loob na dumaan sa daang iyon.

²⁹ Narito, sila ay sumigaw na sinabi: Ano ang kinalaman ng bagay na ito sa amin at sa iyo Jesus, ikaw na Anak ng Diyos? Naparito ka ba upang pahirapan kami bago pa man dumating ang panahon?

³⁰ Sa hindi kalayuan ay may isang kawan ng maraming baboy na nanginginain. ³¹ Nagmakaawa ang mga demonyo sa kaniya. Sinabi nila: Kapag palalayasin mo kami, pahintulutan mo kaming pumaroon sa kawan ng mga baboy.

³² Sinabi niya sa kanila: Pumaroon kayo. Pagkalabas nila, pumasok sila sa kawan ng mga baboy. Narito, ang buong kawan ng baboy ay tumakbong padaluhong sa isang malalim na bangin at nahulog sa kalalim-laliman ng lawa at nalunod. ³³ Ang mga tagapag-alaga ay tumakbo at pumunta sa lungsod. Ipinamalita nila ang lahat ng nangyari at ang sinapit ng mga inalihan ng mga demonyo. ³⁴ Narito, ang buong mamamayan sa lungsod ay lumabas upang salubungin si Jesus. Nang makita nila siya, nagmakaawa sila sa kaniya na umalis na sa kanilang lupain at sa mga hangganan nito.

Pinagaling ni Jesus ang Paralitiko

9 Sumakay siya sa isang bangka. Tumawid siya sa ibayo at dumating sa kaniyang sariling lungsod.

² Narito, dinala nila sa kaniya ang isang lalaking paralitiko na nakahiga sa isang higaan. Nang makita ni Jesus ang kanilang pananampalataya, sinabi niya sa paralitiko: Anak, lakasan mo ang iyong loob. Pinatawad na ang lahat mong kasalanan.

³ Narito, may ilan sa mga guro ng kautusan ang nagsabi sa kanilang sarili: Namumusong ang taong ito.

⁴ Si Jesus na nakakaalam ng kanilang mga iniisip ay nagsabi: Bakit kayo nag-iisip ng masama sa inyong mga puso? ⁵ Ito ay sapagkat alin ba ang higit na madali, ang sabihin: Ang kasalanan mo ay pinatawad na, o ang sabihin: Bumangon ka at lumakad? ⁶ Ginawa ko ito upang inyong malaman na ako, ang Anak ng Tao ay may kapamahalaang magpatawad ng mga kasalanan dito sa lupa. At sasabihin ko sa kaniya: Bumangon ka, buhatin mo ang iyong higaan. Umuwi ka na sa bahay ninyo. ⁷ Siya ay bumangon at umalis pauwi sa bahay niya.

⁸ Nang makita ito ng napakaraming tao ay namangha sila. Niluwalhati nila ang Diyos na nagbigay ng gayong kapama­halaan sa mga tao.

Tinawag ni Jesus si Mateo

⁹ Sa patuloy na paglalakad ni Jesus, nakita niya ang isang lalaki na nakaupo sa paningilan ng buwis na ang pangalan ay Mateo. Sinabi ni Jesus sa kaniya: Sumunod ka sa akin. Tumindig siya at sumunod sa kaniya.

¹⁰ Nangyari, na nang si Jesus ay nakaupo sa hapag-kainan ng bahay, narito, dumating ang maraming maniningil ng buwis at mga makasalanan. Sila ay umupo upang kumaing kasama niya at ang kaniyang mga alagad. ¹¹ Nang makita ito ng mga Fariseo, sinabi nila sa kaniyang mga alagad: Bakit ang guro ninyo ay kumakaing kasalo ang mga maniningil ng buwis at ang mga makasalanan?

¹² Ngunit nang marinig ito ni Jesus, sinabi niya: Ang malulusog ay hindi nangangailangan ng manggagamot kundi ang mga maysakit. ¹³ Humayo kayo at pag-aralan ninyo ang kahulugan nito. Habag ang ibig ko at hindi hain sapagkat naparito ako, hindi upang tawagin ang mga matuwid, kundi ang mga makasalanan upang magsisi.

Tinanong ng mga Alagad ni Juan si Jesus Patungkol sa Pag-aayuno

¹⁴ Nang magkagayon, lumapit sa kaniya ang mga alagad ni Juan na nagsasabi: Bakit kami at ang mga Fariseo ay madalas mag-ayuno ngunit ang iyong mga alagad ay hindi nag-aayuno?

¹⁵ Sinabi ni Jesus sa kanila: Maaari bang mamighati ang mga abay sa kasalan habang kasama nila ang lalaking ikakasal? Darating ang mga araw na ang lalaking ikakasal ay aalisin sa kanila. Kung magkagayon, mag-aayuno na sila.

¹⁶ Walang taong nagtatagpi ng bagong tela sa lumang damit sapagkat ang tagpi ay bumabatak sa damit at lalong lumalaki ang punit. ¹⁷ Hindi rin isinasalin ng sinumang tao ang bagong alak sa mga lumang sisidlang-balat. Kung magkakagayon, puputok ang mga sisidlang-balat. Ngunit isinasalin nila ang bagong alak sa mga bagong sisidlang-balat at kapwa silang tatagal.

Ang Babaeng Maysakit at Batang Babaeng Patay

¹⁸ Samantalang sinasabi niya ang mga bagay na iyon sa kanila, narito, dumating ang isang pinuno. Sinamba siya at kaniyang sinabi: Kamamatay pa lamang ng aking anak na babae. Ngunit sumama ka sa akin at ipatong mo ang iyong kamay sa kaniya at mabubuhay siya.

¹⁹ Tumindig si Jesus at sumama sa kaniya at gayundin ang kaniyang mga alagad.

²⁰ At narito, isang babaeng may labindalawang taon nang dinudugo ang lumapit sa kaniyang likuran. Hinipo niya ang laylayan ng damit ni Jesus. ²¹ Ito ay sapagkat iniisip ng babae: Kung mahihipo ko lamang ang kaniyang damit, gagaling na ako.

²² Ngunit lumingon si Jesus at pagkakita niya sa kaniya, sinabi niya: Anak, lakasan mo ang iyong loob. Pinagaling ka ng iyong pananampalataya. At ang babae ay gumaling mula sa oras na iyon.

²³ Nang dumating si Jesus sa bahay ng pinuno, nakita niya ang mga tumutugtog ng plawta at ang maraming tao na nagkakagulo. ²⁴ Sinabi niya sa kanila: Lumabas na kayo sapagkat ang batang babae ay hindi patay kundi natutulog lamang. At pinagtawanan nila siya. ²⁵ Nang mapalabas na niya ang mga tao, pumasok siya. Hinawakan niya ang kamay ng batang babae at siya ay bumangon. ²⁶ At napabalita ang pangyayaring ito sa buong lupaing iyon.

