Font Size
Önnur bók Móse 22-24
Icelandic Bible
Önnur bók Móse 22-24
Icelandic Bible
22 Ef maður stelur nauti eða sauð, og slátrar eða selur, þá gjaldi hann aftur fimm uxa fyrir einn uxa og fjóra sauði fyrir einn sauð.
2 Ef þjófur er staðinn að innbroti og lostinn til bana, þá er vegandinn eigi blóðsekur.
3 En ef sól er á loft komin, þá er hann blóðsekur. Þjófurinn skal greiða fullar bætur, en eigi hann ekkert til, skal selja hann í bætur fyrir stuldinn.
4 Ef hið stolna finnst lifandi hjá honum, hvort heldur það er uxi, asni eða sauður, þá skal hann gjalda tvöfalt aftur.
5 Ef maður beitir akur eða víngarð og lætur fénað sinn ganga lausan og hann gengur í akri annars manns, þá skal hann bæta með því, sem best er á akri hans eða í víngarði hans.
6 Ef eldur kviknar og kemst í þyrna og brennur kerfaskrúf, kornstangir eða akur, þá bæti sá fullum bótum, er eldinn kveikti.
7 Nú selur maður öðrum manni silfur eða nokkra gripi til varðveislu og því er stolið úr húsi hans, og finnist þjófurinn, þá skal hann gjalda tvöfalt aftur.
8 En finnist þjófurinn ekki, þá skal leiða húseigandann fram fyrir Guð, og synji hann fyrir með eiði að hann hafi lagt hendur á eign náunga síns.
9 Fari einhver óráðvandlega með uxa, asna, sauð, klæðnað eða hvað annað, er tapast hefir og einhver segir um: "Það er þetta," þá skal mál þeirra beggja koma fyrir Guð, og sá sem Guð dæmir sekan skal gjalda náunga sínum tvöfalt.
10 Ef maður selur öðrum manni asna eða naut eða sauð eða nokkra aðra skepnu til varðveislu, og hún deyr eða lestist eða er tekin svo að enginn sér,
11 þá skal til koma eiður við Drottinn þeirra í millum, að hann lagði ekki hönd á eign náunga síns, og skal eigandi þann eið gildan taka, en hinn bæti engu.
12 En hafi því verið stolið frá honum, þá gjaldi hann bætur eigandanum.
13 Ef það er dýrrifið, þá skal hann koma með það til sannindamerkis. Það sem dýrrifið er skal hann ekki bæta.
14 Ef maður hefir fengið einhvern grip léðan hjá öðrum manni og hann lestist eða deyr, sé eigandi ekki viðstaddur, þá bæti hinn fullum bótum,
15 en sé eigandi við, bæti hann engu. Ef það var leigugripur, þá eru bæturnar fólgnar í leigunni.
16 Ef maður glepur mey, sem ekki er föstnuð manni, og leggst með henni, þá skal hann hana mundi kaupa sér að eiginkonu.
17 En ef faðir hennar vill eigi gifta honum hana, þá skal hann greiða svo mikið silfur sem meyjarmundi svarar.
18 Eigi skalt þú láta galdrakonu lífi halda.
19 Hver sem hefir samlag við fénað skal líflátinn verða.
20 Hver sem færir fórnir nokkrum guði, öðrum en Drottni einum, skal bannfærður verða.
21 Útlendum manni skalt þú eigi sýna ójöfnuð né veita honum ágang, því að þér voruð sjálfir útlendingar í Egyptalandi.
22 Þér skuluð ekki leggjast á ekkjur eða munaðarleysingja.
23 Ef þú leggst á þau, og þau hrópa til mín, mun ég vissulega heyra neyðarkvein þeirra.
24 Þá skal reiði mín upptendrast, og ég skal drepa yður með sverði, svo að konur yðar verði ekkjur og börn yðar föðurlaus.
25 Ef þú lánar peninga fólki mínu, hinum fátæka, sem hjá þér er, þá skalt þú ekki vera við hann eins og okrari. Þér skuluð ekki taka leigu af honum.
26 Ef þú tekur yfirhöfn náunga þíns að veði, þá skila þú honum henni aftur áður sól sest,
27 því að hún er hið eina, sem hann hefir til að hylja sig með, hún skýlir líkama hans. Hvað á hann annars að hafa yfir sér, er hann leggst til hvíldar? Þegar hann hrópar til mín, skal ég heyra, því að ég er miskunnsamur.
