Công Vụ Các Sứ đồ 17:1-18:18
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
Phao-lô và Xi-la ở Tê-sa-lô-ni-ca
17 Phao-lô và Xi-la viếng qua miền Am-phi-bô-li, A-bô-lô-ni rồi đến Tê-sa-lô-ni-ca. Tại đó có một hội đường Do-thái. 2 Theo thông lệ, mỗi ngày Sa-bát Phao-lô đi vào hội đường, liên tiếp như thế trong ba tuần. Ông nói chuyện với người Do-thái về Thánh Kinh. 3 Ông giảng giải và chứng minh rằng Chúa Cứu Thế phải chịu chết rồi sống lại từ kẻ chết. Ông bảo, “Chúa Giê-xu, Đấng mà tôi nói với các ông bà, là Chúa Cứu Thế.” 4 Một số người Do-thái chịu tin. Họ hợp tác với Phao-lô và Xi-la, cùng với nhiều người Hi-lạp kính thờ Thượng Đế và các phụ nữ có uy tín.
5 Nhưng các người Do-thái khác đâm ra ganh ghét. Họ xúi giục mấy tên du đãng nơi phố chợ, họp thành bè lũ rồi gây bạo động. Chúng chạy đến nhà Gia-xôn tìm Phao-lô và Xi-la, định lôi họ ra trước dân chúng. 6 Tìm không được, chúng liền kéo Gia-xôn và vài tín hữu khác đến các nhà cầm quyền trong thành phố. Dân chúng la lên, “Bọn nầy chuyên gây rối khắp nơi trên thế giới, rồi bây giờ mò đến đây! 7 Gia-xôn đã chứa chấp chúng trong nhà. Tất cả bọn họ làm những việc chống nghịch luật pháp Xê-xa, bảo rằng có một vua khác tên là Giê-xu.”
8 Dân chúng và các nhà cầm quyền thành phố nghe thế liền nổi giận. 9 Chúng bắt Gia-xôn và mấy người kia đóng tiền thế chân rồi thả các tín hữu ra.
Phao-lô và Xi-la đi Bê-rê
10 Đêm ấy các tín hữu đưa Phao-lô và Xi-la đến Bê-rê. Ở đó hai người đi vào hội đường của người Do-thái. 11 Những người Do-thái nầy sẵn lòng nghe đạo hơn những người Do-thái ở Tê-sa-lô-ni-ca. Người Bê-rê sốt sắng nghe Phao-lô và Xi-la giảng, và nghiên cứu Thánh Kinh mỗi ngày để xem lời giảng có đúng không. 12 Nhiều người tin đạo cùng với các người Hi-lạp có uy tín, cả đàn ông lẫn đàn bà. 13 Nhưng khi những người Do-thái ở Tê-sa-lô-ni-ca nghe rằng Phao-lô đang giảng lời Chúa ở Bê-rê, liền kéo đến, tạo hoang mang cho dân chúng và gây rối. 14 Các tín hữu lập tức đưa Phao-lô đi tới vùng bờ biển, nhưng Xi-la và Ti-mô-thê thì vẫn ở lại Bê-rê. 15 Những người dẫn Phao-lô cùng đi với ông đến A-thên. Phao-lô nhắn họ bảo Xi-la và Ti-mô-thê phải đến với ông thật gấp.
Phao-lô giảng luận ở A-thên
16 Trong khi Phao-lô chờ Xi-la và Ti-mô-thê ở A-thên, ông rất bực tức vì thấy cả thành phố đầy dẫy thần tượng. 17 Tại hội đường, Phao-lô thảo luận với các người Do-thái và Hi-lạp kính thờ Thượng Đế. Ông cũng nói chuyện với dân chúng trong phố chợ mỗi ngày. 18 Một vài triết gia thuộc phái Khoái lạc và phái Khắc kỷ [a] tranh luận với Phao-lô.