Pinagaling ni Jesus ang Bulag at Pipi

²⁷ Nang lisanin ni Jesus ang dakong iyon, sinundan siya ng dalawang lalaking bulag. Sila ay sumisigaw na sinasabi: Ikaw na Anak ni David, mahabag ka sa amin.

²⁸ Pagpasok niya sa bahay, lumapit ang dalawang lalaki sa kaniya. Sinabi ni Jesus sa kanila: Sumasampalataya ba kayong magagawa ko ito?

Sinabi nila sa kaniya:Oo, Panginoon.

²⁹ Nang magkagayon, hinipo niya ang kanilang mga mata at sinabi: Mangyari sa inyo ang ayon sa inyong pananampalataya. ³⁰ Namulat ang kanilang mga mata. Mahigpit na ipinagbilin sa kanila ni Jesus na sinasabi: Huwag ninyong sabihin ito kahit na kanino. ³¹ Ngunit nang makaalis na sila, ikinalat nila ang nangyari sa buong lupaing iyon.

³² Nang sila ay papaalis na, narito, may mga taong nagdala sa kaniya ng isang lalaking pipi na inaalihan ng demonyo. ³³ Nang mapalayas na niya ang demonyo, nagsalita ang pipi. Ang napakaraming tao ay namangha na sinasabi: Kailanman ay hindi pa nasaksihan sa Israel ang ganito.

³⁴ Ngunit sinabi ng mga Fariseo: Nagpapalayas siya ng mga demonyo sa pamamagitan ng pinuno ng mga demonyo.

Kakaunti ang mga Manggagawa

³⁵ Nilibot ni Jesus ang lahat ng lungsod at nayon. Siya ay nagtuturo sa kanilang mga sinagoga at nangangaral ng ebanghelyo ng paghahari. Siya ay nagpagaling ng lahat ng uri ng mga sakit at karamdaman.

³⁶ Nang makita niya ang napakaraming tao, nahabag siya sa kanila sapagkat nanlulu­paypay sila at nangalat katulad ng mga tupang walang pastol. ³⁷ Nang magkagayon, sinabi niya sa kaniyang mga alagad: Totoong marami ang aanihin ngunit kakaunti ang manggagawa. ³⁸ Idalangin nga ninyo sa Panginoon ng anihan na magpadala siya ng mga manggagawa sa kaniyang anihan.

Sinugo ni Jesus ang Labindalawang Alagad

10 Tinawag niya at pinalapit ang kaniyang labindalawang alagad. Pagkatapos, binigyan niya sila ng kapama­halaan upang magpalabas ng mga karumal-dumal na espiritu. Binigyan din niya sila ng kapamahalaang magpagaling ng lahat ng uri ng sakit at lahat ng uri ng karamdaman.

² Ito ang mga pangalan ng labindalawang apostol: Ang una ay si Simon na tinatawag na Pedro at ang kaniyang kapatid na si Andres. Si Santiago na anak ni Zebedeo at ang kaniyang kapatid na si Juan. ³ Sina Felipe, Bartolome at Tomas, at si Mateo na maniningil ng buwis. Si Santiago na anak ni Alfeoat si Leveo na tinatawag na Tadeo. ⁴ Si Simon na kabilangsa Makabayan at si Judas na taga-Keriot, na nagkanulo sa kaniya.

⁵ Ang labindalawang ito ay sinugo ni Jesus. Sila ay inutusan niya na sinasabi: Huwag kayong pupunta sa daan ng mga Gentil at huwag kayong papasok sa alin mang lungsod ng mga taga-Samaria. ⁶ Sa halip, pumunta kayo sa nawawalang tupa sa sambahayan ni Israel. ⁷ Sa inyong paghayo, ito ang inyong ipangangaral: Ang paghahari ng langit ay nalalapit na. ⁸ At pagalingin ninyo ang mga maysakit at linisin ninyo ang mga ketongin. Buhayin ninyo ang mga patay at magpalayas kayo ng mga demonyo. Ang tinanggap ninyo nang walang bayad, ibigay ninyo nang walang bayad. ⁹ Huwag kayong magbaon ng ginto, o pilak o tanso man sa inyong mga pamigkis. ¹⁰ Huwag kayong magbaon ng bayong sa inyong paglalakbay, o ng dalawang balabal, o panyapak o ng tungkod man sapagkat ang manggagawa ay karapat-dapat sa kaniyang pagkain.

¹¹ Kapag pumasok kayo sa anumang lungsod o bayan, alamin ninyo kung sino ang karapat-dapat doon. Tumuloy kayo sa kanila hanggang sa inyong pag-alis. ¹² Pagpasok ninyo sa isang bahay, bumati kayo sa kanila. ¹³ Kung ang bahay ay karapat-dapat, sumakanila nawa ang inyong kapayapaan. Ngunit kung ito ay hindi karapat-dapat, bumalik nawa sa inyo ang inyong kapayapaan. ¹⁴ Ang sinumang hindi tumanggap sa inyo, ni makinig sa inyong mga salita, lumabas kayo sa bahay, o lungsod na iyon. Paglabas ninyo, pagpagin ninyo ang alikabok sa inyong mga paa. ¹⁵ Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Sa araw ng paghatol ay higit na magaan ang parusa sa lupain ng Sodoma at Gomora kaysa sa lungsod na iyon. ¹⁶ Narito, sinusugo ko kayong katulad ng mga tupa sa gitna ng mga lobo. Kaya nga, magpakatalino kayong katulad ng mga ahas at maging maamong katulad ng mga kalapati.

¹⁷ Mag-ingat kayo sa mga tao sapagkat ibibigay nila kayo sa mga sanggunian. Hahagupitin nila kayo sa kanilang mga sinagoga. ¹⁸ Dadalhin kayo sa harap ng mga gobernador at mga hari dahil sa akin. Ihaharap kayo sa kanila upang magbigay ng patotoo laban sa kanila at sa mga Gentil. ¹⁹ Ngunit kapag ibinigay nila kayo, huwag kayong mag-alala kung papaano o ano ang inyong sasabihin sapagkat sa oras ding iyon ay ipagkakaloob sa inyo kung ano ang inyong sasabihin. ²⁰ Ito ay sapagkat hindi kayo ang magsasalita kundi ang Espiritu ng inyong Ama ang magsasalita sa pamamagitan ninyo.

²¹ Ipapapatay ng kapatid ang kaniyang kapatid at ng ama ang kaniyang anak. Ang mga anak ay maghihimagsik laban sa kanilang mga magulang at ipapapatay sila. ²² Kapopootan kayo ng lahat ng mga tao dahil sa aking pangalan. Ngunit ang magtiis hanggang sa wakas ang siyang maliligtas. ²³ Ngunit kapag inuusig nila kayo sa lungsod na ito, tumakas kayo patungo sa iba sapagkat katotohanang sinasabi ko sa inyo: Hindi pa ninyo natatapos libutin ang mga lungsod ng Israel, darating na ang Anak ng Tao.