28 Þú skalt ekki lastmæla Guði og ekki bölva höfðingja þíns fólks.
29 Lát eigi undan dragast að færa fórn af korngnótt þinni og aldinsafa. Frumgetning sona þinna skalt þú mér gefa.
30 Hið sama skalt þú gjöra af nautum þínum og sauðum. Sjö daga skal frumburðurinn vera hjá móður sinni, en hinn áttunda dag skalt þú færa mér hann.
31 Helgir menn skuluð þér vera fyrir mér. Það kjöt, sem rifið er af dýrum úti á víðavangi, skuluð þér eigi eta, heldur kasta því fyrir hunda.
23 Þú skalt ekki fara með lygikvittu. Þú skalt ekki leggja lið þeim, er með rangt mál fer, til að gjörast ljúgvottur.
2 Þú skalt ekki fylgja fjöldanum til illra verka. Ef þú átt svör að veita í sök nokkurri, þá skalt þú ekki á eitt leggjast með margnum til þess að halla réttu máli.
3 Ekki skalt þú vera hliðdrægur manni í máli hans, þótt fátækur sé.
4 Ef þú finnur uxa óvinar þíns eða asna hans, sem villst hefir, þá fær þú honum hann aftur.
5 Sjáir þú asna fjandmanns þíns liggja uppgefinn undir byrði sinni, þá skalt þú hverfa frá því að láta hann einan. Vissulega skalt þú hjálpa honum til að spretta af asnanum.
6 Þú skalt ekki halla rétti fátæks manns, sem hjá þér er, í máli hans.
7 Forðastu lygimál og ver eigi valdur að dauða saklauss manns og réttláts, því að eigi mun ég réttlæta þann, sem með rangt mál fer.
8 Eigi skalt þú mútu þiggja, því að mútan gjörir skyggna menn blinda og umhverfir máli hinna réttlátu.
9 Eigi skalt þú veita útlendum manni ágang. Þér vitið sjálfir, hvernig útlendum manni er innanbrjósts, því að þér voruð útlendingar í Egyptalandi.
10 Sex ár skalt þú sá jörð þína og safna gróða hennar,
11 en sjöunda árið skalt þú láta hana liggja ónotaða og hvílast, svo að hinir fátæku meðal fólks þíns megi eta. Það sem þeir leifa, mega villidýrin eta. Eins skalt þú fara með víngarð þinn og olíutré þín.
12 Sex daga skalt þú verk þitt vinna, en sjöunda daginn skalt þú halda heilagt, svo að uxi þinn og asni geti hvílt sig, og sonur ambáttar þinnar og útlendingurinn megi endurnærast.
13 Allt sem ég hefi sagt yður, skuluð þér halda. Nafn annarra guða megið þér ekki nefna. Eigi skal það heyrast af þínum munni.
14 Þrisvar á ári skalt þú mér hátíð halda.
15 Þú skalt halda hátíð hinna ósýrðu brauða. Sjö daga skalt þú eta ósýrt brauð, eins og ég hefi boðið þér, á ákveðnum tíma í abíb-mánuði, því að í þeim mánuði fórst þú út af Egyptalandi. Enginn skal koma tómhentur fyrir mitt auglit.
16 Þú skalt halda hátíð frumskerunnar, frumgróðans af vinnu þinni, af því sem þú sáðir í akurinn. Þú skalt halda uppskeruhátíðina við árslokin, er þú alhirðir afla þinn af akrinum.
17 Þrem sinnum á ári skal allt þitt karlkyn birtast frammi fyrir herra Drottni.
18 Eigi skalt þú fram bera blóð fórnar minnar með sýrðu brauði, og feitin af hátíðafórn minni skal ekki liggja til morguns.
19 Hið fyrsta, frumgróða jarðar þinnar, skalt þú færa til húss Drottins Guðs þíns. Þú skalt ekki sjóða kið í mjólk móður sinnar.
20 Sjá, ég sendi engil á undan þér til að varðveita þig á ferðinni og leiða þig til þess staðar, sem ég hefi fyrirbúið.
21 Haf gát á þér fyrir honum og hlýð hans röddu, móðga þú hann ekki, því að hann mun ekki fyrirgefa misgjörðir yðar, því að mitt nafn er í honum.