Họ bảo, “Lão nầy chẳng biết mình nói cái gì. Ông ta muốn nói gì thế?” Kẻ khác nói, “Hình như ông ta muốn giới thiệu với chúng ta về mấy ông thần mới,” vì Phao-lô nói chuyện với họ về Chúa Giê-xu và việc Ngài sống lại từ kẻ chết. 19 Họ mang Phao-lô đến một buổi họp của Đình nghị, và bảo, “Xin giải thích cho chúng tôi về tư tưởng mới nầy mà ông đang giảng dạy. 20 Điều ông nói rất mới với chúng tôi, nên chúng tôi muốn biết rõ thêm.” 21 (Dân A-thên và các dân ngoại quốc sống ở đó rất thích dành thì giờ để nói về những chuyện mới lạ.)
22 Phao-lô đứng giữa buổi họp của Đình nghị và lên tiếng, “Thưa đồng bào A-thên, trong mọi việc, tôi thấy các anh em rất nhiệt thành. 23 Lúc tôi viếng qua thành phố của anh em, tôi thấy nhiều vật được các anh em tôn thờ. Tôi thấy một bàn thờ có khắc dòng chữ: kính thờ thần chưa biết. Các anh em thờ một thần mình không biết, đó là Thượng Đế mà tôi sẽ trình bày với các anh em. 24 Thượng Đế là Đấng tạo dựng cả thế giới và mọi vật trong đó. Ngài là Chúa của trời và đất. Ngài không ngự trong các đền thờ do tay người xây nên. 25 Thượng Đế nầy là Đấng ban sự sống, hơi thở và mọi thứ khác cho chúng ta. Ngài không cần ai giúp đỡ, vì Ngài có đủ mọi thứ. 26 Ngài bắt đầu dựng nên một người, rồi từ người ấy sinh ra vô số người sống khắp nơi trên thế giới. Ngài định thời gian và chỗ ở cho mỗi người. 27 Thượng Đế làm như thế để con người tìm kiếm Ngài và có thể tìm được Ngài, dù Ngài không cách xa ai trong chúng ta cả. 28 ‘Chúng ta sinh sống, hoạt động và tồn tại trong Ngài.’ Như một vài thi sĩ các anh em đã nói, ‘Chúng ta là con cái Ngài.’
29 Vì chúng ta là con cái Thượng Đế, nên các anh em chớ nên nghĩ rằng Ngài giống như điều người ta tưởng tượng hoặc tạc ra từ vàng, bạc hay đá. 30 Trước kia, con người không biết Thượng Đế. Ngài tha thứ cho điều ấy. Nhưng bây giờ Ngài đã bảo mọi người trên thế giới hãy ăn năn hối hận. 31 Thượng Đế đã định một ngày để xét xử cả thế giới một cách công minh, qua một người Ngài đã chọn từ lâu. Ngài đã chứng tỏ điều nầy, do việc Ngài khiến người ấy từ kẻ chết sống lại.”
32 Khi nghe nói Chúa Giê-xu từ kẻ chết sống lại, thì một số người chê cười. Còn người khác thì bảo, “Để lúc khác chúng tôi sẽ nghe ông nói thêm về chuyện nầy.” 33 Nên Phao-lô bước ra khỏi họ. 34 Tuy nhiên có một số người tin và theo Phao-lô. Trong số đó có Đi-ô-ni-xi, một hội viên Đình nghị, một phụ nữ tên Đa-ma-ri và vài người nữa.
Phao-lô ở Cô-rinh
18 Sau đó Phao-lô rời A-thên đi sang Cô-rinh. 2 Tại đây ông gặp một người Do-thái tên A-qui-la, sinh quán ở xứ Bôn-tu. A-qui-la và vợ là Bích-xi-la, mới từ nước Ý đến Cô-rinh vì hoàng đế Lau-đia ra lệnh trục xuất tất cả mọi người Do-thái khỏi La-mã. Phao-lô đến thăm A-qui-la và Bích-xi-la. 3 Vì hai vợ chồng cùng nghề may lều như Phao-lô, nên ông ở và làm việc chung với họ. 4 Mỗi ngày Sa-bát, Phao-lô thảo luận với các người Do-thái và Hi-lạp trong hội đường, tìm cách thuyết phục họ tin nhận Chúa Giê-xu.