²⁴ Ang alagad ay hindi nakakahigit sa kaniyang guro at ang alipin ay hindi nakakahigit sa kaniyang panginoon. ²⁵ Sapat na sa alagad na matulad sa kaniyang guro at ang alipin ay matulad sa kaniyang panginoon. Kung tinatawag nila ang may-ari ng sambahayan na Beelzebub, gaano pa kaya na kanilang sasabihin iyon sa mga kabahagi ng sambahayan.

²⁶ Huwag nga kayong matakot sa kanila sapagkat walang anumang natatakpan na hindi mahahayag, at walang anumang natatago na hindi malalaman. ²⁷ Ang sinasabi ko sa inyo sa dilim ay sabihin ninyo sa liwanag. Ang narinig ninyo nang pabulong ay ipahayag ninyo mula sa mga bubungan ng bahay. ²⁸ Huwag kayong matakot sa mga pumapatay sa katawan ngunit hindi makakapatay sa kaluluwa. Sa halip, matakot kayo sa kaniya na makakapatay kapwa ng kaluluwa at ng katawan sa impiyerno. ²⁹ Hindi ba ipinagbibili ang dalawang maya ng isang sentimo? Gayunman, kahit isa sa kanila ay hindi mahuhulog sa lupa kung hindi pahihintulutan ng iyong Ama. ³⁰ Maging ang mga buhok ninyo sa inyong mga ulo ay bilang niya ang lahat. ³¹ Kaya nga, huwag kayong matakot sapagkat higit kayong mahalaga kaysa sa maraming maya.

³² Kaya nga, ang sinumang maghahayag sa akin sa harap ng mga tao ay ihahayag ko rin sa harap ng aking Ama na nasa langit. ³³ Ngunit ang sinumang magkakaila sa akin sa harap ng mga tao ay ikakaila ko rin sa harap ng aking Ama na nasa langit.

³⁴ Huwag ninyong isiping naparito ako upang magdalang kapayapaan sa lupa. Hindi ako naparito upang magdalang kapayapaan kundi ng tabak. ³⁵ Naparito ako upang paghimagsikin

ang isang tao laban sa kaniyang ama. Papaghimagsikin ko ang anak na babae laban sa kaniyang ina, at ang manugang na babae laban sa kaniyang biyenang babae.

³⁶ Ang kaaway ng isang tao ay ang kaniyang sariling kasambahay.

³⁷ Ang umiibig sa kaniyang ama o ina ng higit sa akin ay hindi karapat-dapat sa akin. Ang sinumamg umiibig sa kaniyang anak na lalaki, o anak na babae nang higit sa akinay hindi karapat-dapat sa akin. ³⁸ Ang sinumang hindi nagpapasan ng kaniyang krus at sumusunod sa akin ay hindi karapat-dapat sa akin. ³⁹ Ang sinumang makakasumpong ng kaniyang buhay ay mawawalan nito. Ang sinumang mawawalan ng kaniyang buhay dahil sa akin ay makakasumpung nito.

⁴⁰ Siya na tumatanggap sa inyo ay tumatanggap sa akin, at siya na tumatanggap sa akin ay tumatanggap sa nagsugo sa akin. ⁴¹ Siya na tumatanggap sa isang propeta dahil sa pangalan ng isang propeta ay tatanggap ng gantimpalang ukol sa propeta. Siya na tumatanggap sa isang taong matuwid ay tatanggap ng gantimpalang ukol sa taong matuwid. ⁴² Ang sinumang magbigay ng maiinom sa isa sa mga maliliit na ito kahit isang basong malamig na tubig dahil sa pangalan ng isang alagad, sinasabi ko sa inyo ang totoo: Hindi siya mawawalan ng gantimpala.

Si Jesus at si Juan na Tagapagbawtismo

11 Nangyari nang matapos magbigay ng utos si Jesus sa kaniyang labindalawang alagad, umalis siya roon upang magturo at mangaral sa kanilang mga lungsod.

² Nang marinig nga ni Juan sa bilangguan ang mga gawa ni Cristo, nagsugo siya ng dalawa sa kaniyang mga alagad. ³ At sinabi nila sa kaniya: Ikaw ba yaong paparito, o maghihintay pa kami ng iba?

⁴ Sumagot si Jesus sa kanila: Pumaroon kayo kay Juan at ibalita ninyo ang mga bagay na inyong narinig at nakita. ⁵ Nakakakita na ang mga bulag at nakakalakad na ang mga lumpo. Luminis na ang mga ketongin at nakakarinig na ang mga bingi. Nabuhay ang mga patay at ang ebanghelyo ay ipinangaral na sa mga dukha. ⁶ Pinagpala ang taong hindi natitisod sa akin.

⁷ Pagkaalis nila, nagsimulang magsalita si Jesus sa napakaraming tao patungkol kay Juan. Ano ang nais ninyong makita at lumabas kayo sa ilang? Isa bang tambo na inuuga ng hangin? ⁸ Sa inyong paglabas, ano ba ang nais ninyong makita? Isang taong nagdadamit ng malambot na kasuotan? Narito, ang mga nagdadamit ng malambot na kasuotan ay nasa mga bahay ng mga hari. ⁹ Ngunit ano ang nais ninyong makita at lumabas kayo? Isa bang propeta? Oo, at sinasabi ko sa inyo: Higit pa sa isang propeta. ¹⁰ Ito ay sapagkat siya ang tinutukoy sa isinulat sa mga kasulatan:

Narito, isinusugo ko ang aking sugo na mauuna sa iyo. Siya ang maghahanda ng iyong dara­anan.

¹¹ Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Sa lahat nang ipina­nganak ng mga babae, walang lumitaw nang higit na dakila kaysa kay Juan na tagapagbawtismo. Gayunman, ang pina­kamaliit sa paghahari ng langit ay higit na dakila kaysasa kaniya. ¹² Ngunit mula sa mga araw ni Juan na tagapag­bawtismo hanggang ngayon, ang paghahari ng langit ay nagbabata ng karahasan. Ito ay inaagaw ng mararahas na tao sa pamamagitan ng dahas. ¹³ Ito ay sapagkat hanggang kay Juan, ang lahat ng Propeta at ang Kautusan ay naghahayag ng mga bagay na darating. ¹⁴ Kung tatanggapin ninyo ito, siya ang Elias na inaasahang paparating na. ¹⁵ Ang may pandinig ay makinig.

¹⁶ Ngunit saan ko itutulad ang lahing ito? Ito ay katulad ng mga batang nakaupo sa mga pamilihang dako at tinatawag ang kanilang mga kasama. ¹⁷ Sinasabi nila:

Tinugtugan namin kayo ng plawta, ngunit hindi kayo sumayaw. Nagluksa kami ngunit hindi kayo tumangis.