22 En ef þú hlýðir röddu hans rækilega og gjörir allt, sem ég segi, þá skal ég vera óvinur óvina þinna og mótstöðu veita þínum mótstöðumönnum.
23 Engill minn skal ganga á undan þér og leiða þig til Amoríta, Hetíta, Peresíta, Kanaaníta, Hevíta og Jebúsíta, og ég skal afmá þá.
24 Þú skalt ekki tilbiðja þeirra guði og ekki dýrka þá og ekki fara að háttum þeirra, heldur skalt þú gjöreyða þeim og með öllu sundur brjóta merkissteina þeirra.
25 Þér skuluð dýrka Drottin, Guð yðar, og hann mun blessa brauð þitt og vatn, og ég skal bægja sóttum burt frá þér.
26 Engin vanbyrja og engin óbyrja skal finnast í landi þínu. Ég skal fylla tal daga þinna.
27 Ógn mína mun ég senda á undan þér og gjöra felmtsfullar allar þær þjóðir, sem þú kemur til, og alla óvini þína mun ég flýja láta fyrir þér.
28 Ég skal senda skelfingu á undan þér, og hún skal í burt stökkva Hevítum, Kanaanítum og Hetítum úr augsýn þinni.
29 Þó vil ég ekki stökkva þeim burt úr augsýn þinni á einu ári, svo að landið fari ekki í auðn og villidýrunum fjölgi ekki þér til meins.
30 Smám saman vil ég stökkva þeim burt úr augsýn þinni, uns þér fjölgar og þú eignast landið.
31 Og ég vil setja landamerki þín frá Rauðahafinu til Filistahafs, og frá eyðimörkinni til Fljótsins. Ég mun gefa íbúa landsins á vald yðar, og þú skalt stökkva þeim burt undan þér.
32 Þú skalt eigi gjöra sáttmála við þá eða þeirra guði.
33 Þeir skulu ekki búa í landi þínu, svo að þeir komi þér ekki til þess að syndga gegn mér, því ef þú dýrkar þeirra guði, mun það verða þér að tálsnöru."
24 Guð sagði við Móse: "Stíg upp til Drottins, þú og Aron, Nadab og Abíhú og sjötíu af öldungum Ísraels, og skuluð þér falla fram álengdar.
2 Móse einn skal koma í nálægð Drottins, en hinir skulu ekki nærri koma, og fólkið skal ekki heldur stíga upp með honum."
3 Og Móse kom og sagði fólkinu öll orð Drottins og öll lagaákvæðin. Svaraði þá fólkið einum munni og sagði: "Vér skulum gjöra allt það, sem Drottinn hefir boðið."
4 Og Móse skrifaði öll orð Drottins. En næsta morgun reis hann árla og reisti altari undir fjallinu og tólf merkissteina eftir tólf kynkvíslum Ísraels.
5 Síðan útnefndi hann unga menn af Ísraelsmönnum, og þeir færðu Drottni brennifórnir og slátruðu uxum til þakkarfórna.
6 Og Móse tók helming blóðsins og hellti því í fórnarskálarnar, en hinum helming blóðsins stökkti hann á altarið.
7 Því næst tók hann sáttmálsbókina og las upp fyrir lýðnum, en þeir sögðu: "Vér viljum gjöra allt það, sem Drottinn hefir boðið, og hlýðnast því."
8 Þá tók Móse blóðið, stökkti því á fólkið og sagði: "Þetta er blóð þess sáttmála, sem Drottinn hefir gjört við yður og byggður er á öllum þessum orðum."
9 Þá stigu þeir upp Móse og Aron, Nadab og Abíhú og sjötíu af öldungum Ísraels.
10 Og þeir sáu Ísraels Guð, og var undir fótum hans sem pallur væri, gjörður af safírhellum, og skær sem himinninn sjálfur.
11 En hann útrétti eigi hönd sína gegn höfðingjum Ísraelsmanna. Og þeir sáu Guð og átu og drukku.
12 Drottinn sagði við Móse: "Stíg upp á fjallið til mín og dvel þar, og skal ég fá þér steintöflur og lögmálið og boðorðin, er ég hefi skrifað, til þess að þú kennir þeim."