5 Xi-la và Ti-mô-thê cũng mới từ Ma-xê-đoan đến nhập với Phao-lô ở Cô-rinh. Sau đó, Phao-lô dùng thì giờ rao giảng Tin Mừng, chứng minh cho người Do-thái thấy Chúa Giê-xu là Đấng Cứu Thế. 6 Nhưng họ không chịu chấp nhận lời dạy của Phao-lô và buông ra những lời thô bỉ. Cho nên ông giũ bụi khỏi áo mình [b] và cảnh cáo họ, “Nếu các anh em không được cứu là tại các anh em! Tôi đã làm hết sức mình rồi! Từ nay, tôi chỉ sẽ đi đến với những người không phải Do-thái thôi.” 7 Phao-lô rời hội đường, dọn đến nhà Tít Giúc-tu, kế bên hội đường. Ông nầy kính thờ Thượng Đế. 8 Cơ-rít-bu là quản lý hội đường ấy. Ông và mọi người trong nhà đều tin nhận Chúa. Nhiều người khác ở Cô-rinh cũng nghe Phao-lô, tin nhận và chịu lễ báp-têm.
9 Ban đêm, Chúa nói với Phao-lô qua một dị tượng rằng, “Đừng sợ. Chớ im lặng nhưng hãy tiếp tục rao giảng cho dân chúng. 10 Ta ở với ngươi, không ai hại ngươi được đâu vì có rất nhiều người của ta trong thành nầy.” 11 Phao-lô ở đó một năm rưỡi, giảng lời Chúa cho dân chúng.
Phao-lô bị giải đến trước Ga-li-ô
12 Khi Ga-li-ô đang giữ chức tổng đốc miền Nam Hi-lạp thì có mấy người Do-thái họp lại chống Phao-lô và lôi ông ra tòa. 13 Họ tố cáo rằng, “Người nầy dạy dân ta thờ Thượng Đế theo lối trái nghịch với luật chúng ta.”
14 Phao-lô định lên tiếng thì Ga-li-ô bảo mấy người Do-thái, “Mấy anh Do-thái à, tôi sẵn sàng nghe mấy anh nếu mấy anh khiếu nại về chuyện phạm pháp hay lỗi lầm gì. 15 Chứ còn điều mấy anh cáo chỉ thuộc những vấn đề từ ngữ và danh hiệu—những chuyện tranh luận trong luật pháp mấy anh thôi. Cho nên, chuyện nầy mấy anh phải tự giải quyết lấy. Tôi không phân xử đâu.” 16 Ga-li-ô liền đuổi họ ra khỏi tòa án.
17 Chúng liền bắt Sốt-then, quản lý hội đường, đánh đòn ngay tại tòa án nhưng Ga-li-ô chẳng thèm để ý.
Phao-lô trở về An-ti-ốt
18 Phao-lô ở với các tín hữu nhiều ngày nữa rồi từ giã, xuống thuyền đi qua xứ Xy-ri, cùng với A-qui-la và Bích-xi-la. Ở Xen-cơ-rê Phao-lô cạo đầu [c], vì ông có lời hứa nguyện với Thượng Đế.
Footnotes
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:18 phái Khoái lạc và phái Khắc kỷ Triết gia là những người đi tìm chân lý. Những người theo phái Khoái lạc cho rằng mục đích cuộc đời là tìm khoái lạc, nhất là khoái lạc tinh thần. Còn phái Khắc kỷ thì cho rằng cuộc đời nầy không nên có tình cảm vui buồn gì cả.
- Công Vụ Các Sứ đồ 18:6 giũ bụi … áo mình Đây là dấu hiệu cảnh cáo cho thấy Phao-lô không còn nói chuyện với người Do-thái ở thành ấy nữa.
- Công Vụ Các Sứ đồ 18:18 cạo đầu Điều nầy để chứng tỏ Phao-lô đã thực hiện xong lời hứa nguyện Na-xi-rê, tức một thời gian biệt riêng dành để phục vụ Thượng Đế. Xem Dân 6:1-21.