¹⁸ Ito ay sapagkat dumating si Juan. Hindi siya kumakain ni umiinom, at sinabi nilang siya ay may demonyo. ¹⁹ Dumating ang Anak ng Tao na kumakain at umiinom. Sinabi nila: Narito ang isang taong matakaw at manginginom ng alak. Isang taong kaibigan ng mga maniningil ng buwis at ng mga makasalanan. Ngunit ang karunungan ay pinapaging-matuwid ng kaniyang mga anak.

Kaabahan at Pagpapasalamat

²⁰ Pagkatapos, pinasimulan niyang sumbatan ang mga lungsod na ginawan niya ng maraming himala sapagkat hindi pa rin sila nagsisi.

²¹ Sa aba mo, Corazin! Sa aba mo, Betsaida! Ito ay sapagkat kung sa Tiro at Sidon nangyari ang mga himalang ginawa sa inyo, malaon na sana silang nakapagsisi at nagsuot ng magaspang na damit at nagbuhos ng abo sa kanilang sarili. ²² Ngunit sinasabi ko sa inyo: Lalong madali ang titiisin ng Sidon at Tiro sa araw ng paghuhukom kaysa ng sa inyo. ²³ Ikaw naman Capernaum, itinaas ka hanggang sa langit, ibababa ka naman hanggang sa hades. Ito ay sapagkat kung ang mga himalang ginawa sa iyo ay sa Sodoma nangyari, mananatili sana iyon hanggang sa araw na ito. ²⁴ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Lalong madali ang titiisin ng Sodoma sa araw ng paghuhukom kaysa ng sa inyo.

Pasasalamat at Paanyaya ni Jesus

²⁵ Nang sandaling iyon, sinabi ni Jesus: O Ama, Panginoon ng langit at ng lupa, pinasasalamatan kita sapagkat ikinubli mo ang mga bagay na ito sa mga pantas at matatalino. Ngunit inihayag mo ang mga ito sa mga sanggol.

²⁶ Gayon nga Ama, sapagkat ito ang nakakalugod sa iyong paningin.

²⁷ Ibinigay na sa akin ng Ama ang lahat ng mga bagay. Walang sinumang lubos na nakakakilala sa Anak kundi ang Ama. Gayundin, walang sinumang lubos na nakakakilala sa Ama kundi ang Anak, at ang sinumang ibig pagpahayagan ng Anak.

²⁸ Kayong lahat na napapagal at nabibigatang lubha, pumarito kayo sa akin at bibigyan ko kayo ng kapahingahan. ²⁹ Pasanin ninyo ang aking pamatok at mag-aral kayo sa akin sapagkat ako ay maamo at mababang-loob. At masusumpungan ninyo ang kapahingahan ng inyong mga kaluluwa. ³⁰ Ito ay sapagkat madaling dalhin ang aking pamatok at magaan ang aking pasan.

Panginoon ng Sabat

12 Nang panahong iyon, sa araw ng Sabat, naglakad si Jesus sa triguhan. Kasama niya ang kaniyang mga alagad, at sila ay nagutom. Nagsimula silang pumigtal ng uhay ng trigo at kinain nila.

² Ngunit nang makita ito ng mga Fariseo, sinabi nila sa kaniya: Narito, ang iyong mga alagad ay gumagawa ng gawaing labag sa kautusan sa araw ng Sabat.

³ Ngunit sinabi niya sa kanila: Hindi ba ninyo nabasa ang ginawa ni David noong siya at ang kaniyang mga kasama ay nagutom? ⁴ Pumasok siya sa bahay ng Diyos at kinain ang mga tinapay na inihandog. Subalit labag sa kautusan na siya at ang mga kasama niya na kumain nito, dahil ito ay para sa mga saserdote lamang. ⁵ O, hindi ba ninyo nabasa sa Kautusan, kung paanong sa mga araw ng Sabat, na ang mga saserdote sa templo ay lumabag sa araw ng Sabat, at hindi sila nagkasala? ⁶ Ngunit sinasabi ko sa inyo na naririto ang isang lalo pang dakila kaysa sa templo. ⁷ Ngunit kung alam lamang ninyo kung ano ang kahulugan nito: Habag ang ibig ko at hindi hain, hindi sana ninyo hinatulan ang mga walang kasalanan. ⁸ Ito ay sapagkat ang Anak ng Tao ay Panginoon ng araw ng Sabat.

⁹ Pagkaalis niya roon, pumasok siya sa kanilang sinagoga. ¹⁰ Narito, may isang lalaking naroroon na tuyot ang kamay. Tinanong nila siya na sinabi: Naaayon ba sa kautusan ang magpagaling sa araw ng Sabat? Tinanong nila siya upang may maiparatang sila sa kaniya.

¹¹ Sinabi niya sa kanila: Kung ang sinuman sa inyo ay may isang tupa at nahulog ito sa malalim na hukay sa araw na Sabat, hindi ba ninyo ito kukunin at iaahon? ¹² Ang isang tao ay higit na mahalaga kaysa sa tupa. Kaya naaayon sa kautusan ang gumawa ng mabuti sa araw ng Sabat.

¹³ Nang magkagayon, sinabi niya sa lalaki: Iunat mo ang iyong kamay. Iniunat niya ito at gumaling ito at naging katulad ng isa. ¹⁴ Nang magkagayon, umalis ang mga Fariseo at nagpu­long sila nang laban sa kaniya, kung papaano nila siya papatayin.

Ang Lingkod na Hinirang ng Diyos

¹⁵ Ngunit alam ito ni Jesus. At lumayo siya roon. Napakaraming tao ang sumunod sa kaniya at pinagaling niya silang lahat.

¹⁶ Ipinagbilin niya sa kanila na huwag nilang ihayag kung sino siya. ¹⁷ Ito ay upang matupad ang sinabi ni propeta Isaias, na sinasabi:

¹⁸ Masdan ninyo ang lingkod ko na aking hinirang. Minahal ko siya at labis na kina­lulugdan ng aking kaluluwa. Ibibigay ko ang aking Espiritu sa kaniya at ihahayag niya ang paghatol sa mga Gentil. ¹⁹ Hindi siya makiki­pagtalo o sisigaw man, ni walang makakarinig ng kaniyang tinig sa mga lansangan. ²⁰ Hindi niya babaliin ang gapok na tambo. Hindi rin niya papatayin ang mitsang umuusok, hanggang hindi niya napagtatagumpay ang paghatol. ²¹ Sa kaniyang pangalan aasa ang mga Gentil.

Paanong Mapapalabas ni Satanas si Satanas?

²² Pagkatapos, dinala nila sa kaniya ang isang inaalihan ng demonyo. Ito ay bulag at pipi. Pinagaling niya ito, at siya ay nakapagsalita at nakakita.