13 Þá lagði Móse af stað og Jósúa, þjónn hans, og Móse sté upp á Guðs fjall.
14 En við öldungana sagði hann: "Verið hér kyrrir, þar til er vér komum aftur til yðar, og sjá, Aron og Húr eru hjá yður. Hver sem mál hefir að kæra, snúi sér til þeirra."
15 Móse sté þá upp á fjallið, en skýið huldi fjallið.
16 Og dýrð Drottins hvíldi yfir Sínaífjalli, og skýið huldi það í sex daga, en á sjöunda degi kallaði hann á Móse mitt út úr skýinu.
17 Og dýrð Drottins var á að líta fyrir Ísraelsmenn sem eyðandi eldur á fjallstindinum.
18 En Móse gekk mitt inn í skýið og sté upp á fjallið, og var Móse á fjallinu í fjörutíu daga og fjörutíu nætur.
Exodus 22-24
New International Version
Exodus 22-24
New International Version
Protection of Property
22 [a]“Whoever steals an ox or a sheep and slaughters it or sells it must pay back(A) five head of cattle for the ox and four sheep for the sheep.
2 “If a thief is caught breaking in(B) at night and is struck a fatal blow, the defender is not guilty of bloodshed;(C) 3 but if it happens after sunrise, the defender is guilty of bloodshed.
“Anyone who steals must certainly make restitution,(D) but if they have nothing, they must be sold(E) to pay for their theft. 4 If the stolen animal is found alive in their possession(F)—whether ox or donkey or sheep—they must pay back double.(G)
5 “If anyone grazes their livestock in a field or vineyard and lets them stray and they graze in someone else’s field, the offender must make restitution(H) from the best of their own field or vineyard.
6 “If a fire breaks out and spreads into thornbushes so that it burns shocks(I) of grain or standing grain or the whole field, the one who started the fire must make restitution.(J)
7 “If anyone gives a neighbor silver or goods for safekeeping(K) and they are stolen from the neighbor’s house, the thief, if caught, must pay back double.(L) 8 But if the thief is not found, the owner of the house must appear before the judges,(M) and they must[b] determine whether the owner of the house has laid hands on the other person’s property. 9 In all cases of illegal possession of an ox, a donkey, a sheep, a garment, or any other lost property about which somebody says, ‘This is mine,’ both parties are to bring their cases before the judges.[c](N) The one whom the judges declare[d] guilty must pay back double to the other.
10 “If anyone gives a donkey, an ox, a sheep or any other animal to their neighbor for safekeeping(O) and it dies or is injured or is taken away while no one is looking, 11 the issue between them will be settled by the taking of an oath(P) before the Lord that the neighbor did not lay hands on the other person’s property. The owner is to accept this, and no restitution is required. 12 But if the animal was stolen from the neighbor, restitution(Q) must be made to the owner. 13 If it was torn to pieces by a wild animal, the neighbor shall bring in the remains as evidence and shall not be required to pay for the torn animal.(R)
14 “If anyone borrows an animal from their neighbor and it is injured or dies while the owner is not present, they must make restitution.(S) 15 But if the owner is with the animal, the borrower will not have to pay. If the animal was hired, the money paid for the hire covers the loss.(T)
Social Responsibility
16 “If a man seduces a virgin(U) who is not pledged to be married and sleeps with her, he must pay the bride-price,(V) and she shall be his wife. 17 If her father absolutely refuses to give her to him, he must still pay the bride-price for virgins.
18 “Do not allow a sorceress(W) to live.
19 “Anyone who has sexual relations with an animal(X) is to be put to death.
20 “Whoever sacrifices to any god(Y) other than the Lord must be destroyed.[e](Z)
21 “Do not mistreat or oppress a foreigner,(AA) for you were foreigners(AB) in Egypt.