Công Vụ Các Sứ đồ 17:1-18:18
Bản Dịch 2011
Phao-lô và Si-la tại Thê-sa-lô-ni-ca
17 Sau khi Phao-lô và Si-la đi qua Thành Am-phi-pô-li và Thành A-pô-lô-ni-a, họ đến Thành Thê-sa-lô-ni-ca; ở đó có một hội đường của người Do-thái. 2 Theo thói quen Phao-lô đến hội đường và liên tiếp ba ngày Sa-bát luận giải Kinh Thánh với họ. 3 Ông giải thích và chứng minh rằng Ðấng Christ phải chịu khổ hình và phải sống lại từ cõi chết. Ông bảo, “Ðức Chúa Jesus này, Ðấng tôi rao giảng cho anh chị em, chính là Ðấng Christ.”
4 Một số người được thuyết phục và nhập theo Phao-lô và Si-la; trong số đó có nhiều người Hy-lạp theo Do-thái Giáo cách sùng kính và khá đông quý bà thuộc giới thượng lưu trong thành. 5 Nhưng những người Do-thái không tin sinh lòng ganh tị; họ dẫn theo một số côn đồ ngoài chợ, tập họp một đám đông, và gây nên một cuộc náo loạn trong thành. Họ kéo đến nhà của Gia-sôn kiếm Phao-lô và Si-la để đem ra trước đám đông. 6 Nhưng khi không tìm được hai ông, họ bắt Gia-sôn và một số anh chị em, lôi những người ấy đến trước chính quyền thành phố, rồi lớn tiếng tố cáo, “Những kẻ làm cho thế giới đảo lộn này bây giờ đang ở đây, 7 thế mà Gia-sôn đã chứa chấp bọn chúng. Chúng đã nghịch lại những sắc chỉ của Hoàng Ðế Sê-sa, bảo rằng có một vua khác là Jesus.”
8 Dân chúng và những người lãnh đạo trong thành nghe thế thì bối rối. 9 Nhưng sau khi họ nhận tiền thế chân cho Gia-sôn và các tín hữu, họ thả những người ấy ra.
Phao-lô và Si-la tại Bê-rê
10 Tối hôm đó anh chị em lập tức đưa Phao-lô và Si-la qua Thành Bê-rê. Khi vừa đến nơi, hai ông đi ngay đến hội đường của người Do-thái.
11 Những người Do-thái ở đây có trình độ[a] hơn những người ở Thê-sa-lô-ni-ca. Họ ghi nhận sứ điệp[b] với tất cả nhiệt tâm và ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh[c] để xem những điều được nghe giảng có đúng không. 12 Vì thế nhiều người giữa họ tin theo, cùng với một số phụ nữ Hy-lạp thuộc giới thượng lưu và một số quý ông người Hy-lạp.
13 Nhưng khi những người Do-thái ở Thê-sa-lô-ni-ca nghe rằng Phao-lô đã đến Bê-rê rao giảng Ðạo[d] của Ðức Chúa Trời, họ cũng kéo đến đó, sách động và gây náo loạn dân chúng.
14 Anh chị em tín hữu lập tức đưa Phao-lô xuống thuyền vượt biển, chỉ giữ Si-la và Ti-mô-thê ở lại Bê-rê. 15 Những người hộ tống Phao-lô đưa ông đến tận Thành A-thên; sau đó họ từ giã ông để trở về, mang theo chỉ thị, bảo Si-la và Ti-mô-thê phải đến với ông càng sớm càng tốt.
Phao-lô tại A-thên
16 Trong khi Phao-lô ở A-thên chờ Si-la và Ti-mô-thê đến, lòng ông nảy sinh bực bội, vì ông thấy thành phố đầy dẫy các tượng thần. 17 Vì thế ông đến hội đường để biện luận với những người Do-thái và những người dân ngoại tin theo Do-thái Giáo; ngày nào ông cũng ra khu hành chính thương mại để biện luận với bất cứ người nào ông gặp. 18 Cũng có mấy triết gia thuộc trường phái Khoái Lạc[e] và trường phái Khắc Kỷ[f] tranh luận với ông. Có người nói, “Người lắm lời này muốn nói gì?” Những người khác bảo, “Dường như ông ấy muốn rao giảng về các thần ngoại quốc nào đó.” Số là Phao-lô đã giảng cho họ Tin Mừng của Ðức Chúa Jesus và sự sống lại.