²³ Nanggilalas ang lahat ng mga tao na sinabi: Hindi ba ito ang Anak ni David?

²⁴ Ngunit nang marinig ito ng mga Fariseo, sinabi nila:Ang taong ito ay nagpapalayas ng mga demonyo sa pamamagitan ni Beelzebub na pinuno ng mga demonyo.

²⁵ Ngunit alam ni Jesus ang kanilang mga kaisipan. Sinabi niya sa kanila: Ang bawat paghaharing nagkakabaha-bahagi sa kaniyang sarili ay mawawasak. Ang bawat lungsod o sambahayan na nagkakabaha-bahagi sa kaniyang sarili ay hindi makakatayo. ²⁶ Kung si Satanas ay nagpapalayas kay Satanas, nahahati siya laban sa kaniyang sarili. Kung gayon, papaano pa makakatayo ang kaniyang paghahari? ²⁷ Kung ako ay nagpapalayas ng mga demonyo sa pamamagitan ni Beelzebub, sa pamamagitan nino nagpapalayas ng mga demonyo ang inyong mga anak? Kaya nga, sila ang magiging mga tagahatol ninyo. ²⁸ Ngunit yamang ako ay nagpapalayas ng mga demonyo sa pamamagitan ng Espiritu ng Diyos, dumating na nga sa inyo ang paghahari ng Diyos.

²⁹ O, paano ba mapapasok ng isang tao ang bahay ng isang malakas na tao at masamsam ang kaniyang mga ari-arian? Hindi ba kailangang gapusin muna niya ang malakas na tao? Pagkatapos, masasamsam na niya ang kaniyang bahay.

³⁰ Ang hindi pumapanig sa akin ay laban sa akin. Ang hindi sumasama sa akin ay mangangalat. ³¹ Kaya nga, sinasabi ko sa inyo: Lahat ng uri ng kasalanan at pamumusong ay ipatatawad sa mga tao. Ngunit ang pamumusong laban sa Banal na Espiritu ay hindi ipatatawad sa mga tao. ³² Ang sinumang mamusong laban sa Anak ng Tao ay ipatatawad sa kaniya. Ngunit ang sinumang magsalita laban sa Banal na Espiritu ay hindi siya mapapatawad sa kapanahunang ito, maging sa darating pa.

³³ Gawin ninyong mabuti ang punong-kahoy at mabuti ang magiging bunga nito. O kaya naman, pasamain ninyo ang punong-kahoy at masama ang magiging bunga nito. Ito ay sapagkat ang punong-kahoy ay nakikilala sa pamamagitan ng kaniyang bunga. ³⁴ O, kayong anak ng mga ulupong! Papaano kayo makakapagsalita ng mabubuting bagay gayong napa­kasama ninyo? Ito ay sapagkat mula sa kasaganaan ng puso nagsasalita ang bibig. ³⁵ Ang isang mabuting tao ay nagbubunga ng mabubuting bagay mula sa mabuting kaya­manan ng kaniyang puso. Ang masamang tao ay kumukuha ng masasamang bagay mula sa masamang kayamanan ng kaniyang puso. ³⁶ Ngunit sinasabi ko sa inyo: Sa bawat salitang walang kabuluhan na sabihin ng mga tao, magbibigay-sulit nga sila sa araw ng paghuhukom. ³⁷ Ito ay sapagkat sa iyong mga salita ikaw ay mapapaging-matuwid, at sa iyong mga salita ay hahatulan ka.

Si Jonas Bilang Isang Tanda

³⁸ Nang magkagayon, ang ilan sa mga guro ng kautusan at mga Fariseo ay sumagot sa kaniya: Ibig naming makakita ng isang tanda mula sa iyo.

³⁹ Ngunit sinabi niya sa kanila: Kayo ay isang lahing masama at mapangalunya. Mahigpit kayong naghahangad ng isang tanda. Walang tanda na ibibigay sa inyo kundi ang tanda ni Jonas na propeta. ⁴⁰ Ito ay sapagkat kung paanong si Jonas ay nasa loob ng tiyan ng balyena sa loob ng tatlong araw at tatlong gabi, gayundin naman ang Anak ng Tao. Siya ay pupunta sa kailaliman ng lupa sa loob ng tatlong araw at tatlong gabi. ⁴¹ Ang mga lalaki sa Nineve ay titindig sa araw ng paghuhukom na kasama ng lahing ito. Sila ang hahatol sa lahing ito sapagkat nagsisi sila sa pangangaral ni Jonas. At narito, ang isang higit na dakila kaysa kay Jonas. ⁴² Ang Reyna ng Timog ay titindig sa araw ng paghuhukom kasama ng lahing ito. Siya ang hahatol sa lahing ito sapagkat nanggaling pa siya sa dulo ng daigdig upang pakinggan ang karunungan ni Solomon. At narito, ang isang higit na dakila kaysa kay Solomon.

⁴³ Kapag ang karumal-dumal na espiritu ay lumabas sa isang tao, gumagala siya sa mga tuyong dako. Naghahanap siya ng mapagpapahingahan ngunit wala siyang matagpuan. ⁴⁴ Kaya sasabihin niya: Babalik ako sa bahay na pinanggalingan ko. At sa pagbalik niya, matatagpuan niya itong walang laman, nawalisan at nagayakan na. ⁴⁵ Kung magkagayon, paroroon siya at magsasama ng pito pang espiritu,^[a] na higit pang masama kaysa sa kaniya. Papasok sila roon at doon maninirahan. Kaya ang sasapitin ng lalaking iyon ay masahol pa kaysa rati. Gayundin naman ang mangyayari sa masamang lahing ito.

Ang Ina at mga Kapatid ni Jesus

⁴⁶ Samantalang nagsasalita pa siya sa mga tao, narito, ang kaniyang ina at kaniyang mga nakakabatang kapatid na lalaki ay nakatayo sa labas. Ibig nila siyang makausap.

⁴⁷ At may nagsabi sa kaniya: Narito ang iyong ina at iyong mga nakakabatang kapatid na lalaki, na nakatayo sa labas. Ibig ka nilang makausap.

⁴⁸ Ngunit si Jesus ay sumagot sa kaniya: Sino ang aking ina at sino ang aking mga kapatid na lalaki? ⁴⁹ Iniunat niya ang kani­yang kamay at itinuro ang kaniyang mga alagad na sinabi: Narito ang aking ina at mga kapatid na lalaki. ⁵⁰ Ito ay sapagkat ang sinumang gumaganap ng kalooban ng aking Ama na nasa langit ay siyang aking kapatid na lalaki at kapatid na babae at ina.