22 “Do not take advantage of the widow or the fatherless.(AC) 23 If you do and they cry out(AD) to me, I will certainly hear their cry.(AE) 24 My anger will be aroused, and I will kill you with the sword; your wives will become widows and your children fatherless.(AF)
25 “If you lend money to one of my people among you who is needy, do not treat it like a business deal; charge no interest.(AG) 26 If you take your neighbor’s cloak as a pledge,(AH) return it by sunset, 27 because that cloak is the only covering your neighbor has. What else can they sleep in?(AI) When they cry out to me, I will hear, for I am compassionate.(AJ)
28 “Do not blaspheme God[f](AK) or curse(AL) the ruler of your people.(AM)
29 “Do not hold back offerings(AN) from your granaries or your vats.[g]
“You must give me the firstborn of your sons.(AO) 30 Do the same with your cattle and your sheep.(AP) Let them stay with their mothers for seven days, but give them to me on the eighth day.(AQ)
31 “You are to be my holy people.(AR) So do not eat the meat of an animal torn by wild beasts;(AS) throw it to the dogs.
Laws of Justice and Mercy
23 “Do not spread false reports.(AT) Do not help a guilty person by being a malicious witness.(AU)
2 “Do not follow the crowd in doing wrong. When you give testimony in a lawsuit, do not pervert justice(AV) by siding with the crowd,(AW) 3 and do not show favoritism(AX) to a poor person in a lawsuit.
4 “If you come across your enemy’s(AY) ox or donkey wandering off, be sure to return it.(AZ) 5 If you see the donkey(BA) of someone who hates you fallen down under its load, do not leave it there; be sure you help them with it.
6 “Do not deny justice(BB) to your poor people in their lawsuits. 7 Have nothing to do with a false charge(BC) and do not put an innocent(BD) or honest person to death,(BE) for I will not acquit the guilty.(BF)
8 “Do not accept a bribe,(BG) for a bribe blinds those who see and twists the words of the innocent.
9 “Do not oppress a foreigner;(BH) you yourselves know how it feels to be foreigners, because you were foreigners in Egypt.
Sabbath Laws
10 “For six years you are to sow your fields and harvest the crops, 11 but during the seventh year let the land lie unplowed and unused.(BI) Then the poor among your people may get food from it, and the wild animals may eat what is left. Do the same with your vineyard and your olive grove.
12 “Six days do your work,(BJ) but on the seventh day do not work, so that your ox and your donkey may rest, and so that the slave born in your household and the foreigner living among you may be refreshed.(BK)
13 “Be careful(BL) to do everything I have said to you. Do not invoke the names of other gods;(BM) do not let them be heard on your lips.(BN)
The Three Annual Festivals
14 “Three times(BO) a year you are to celebrate a festival to me.
15 “Celebrate the Festival of Unleavened Bread;(BP) for seven days eat bread made without yeast, as I commanded you. Do this at the appointed time in the month of Aviv,(BQ) for in that month you came out of Egypt.
“No one is to appear before me empty-handed.(BR)
16 “Celebrate the Festival of Harvest(BS) with the firstfruits(BT) of the crops you sow in your field.
“Celebrate the Festival of Ingathering(BU) at the end of the year, when you gather in your crops from the field.(BV)
17 “Three times(BW) a year all the men are to appear before the Sovereign Lord.
18 “Do not offer the blood of a sacrifice to me along with anything containing yeast.(BX)
“The fat of my festival offerings must not be kept until morning.(BY)
19 “Bring the best of the firstfruits(BZ) of your soil to the house of the Lord your God.
“Do not cook a young goat in its mother’s milk.(CA)
God’s Angel to Prepare the Way
20 “See, I am sending an angel(CB) ahead of you to guard you along the way and to bring you to the place I have prepared.(CC) 21 Pay attention to him and listen(CD) to what he says. Do not rebel against him; he will not forgive(CE) your rebellion,(CF) since my Name(CG) is in him. 22 If you listen carefully to what he says and do(CH) all that I say, I will be an enemy(CI) to your enemies and will oppose those who oppose you. 23 My angel will go ahead of you and bring you into the land of the Amorites, Hittites, Perizzites, Canaanites, Hivites and Jebusites,(CJ) and I will wipe them out. 24 Do not bow down before their gods or worship(CK) them or follow their practices.(CL) You must demolish(CM) them and break their sacred stones(CN) to pieces. 25 Worship the Lord your God,(CO) and his blessing(CP) will be on your food and water. I will take away sickness(CQ) from among you, 26 and none will miscarry or be barren(CR) in your land. I will give you a full life span.(CS)
27 “I will send my terror(CT) ahead of you and throw into confusion(CU) every nation you encounter. I will make all your enemies turn their backs and run.(CV) 28 I will send the hornet(CW) ahead of you to drive the Hivites, Canaanites and Hittites(CX) out of your way. 29 But I will not drive them out in a single year, because the land would become desolate and the wild animals(CY) too numerous for you. 30 Little by little I will drive them out before you, until you have increased enough to take possession(CZ) of the land.