19 Họ đưa ông đến A-rê-ô-pa-gu[g] và yêu cầu, “Chúng tôi có thể biết giáo lý mới mà ông giảng là gì không? 20 Vì những điều ông đem đến nghe lạ tai với chúng tôi lắm. Chúng tôi muốn biết những điều đó có nghĩa gì.” 21 Số là người A-thên và các kiều dân ở đó không thích gì hơn là dành thì giờ để bàn tán hay nghe ngóng những gì mới lạ.
22 Bấy giờ Phao-lô đứng giữa A-rê-ô-pa-gu và nói,
“Kính thưa quý vị là những người ở A-thên: Tôi nhận thấy quý vị có lòng tín ngưỡng hơn ai cả. 23 Vì tôi đã đi khắp thành phố của quý vị, xem xét kỹ những tượng thần quý vị đang thờ, và tôi thấy một bàn thờ, trên đó có khắc những chữ, ‘Thờ Thần Không Biết.’ Vậy vị thần mà quý vị thờ nhưng không biết đó chính là vị thần tôi rao giảng cho quý vị đây.
24 Ðức Chúa Trời là Ðấng dựng nên vũ trụ và mọi vật trong đó. Vì Ngài là Ðấng chủ tể của trời và đất, Ngài không ngự trong các đền thờ do tay loài người làm nên. 25 Ngài cũng không cần bàn tay loài người phục vụ như thể Ngài cần điều gì, vì chính Ngài ban sự sống và hơi thở cho mọi loài mọi vật.
26 Từ một người Ngài đã tạo nên mọi dân tộc đang sống trên khắp mặt đất. Ngài đã ấn định các mùa và ranh giới cho nơi họ ở, 27 để họ tìm kiếm Ðức Chúa Trời, và may ra họ có thể dò dẫm mà tìm được Ngài, mặc dù Ngài không ở xa mỗi người chúng ta; 28 vì ‘Trong Ngài chúng ta sống, động, và hiện hữu,’[h] như một vài thi sĩ của quý vị đã nói, ‘Chúng ta cũng là dòng giống của Ngài.’[i]
29 Vậy, vì là dòng giống của Ðức Chúa Trời, xin chúng ta đừng nghĩ rằng Ðức Chúa Trời giống như một tác phẩm bằng vàng, bạc, hoặc đá, do óc nghệ thuật và trí tưởng tượng của con người tạo nên. 30 Ðức Chúa Trời đã bỏ qua thời kỳ mông muội đó, nhưng bây giờ Ngài truyền rằng mọi người ở mọi nơi phải ăn năn, 31 vì Ngài đã định một ngày để phán xét cả thế gian theo lẽ công chính qua một Ðấng Ngài đã lập, và để xác nhận cho thẩm quyền của Ðấng ấy trước mọi người, Ngài đã làm cho Ðấng ấy sống lại từ cõi chết.”
32 Nhưng khi họ nghe nói đến sự sống lại của người chết, một vài người bắt đầu chế nhạo; rồi những người khác nói, “Chúng tôi sẽ nghe ông nói việc ấy vào một dịp khác.”
33 Nghe vậy Phao-lô bước ra khỏi những người ấy. 34 Nhưng có mấy người đi theo ông và tin. Trong số đó có Ði-ô-ni-si-u là thành viên của Hội Ðồng A-rê-ô-pa-gu, một bà tên là Ða-ma-ri, và một số người khác cùng tin với họ.
Phao-lô tại Cô-rinh-tô
Cộng Tác với A-qui-la và Pơ-rít-xi-la
18 Sau đó Phao-lô rời A-thên và đến Cô-rinh-tô. 2 Tại đó ông gặp một người Do-thái tên là A-qui-la, sinh quán ở Pôn-tơ, cùng với vợ là Pơ-rít-xi-la, cả hai vừa từ I-ta-ly đến, bởi vì Hoàng Ðế Cơ-lau-đi-u đã ra lệnh cho mọi người Do-thái phải rời khỏi Rô-ma. Phao-lô đến thăm ông bà. 3 Vì cùng nghề nên Phao-lô dọn vào ở chung nhà với ông bà để dễ làm việc với nhau, bởi họ đều làm nghề may lều. 4 Cứ đến ngày Sa-bát, Phao-lô đến hội đường để biện luận và cố gắng thuyết phục cả người Do-thái lẫn người Hy-lạp.