Ang Talinghaga Patungkol sa Manghahasik

13 Nang araw ring iyon, lumabas ng bahay si Jesusat umupo sa tabing-lawa.

² Pinalibutan siya ng napakaraming tao, kaya pumunta siya sa isang bangka. Doon siya umupo habang ang buong karamihan naman ay nakatayo sa tabing-lawa. ³ Maraming bagay ang sinabi niya sa kanila sa pamamagitan ng mga talinghaga.Sinabi niya: Narito, lumabas ang isang manghahasik upang maghasik. ⁴ Sa kaniyang paghahasik, may ilang binhing nahulog sa tabing-daan. Dumating ang mga ibon at kinain ang mga ito. ⁵ Ang ilan naman ay nahulog sa mga mabatong lugar at doon ay walang sapat na lupa. Tumubo agad ang mga ito, palibhasa hindi malalim ang lupa. ⁶ Pagsikat ng araw, nalanta ang mga ito, at dahil sa walang ugat, tuluyan nang nanuyot. ⁷ Ang ilan naman ay nahulog sa dawagan. Lumago ang mga dawag at siniksik ang mga ito. ⁸ Ngunit ang ilan ay nahulog sa matabang lupa at nagbunga. Ang ilan ay nagbunga ng tig-iisangdaan, ang ilan ay tig-aanimnapu at ang ilan naman ay tig-tatatlumpu. ⁹ Ang mga may pandinig ay makinig.

¹⁰ Dumating ang mga alagad at sinabi nila sa kaniya: Bakit ka nagsasalita sa kanila sa mga talinghaga?

¹¹ Sumagot siya sa kanila: Ito ay sapagkat ipinagkaloob sa inyo na makaalam ng mga hiwaga ng paghahari ng langit. Ngunit hindi ito ipinagkaloob sa kanila. ¹² Ito ay sapagkat ang sinumang mayroon ay bibigyan pa, at magkakaroon ng sagana.Ngunit ang sinumang wala, aalisin pa ang nasa kaniya. ¹³ Kaya nga, nagsasabi ako sa kanila sa mga talinghaga.

Ito ay sapagkat tumitingin sila at hindi nakaka­kita. May pinapakinggan sila ngunit hindi sila totoong nakikinig at hindi sila nakakaunawa.

¹⁴ Natupad sa kanila ang isinulat ni propeta Isaias na sinasabi:

Sa pamamagitan ng pakikinig ay makakarinig kayo ngunit hindi kayo makakaunawa. Sa pagtingin ay makakakita kayo, ngunit hindi kayo makakatalos.

¹⁵ Ito ay sapagkat ang mga puso ng mga taong ito ay matigas na. Nahihirapan nang makinig ang kanilang tainga. Ipinikit na nila ang kanilang mga mata. Kung hindi ay baka makakita pa ang kanilang mga mata at makarinig ang kanilang mga tainga. Baka makaunawa pa ang kanilang mga puso at manumbalik sila, at aking pagagalingin.

¹⁶ Pinagpala ang inyong mga mata sapagkat ang mga ito ay nakakakita. Pinagpala ang iyong mga tainga sapagkat ang mga ito ay nakakarinig. ¹⁷ Katotohanang sinasabi ko sa inyo: Maraming propeta at mga taong matuwid ang mahigpit na naghangad na makita ang mga bagay na inyong nakikita, ngunit hindi nila nakita. Hinangad nilang marinig ang mga bagay na inyong naririnig ngunit hindi nila narinig.

¹⁸ Kaya nga, pakinggan ninyo ang talinghaga patungkol sa manghahasik. ¹⁹ Ang sinumang nakikinig sa salita ng paghahari ng Diyos at hindi ito nauunawaan ay pinupuntahan ng masama.Inaagaw nito ang salitang naihasik na sa kaniyang puso. Siya itong nahasikan ng binhi sa tabing-daan. ²⁰ Ang mga naihasik na binhi sa mabatong lupa ay ang mga nakikinig ng salita, at agad-agad itong tinanggap nang buong galak. ²¹ Ngunit wala itong ugat sa kaniyang sarili kaya hindi ito nagtagal. Kapag dumating ang paghihirap o pag-uusig dahil sa salita, kaagad itong natitisod. ²² Ang mga naihasik sa mga dawagan ay ang nakikinig ng salita. Ngunit ang kabalisahan ng kapanahunang ito at ang daya ng kayamanan ang dumaig sa salita, at hindi ito nagbunga. ²³ Ang mga naihasik sa matabang lupa ay ang nakikinig ng salita at nauunawaan ito. Kaya naman, ito ay nagbubunga, ang ilan ay tig-iisangdaan, ang ilan ay tig-aanimnapu at ang ilan ay tig-tatatlumpu.

Ang Talinghaga Ukol sa Masamang Damo

²⁴ Isinalaysay niya ang isa pang talinghaga sa kanila na sinasabi: Ang paghahari ng langit ay natutulad sa isang lalaki na naghasik ng mabuting binhi sa kaniyang bukirin.

²⁵ Ngunit habang natutulog ang mga tao, dumating ang kaniyang kaaway. Naghasik siya ng masamang damo sa pagitan ng mga trigo at umalis. ²⁶ Nang sumibol na ang mga usbong ng trigo at namunga, lumitaw rin ang mga masamang damo.

²⁷ Kaya ang mga alipin ng may-ari ng sambahayan ay lumapit sa kaniya at sinabi: Ginoo, hindi ba mabubuting binhi ang iyong inihasik sa iyong bukid? Kung gayon, saan nanggaling ang masasamang damong ito?

²⁸ Sinabi niya: Isang kaaway ang may kagagawan nito.

Sinabi ng mga alipin sa kaniya: Kung gayon, ibig mo bang tipunin namin ang mga ito?

²⁹ Ngunit sinabi niya: Huwag. Ito ay sapagkat baka sa pagtipon ninyo ng masasamang damo ay mabunot din ninyo ang mga trigo. ³⁰ Pabayaan ninyong kapwa silang tumubo hanggang sa anihan. Sa panahon ng anihan, sasabihin ko sa mang-aani: Tipunin muna ninyo ang masasamang damo at inyong pagbigkis-bigkisin upang sunugin. Ngunit ang mga trigo ay tipunin sa aking bangan.

Ang Talinghaga Ukol sa Binhi ng Mustasa

³¹ Isinalaysay niya sa kanila ang isa pang talinghaga na sinasabi: Ang paghahari ng langit ay katulad ng isang buto ng mustasa. Kinuha ito ng isang lalaki at inihasik sa kaniyang bukirin.

³² Pinakamaliit ito sa lahat ng mga binhi. Ngunit nang lumaki na, ito ang pinakamalaki sa mga gulay at naging isang punong-kahoy. Dumating dito ang mga ibon sa himpapawid at namugad sa kaniyang mga sanga.

Ang Talinghaga Patungkol sa Pampaalsa

³³ Isa pang talinghaga ang isinalaysay niya sa kanila:Ang paghahari ng langit ay katulad sa pampaalsa na kinuha ng isang babae. Inihalo niya ito sa tatlong takal na harina hanggang sa mahaluan ang lahat.