31 “I will establish your borders from the Red Sea[h] to the Mediterranean Sea,[i] and from the desert to the Euphrates River.(DA) I will give into your hands the people who live in the land, and you will drive them out(DB) before you. 32 Do not make a covenant(DC) with them or with their gods. 33 Do not let them live in your land or they will cause you to sin against me, because the worship of their gods will certainly be a snare(DD) to you.”
The Covenant Confirmed
24 Then the Lord said to Moses, “Come up to the Lord, you and Aaron,(DE) Nadab and Abihu,(DF) and seventy of the elders(DG) of Israel. You are to worship at a distance, 2 but Moses alone is to approach(DH) the Lord; the others must not come near. And the people may not come up with him.”
3 When Moses went and told the people all the Lord’s words and laws,(DI) they responded with one voice, “Everything the Lord has said we will do.”(DJ) 4 Moses then wrote(DK) down everything the Lord had said.
He got up early the next morning and built an altar(DL) at the foot of the mountain and set up twelve stone pillars(DM) representing the twelve tribes of Israel. 5 Then he sent young Israelite men, and they offered burnt offerings(DN) and sacrificed young bulls as fellowship offerings(DO) to the Lord. 6 Moses(DP) took half of the blood(DQ) and put it in bowls, and the other half he splashed(DR) against the altar. 7 Then he took the Book of the Covenant(DS) and read it to the people. They responded, “We will do everything the Lord has said; we will obey.”(DT)
8 Moses then took the blood, sprinkled it on the people(DU) and said, “This is the blood of the covenant(DV) that the Lord has made with you in accordance with all these words.”
9 Moses and Aaron, Nadab and Abihu, and the seventy elders(DW) of Israel went up 10 and saw(DX) the God of Israel. Under his feet was something like a pavement made of lapis lazuli,(DY) as bright blue as the sky.(DZ) 11 But God did not raise his hand against these leaders of the Israelites; they saw(EA) God, and they ate and drank.(EB)
12 The Lord said to Moses, “Come up to me on the mountain and stay here, and I will give you the tablets of stone(EC) with the law and commandments I have written for their instruction.”
13 Then Moses set out with Joshua(ED) his aide, and Moses went up on the mountain(EE) of God. 14 He said to the elders, “Wait here for us until we come back to you. Aaron and Hur(EF) are with you, and anyone involved in a dispute(EG) can go to them.”
15 When Moses went up on the mountain, the cloud(EH) covered it, 16 and the glory(EI) of the Lord settled on Mount Sinai.(EJ) For six days the cloud covered the mountain, and on the seventh day the Lord called to Moses from within the cloud.(EK) 17 To the Israelites the glory of the Lord looked like a consuming fire(EL) on top of the mountain. 18 Then Moses entered the cloud as he went on up the mountain. And he stayed on the mountain forty(EM) days and forty nights.(EN)
Footnotes
- Exodus 22:1 In Hebrew texts 22:1 is numbered 21:37, and 22:2-31 is numbered 22:1-30.
- Exodus 22:8 Or before God, and he will
- Exodus 22:9 Or before God
- Exodus 22:9 Or whom God declares
- Exodus 22:20 The Hebrew term refers to the irrevocable giving over of things or persons to the Lord, often by totally destroying them.
- Exodus 22:28 Or Do not revile the judges
- Exodus 22:29 The meaning of the Hebrew for this phrase is uncertain.
- Exodus 23:31 Or the Sea of Reeds
- Exodus 23:31 Hebrew to the Sea of the Philistines
Icelandic Bible (ICELAND)
by Icelandic Bible Society
New International Version (NIV) 
Holy Bible, New International Version®, NIV® Copyright ©1973, 1978, 1984, 2011 by Biblica, Inc.® Used by permission. All rights reserved worldwide.
NIV Reverse Interlinear Bible: English to Hebrew and English to Greek. Copyright © 2019 by Zondervan.