5 Sau khi Si-la và Ti-mô-thê từ Ma-xê-đô-ni-a đến, Phao-lô để trọn thì giờ vào việc giảng Ðạo.[j] Ông chứng minh cho người Do-thái thấy rằng Ðức Chúa Jesus chính là Ðấng Christ. 6 Nhưng khi thấy họ chống đối và nói những lời xúc phạm, Phao-lô giũ áo ông và tuyên bố, “Máu của quý vị sẽ đổ lại trên đầu quý vị. Tôi đã hết trách nhiệm. Từ nay tôi sẽ đến với các dân ngoại.” 7 Rồi ông rời khỏi đó và đến nhà của một người tên là Ti-ti-u Giúc-tu. Ông ấy là một người thờ phượng Ðức Chúa Trời; nhà của ông ở bên cạnh hội đường. 8 Lúc ấy Cơ-rít-pu người quản lý hội đường và cả nhà ông đều tin Chúa. Nhiều người Cô-rinh-tô đã nghe Phao-lô giảng nên tin và chịu phép báp-têm.
9 Một đêm nọ, trong một khải tượng Chúa phán với Phao-lô, “Ðừng sợ. Cứ tiếp tục rao giảng và đừng im lặng, 10 vì Ta ở với con. Không ai có thể ra tay làm hại con, vì Ta có nhiều người trong thành này.” 11 Vì thế ông ở lại đó một năm sáu tháng và giảng dạy Ðạo[k] Ðức Chúa Trời cho họ.
Người Do-thái Ðưa Phao-lô Ra Tòa
12 Nhưng khi Ga-li-ô đến làm tổng trấn xứ A-chai, người Do-thái đồng lòng nổi dậy chống Phao-lô và đưa ông ra tòa. 13 Họ tố cáo, “Người này đã thuyết phục dân thờ phượng Ðức Chúa Trời cách trái luật.”
14 Khi Phao-lô toan mở miệng để biện hộ, Ga-li-ô nói với người Do-thái, “Hỡi những người Do-thái, nếu đây là vấn đề phạm pháp hay tội ác nghiêm trọng, tôi sẽ nhẫn nại nghe quý vị. 15 Nhưng nếu chỉ là vấn đề liên hệ đến tín ngưỡng,[l] danh xưng, và luật lệ riêng của quý vị, quý vị hãy tự giải quyết lấy; phần tôi, tôi không muốn xét xử những việc ấy đâu.” 16 Nói xong ông đuổi họ ra khỏi tòa. 17 Cả đám bèn túm lấy Sốt-then người quản lý hội đường và đánh ông túi bụi ngay trước tòa án, nhưng Ga-li-ô chẳng màng gì đến việc ấy.
Phao-lô Trở Về An-ti-ốt Xứ Sy-ri-a
18 Phao-lô ở tại Cô-rinh-tô một thời gian khá lâu, rồi ông từ biệt anh chị em tín hữu, xuống tàu trở về Sy-ri-a; có Pơ-rít-xi-la và A-qui-la đồng hành với ông. Khi đến Sen-cơ-rê, ông cạo đầu, vì ông có lời khấn nguyện.
Footnotes
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:11 nt: thuộc giới quý tộc; ctd: cao thượng
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:11 nt: Họ tiếp nhận Ðạo (Lógos)
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:11 Kinh Thánh Cựu Ước
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:13 nt: Lời (Lógos)
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:18 nt: Epicurean
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:18 nt: Stoic
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:19 nt: Ngọn đồi của Ares (thần chiến tranh của người A-thên), nơi hội đồng tôn giáo và đạo đức của A-thên họp
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:28 Phao-lô trích câu thơ của thi sĩ Epimenides (600 T.C.)
- Công Vụ Các Sứ đồ 17:28 Phao-lô trích câu thơ này của hai thi sĩ Aratus (315-240 T.C.) và Cleanthes (331-233 T.C.)
- Công Vụ Các Sứ đồ 18:5 nt: Lời (Lógos)
- Công Vụ Các Sứ đồ 18:11 nt: Lời (Lógos)
- Công Vụ Các Sứ đồ 18:15 nt: Lời hay Ðạo (Lógos)
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center
Copyright © 2011 by Bau Dang