³⁴ Ang lahat ng mga bagay na ito ay sinabi ni Jesus sa napaka­raming mga tao sa pamamagitan ng mga talinghaga. Wala siyang sinabi sa kanila na hindi sa pamamagitan ng talinghaga. ³⁵ Ito ay upang matupad ang sinabi ng propeta na sinasabi:

Magsasalita ako ng mga talinghaga. Ipahahayag ko ang mga bagay na natatago buhat pa nang likhain ang sanlibutan.

Ang Kahulugan ng Talinghaga ng Masamang Damo

³⁶ Nang magkagayon, pinaalis ni Jesus ang napakaraming tao at pumasok sa bahay. Lumapit sa kaniya ang kaniyang mga alagad at sinabi: Ipaliwanag mo sa amin ang talinghagang patungkol sa masamang damo sa bukid.

³⁷ Siya ay sumagot at sinabi sa kanila: Ang naghasik ng mabuting binhi ay ang Anak ng Tao. ³⁸ Ang bukid ay ang sanlibutan. Ang mabuting binhi ay ang mga anak ng paghahari ng Diyos. Ngunit ang masamang damo ay ang mga anak ng masama. ³⁹ Ang kaaway na naghasik ng mga ito ay ang diyablo. Ang tag-ani ay ang katapusan ng kapanahunang ito. Ang mang-aani ay ang mga anghel.

⁴⁰ Kung paano nga ang pagtipon at pagsunog sa apoy ng masasamang damo, gayundin ang mangyayari sa katapusan ng kapanahunang ito. ⁴¹ Susuguin ng Anak ng Tao ang kaniyang mga anghel. Titipunin nila sa labas ng kaniyang paghahari ang lahat ng bagay na nakakapagpatisod at ang mga hindi kumikilala sa kautusan ng Diyos. ⁴² Ihahagis nila ang mgaito sa nagniningas na pugon ng apoy. Dito magkakaroonng pananangis at pagngangalit ng mga ngipin. ⁴³ Kung magkagayon ang mga matuwid ay magliliwanag katulad ng araw sa paghahari ng kanilang Ama. Ang mga may pandinig ay makinig.

Ang mga Talinghaga Patungkol sa Natatagong Kayamanan at sa Perlas

⁴⁴ Ang paghahari ng langit ay katulad ng natatagong kayamanan sa bukid. Natagpuan ito ng isang tao at muli niyang itinago ito. Dahil sa kagalakan, siya ay umuwi at ipinagbili ang lahat niyang tinatangkilik at binili ang bukid na iyon.

⁴⁵ Gayundin naman, ang paghahari ng langit ay katulad ng isang mangangalakal na naghahanap ng magagandang perlas. ⁴⁶ Nang makatagpo siya ng isang mamahaling perlas, umuwi siya. Ipinagbili ang lahat niyang tinatangkilik at binili ang perlas.

Ang Talinghaga Patungkol sa Lambat

⁴⁷ Ang paghahari ng langit ay katulad din ng isang lambat na inihulog sa dagat at nakahuli ng sari-saring isda.

⁴⁸ Nang mapuno ito, hinila nila sa pampang. Umupo sila at tinipon ang mabubuting isda sa mga lalagyan. Ngunit ang masasamang isda ay itinapon nila. ⁴⁹ Gayundin ang mangyayari sa katapusan ng kapanahunang ito. Lalabas ang mga anghel at ihihiwalay ang masasama sa matutuwid. ⁵⁰ Itatapon nila ang masasama sa nagniningas na apoy.Doon magkakaroon ng pananangis at pagngangalit ng mga ngipin.

⁵¹ Sinabi ni Jesus sa kanila: Naunawaan ba ninyo ang lahat ng bagay na ito?

Sinabi nila sa kaniya:Oo, Panginoon.

⁵² Nang magkagayon, sinabi niya sa kanila: Ito aysapagkat ang bawat guro ng kautusan na naging alagad ng paghahari ng langit ay katulad sa isang lalaking may-ari ng sambahayan na naglabas ng kaniyang mga bago at mga lumang kayamanan.

Ang Propetang Walang Karangalan

⁵³ Nangyari na nang matapos na ni Jesus ang mga talinghagang ito, umalis siya roon.

⁵⁴ Pagdating niya sa kaniyang sariling lupain, nagturo siya sa kanila sa kanilang sinagoga. Labis silang nanggilalas na sinabi: Saan kumuha ang lalaking ito ng karunungan at gayundin ang mga ganitong himala? ⁵⁵ Hindi ba ito ang anak ng karpentero? Hindi ba ang kaniyang ina ay si Maria? Hindi ba ang mga kapatid niyang lalaki ay sina Santiago, Jose, Simon at Judas? ⁵⁶ Hindi ba ang kaniyang mga kapatid na babae ay kasama natin? Kung gayon, saan nga kumuha ang lalaking ito ng ganitong mga bagay? ⁵⁷ At kinatisuran nila siya.

Ngunit sinabi ni Jesus sa kanila: Ang isang propeta ay walang karangalan sa kaniyang sariling bayan at sambahayan.

⁵⁸ Hindi siya gumawa roon ng maraming himala dahil sa hindi nila pagsampalataya.

Pinugutan si Juan na Tagapagbawtismo

14 Nang panahong iyon, narinig ni Herodes na tetrarka^[b] ang patungkol sa katanyagan ni Jesus.

² Sinabi niya sa kaniyang mga lingkod: Ito ay si Juan na tagapagbawtismo. Siya ay muling nabuhay mula sa mga patay kaya nakakagawa siya ng ganitong mga himala.

³ Ito ay sapagkat si Herodes nga ang nagpahuli kay Juan noon. Ginapos niya siya at ipinabilanggo alang-alang kay Herodias na asawa ni Felipe na kaniyang nakakabatang kapatid. ⁴ Ito ay sapagkat sinabi ni Juan sa kaniya: Hindi matuwid na ariin mo siyang asawa. ⁵ Hangad ni Herodes na ipapatay si Juan ngunit natakot siya sa mga tao sapagkat ibinilang nila siya na isang propeta.

⁶ Ngunit nang sumapit ang kaarawan ni Herodes, sumayaw ang anak ni Herodias sa harapan nila. Labis na nasiyahan si Herodes sa kaniya. ⁷ Kaya nangako siyang may panunumpa na ibibigay sa kaniya ang anumang hingin niya. ⁸ Sa udyok ng kaniyang ina, sinabi niya: Ibigay mo sa akin dito ang ulo ni Juan na tagapagbawtismo na nakalagay sa isang pinggan. ⁹ Ang hari ay labis na nagdalamhati. Ngunit dahil sa kaniyang sinumpaan at sa mga kasalo niya sa dulang, iniutos niyang ibigay sa kaniya ang kahilingan. ¹⁰ Nagsugo siya at pinugutan ng ulo si Juan sa bilangguan. ¹¹ Dinala ang kaniyang ulo na nakalagay sa isang pinggan at ibinigay sa dalaga. Dinala naman ito sa kaniyang ina. ¹² Dumating ang kaniyang mga alagad at kinuha ang kaniyang bangkay at inilibing ito. Pumaroon sila kay Jesus at ibinalita ito sa kaniya.

Pinakain ni Jesus ang Limang Libong Lalaki

¹³ Nang marinig ito ni Jesus, umalis siya roon na sakay ng bangka upang magtungong mag-isa sa isang ilang na pook. Nang marinig nga ito ng mga tao, sumunod sila sa kaniya na naglalakad mula sa mga lungsod.

¹⁴ Pumunta si Jesus sa baybayin at nakita niya ang napakaraming tao at nahabag siya sa kanila. Pinagaling niya ang mga maysakit sa kanila.

¹⁵ Nang magtatakip-silim na, lumapit sa kaniya ang kaniyang mga alagad. Sinabi nila: Ito ay isang ilang na pook at lampas na ang oras. Paalisin mo na ang napakaraming tao upang sila ay pumunta sa mga nayon at nang makabili sila ng kanilang makakain.

¹⁶ Ngunit sinabi ni Jesus sa kanila: Hindi na kailangang umalis pa sila. Bigyan ninyo sila ng makakain.

¹⁷ Sinabi nila sa kaniya: Mayroon lang tayo ritong limang tinapay at dalawang isda.

¹⁸ Sinabi niya: Dalhin ninyo sa akin ang mga iyan. ¹⁹ At inutusan niya ang napakaraming tao na umupo sa damuhan. Kinuha niya ang limang tinapay at dalawang isda. Tumingala siya sa langit at kaniyang pinagpala at pinagputul-putol ito. Pagkatapos, ibinigay niya ito sa kaniyang mga alagad at ibinigay naman ng kaniyang mga alagad sa napakaraming tao. ²⁰ Kumain silang lahat at nabusog. Inipon nila ang mga lumabis at nakapuno ng labindalawang bakol. ²¹ May mga limang libong kalalakihan ang mga kumain bukod pa ang mga babae at mga bata.

Lumakad si Jesus sa Ibabaw ng Tubig

²² Pinasakay kaagad ni Jesus ang kaniyang mga alagad sa isang bangka. Pinauna niya sila sa kabilang ibayo, habang pinaaalis niya ang napakaraming tao.

²³ Nang makaalis na ang napakaraming tao, umahon siyang mag-isa sa bundok upang manalangin. Nang gumabi na, nag-iisa siya roon. ²⁴ Samantala, ang bangka ay nasa kalagitnaan na ng lawa na sinasalpok ng mga alon sapagkat pasalungat ang hangin sa kanila.

²⁵ Sa ikaapat na pagpupuyat ng gabi, pumaroon si Jesus sa kanila na naglalakad sa ibabaw ng lawa. ²⁶ Lubhang natakot ang mga alagad nang makita siya na naglalakad sa ibabaw ng lawa. Sinabi nila: Multo! At sumigaw sila dahil sa takot.

²⁷ Nagsalita kaagad si Jesus na sinabi sa kanila: Lakasan ninyo ang inyong loob. Ako ito, huwag kayong matakot.

²⁸ Sumagot sa kaniya si Pedro:Panginoon, kung ikaw nga, hayaan mong makapariyan ako sa iyo sa ibabaw ng tubig.

²⁹ Sinabi niya: Halika.

Pagkababa ni Pedro mula sa bangka, lumakad siya sa ibabaw ng tubig papunta kay Jesus.

³⁰ Ngunit nang makita niya ang malakas na hangin, natakot siya at nagsimulang lumubog. Sumigaw siya na sinasabi: Panginoon, sagipin mo ako.

³¹ Kaagad na iniunat ni Jesus ang kaniyang kamay at hinawakan siya. Sinabi niya sa kaniya: O, ikaw na maliit ang pananampalataya, bakit ka nag-aalinlangan?

³² Nang makasakay na sila sa bangka, tumigil ang hangin. ³³ Kaya ang mga nasa bangka ay lumapit at sumamba kay Jesus. Sinabi nila: Totoong ikaw nga ang Anak ng Diyos.

³⁴ Nang makatawid na sila, dumating sila sa lupain ng Genezaret. ³⁵ Nang makilala siya ng mga tao sa dakong iyon, ipinamalita nila sa buong palibot ng lupaing iyon. Kaya dinala nila sa kaniya ang lahat ng mga maysakit. ³⁶ Ipinamanhik nila sa kaniya na ipahipo man lamang sa kanila ang laylayan ng kaniyang damit. At lahat ng humipo sa kaniyang damit ay pinagaling niya nang lubos.

Ang Malinis at ang Marumi

15 Nang magkagayon, lumapit kay Jesus ang mga guro ng kautusan at mga Fariseo na mula sa Jerusalem. Sinabi nila:

² Bakit nilalabag ng mga alagad mo ang kaugalian ng mga matanda? Ito ay sapagkat hindi sila naghuhugas ng kamay bago kumain.

³ Sumagot siya sa kanila: Bakit nilalabag din ninyo ang utos ng Diyos dahil sa inyong kaugalian? ⁴ Ito ay sapagkat iniutos ng Diyos na sinasabi: Igalang mo ang iyong ama at ina. Ang sinumang manungayaw sa kaniyang ama o sa kaniyang ina ay dapat mamatay. ⁵ Ngunit sinasabi ninyo: Ang sinumang magsabi sa kaniyang ama o sa kaniyang ina: Ang anumang dapat ko sanang ibigay na kapakinabangan sa iyo ay naging kaloob ko na sa Diyos. At sa pamamagitan nito ay wala na siyang pananagutan sa kaniyang ama o sa kaniyang ina. ⁶ Sa ganitong paraan ay winawalang kabuluhan ninyo ang utos ng Diyos dahil sa inyong kaugalian. ⁷ Kayong mapagpaimbabaw! Tama ang paghahayag ni Isaias sa inyo na sinabi:

⁸ Lumalapit sa akin ang mga taong ito sa pamamagitan ng kanilang mga bibig at igina­galang nila ako sa pamamagitan ng kanilang mga labi. Ngunit ang kanilang mga puso ay malayo sa akin. ⁹ Walang kabuluhan ang pagsamba nila sa akin. Ang aral na kanilang itinuturo ay mga kautusan ng mga tao.

¹⁰ Tinawag niya ang napakaraming tao. Sinabi niya sa kanila: Pakinggan ninyo ako at unawain. ¹¹ Ang nakakapagparumi sa isang tao ay hindi ang pumapasok sa bibig kundi ang lumalabas sa bibig. Ito ang nagpaparumi sa isang tao.