Vua Óc Bị Ðánh Bại

3 Khi chúng ta lên đường tiến về hướng Ba-san, Vua Óc của Ba-san –ông và toàn thể quân đội của ông– đi ra đón đánh chúng ta ở trận Ết-rê. ² Chúa phán với tôi, ‘Chớ sợ nó, vì Ta đã quyết định trao nó vào tay ngươi, cùng với dân của nó, và xứ sở của nó. Hãy làm cho nó như ngươi đã làm cho Vua Si-hôn của dân A-mô-ri, kẻ trị vì tại Hếch-bôn.’ ³ Vậy Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta, cũng đã trao Vua Óc của Ba-san và toàn thể dân của ông vào tay chúng ta. Chúng ta đã đánh bại họ cho đến khi không còn một ai sống sót. ⁴ Lúc đó chúng ta chiếm tất cả các thành của ông, không thành nào của họ mà chúng ta không chiếm lấy, sáu mươi thành, tất cả vùng Ạc-gốp, tức toàn thể vương quốc của Vua Óc ở Ba-san. ⁵ Tất cả nơi ấy đều là những thành trì kiên cố, với tường cao, hai lớp cổng, có song sắt, và không kể vô số các thành nhỏ không có tường thành bao quanh. ⁶ Chúng ta đã hủy diệt chúng hoàn toàn, giống như chúng ta đã làm đối với Vua Si-hôn ở Hếch-bôn. Trong mỗi thành, chúng ta đã tận diệt hoàn toàn nam, nữ, và trẻ em. ⁷ Nhưng chúng ta đã giữ lại súc vật và của cải trong các thành để làm chiến lợi phẩm cho chúng ta.

⁸ Vậy lúc đó chúng ta đã chiếm lấy xứ sở của hai vua A-mô-ri nằm ở bên nầy Sông Giô-đanh, tức từ Suối Ạc-nôn cho đến Núi Hẹt-môn (⁹ dân Si-đôn gọi núi ấy là Hẹt-môn Si-ri-ôn, trong khi dân A-mô-ri gọi là Sê-nia), ¹⁰ tất cả các thành ở miền đồng bằng, toàn vùng Ghi-lê-át, toàn xứ Ba-san, chạy dài đến Sa-lê-ca và Ét-rê, các thành thuộc vương quốc của Óc vua Ba-san. (¹¹ Lúc ấy chỉ có Vua Óc của Ba-san là hậu duệ còn sót lại của giống dân khổng lồ.^[a] Thật vậy giường ngủ của ông làm bằng sắt, dài bốn mét rưỡi và rộng hai mét.^[b][f] Người ta có thể đến xem giường ấy ở Ráp-ba, trong lãnh thổ của dân Am-môn.)

¹² Ðối với miền đất chúng ta chiếm được lúc đó, tôi đã ban cho chi tộc Ru-bên và chi tộc Gát miền bắc của A-rô-e, tức từ bờ Suối Ạc-nôn trở đi, cùng phân nửa miền cao nguyên Ghi-lê-át với các thành trong miền đó. ¹³ Tôi đã ban cho phân nửa chi tộc Ma-na-se phần còn lại của cao nguyên Ghi-lê-át và toàn thể lãnh thổ của Ba-san, vương quốc của Óc. (Toàn vùng Ạc-gốp, tức toàn xứ Ba-san vốn được gọi là ‘Xứ của Dân Khổng Lồ.’^{[c] 14} Giai-rơ thuộc chi tộc Ma-na-se đã đánh chiếm toàn vùng Ạc-gốp cho đến ranh giới của lãnh thổ dân Ghê-sua và dân Ma-a-ca, rồi ông đặt tên cho miền đó, tức miền Ba-san, theo tên ông là Ha-vốt Giai-rơ, và nơi ấy vẫn được gọi như thế đến ngày nay.) ¹⁵ Tôi cũng ban Ghi-lê-át cho Ma-khia. ¹⁶ Tôi đã ban cho chi tộc Ru-bên và chi tộc Gát vùng đất từ miền Ghi-lê-át cho đến Suối Ạc-nôn, lấy giữa con suối làm ranh giới, và chạy lên đến Suối Gia-bốc, suối ấy là ranh giới của dân Am-môn, ¹⁷ vùng đồng bằng Sông Giô-đanh và đất dọc theo bờ sông, từ Kin-nê-rét đến biển A-ra-ba, tức Biển Muối, cùng với đất đai ở phía đông triền Núi Pít-ga.

¹⁸ Lúc đó tôi đã truyền cho anh chị em rằng, ‘Mặc dù Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, đã ban cho anh em vùng đất nầy để chiếm ở, nhưng tất cả các chiến sĩ của anh em phải đi qua Sông Giô-đanh trước mặt anh chị em mình, tức dân I-sơ-ra-ên. ¹⁹ Chỉ vợ, con, và các đàn súc vật của anh em (Tôi biết anh em có rất nhiều súc vật) sẽ ở lại trong các thành mà tôi đã ban cho anh em. ²⁰ Chỉ khi nào Chúa ban cho anh chị em của anh em được nghỉ ngơi như anh em, tức họ cũng chiếm được xứ mà Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, ban cho họ bên kia Sông Giô-đanh, bấy giờ anh em mới được trở về với sản nghiệp mà tôi đã ban cho anh em.’

²¹ Lúc ấy tôi cũng đã truyền cho Giô-suê rằng, ‘Chính mắt con đã nhìn thấy mọi sự mà Chúa, Ðức Chúa Trời của con, đã làm đối với hai vua ấy. Ðức Chúa Trời cũng sẽ làm như vậy đối với tất cả các vương quốc mà con sắp sửa đi qua đánh chiếm. ²² Ðừng sợ chúng, vì chính Chúa, Ðức Chúa Trời của con, sẽ chiến đấu cho con.’

Môi-se Nhìn Thấy Ðất Hứa

²³ Lúc ấy tôi đã cầu nguyện với Chúa rằng, ²⁴ ‘Lạy Chúa là Ðức Chúa Trời, Ngài chỉ mới bắt đầu bày tỏ cho tôi tớ Ngài sự vĩ đại của Ngài và tay quyền năng của Ngài. Có thần nào trên trời hay dưới đất có thể làm được những công tác và những việc quyền năng như Ngài chăng? ²⁵ Xin cho con đi qua bên kia Sông Giô-đanh, để được nhìn thấy xứ sở tốt đẹp, miền cao nguyên đó, và miền Li-băng.’ ²⁶ Nhưng Chúa đã giận tôi về vụ của anh chị em và không nhậm lời cầu xin của tôi. Chúa phán với tôi, ‘Ðối với ngươi, như vậy là đủ rồi. Ðừng bao giờ nói với Ta việc ấy nữa. ²⁷ Ngươi hãy đi lên đỉnh Núi Pít-ga, rồi nhìn quanh về hướng tây, hướng bắc, hướng nam, và hướng đông. Hãy nhìn cho kỹ, vì ngươi sẽ không đi qua Sông Giô-đanh nầy. ²⁸ Nhưng hãy truyền cho Giô-suê, hãy khích lệ nó và giục lòng nó mạnh mẽ, vì chính nó sẽ dẫn đầu đoàn dân nầy đi qua sông và chiếm lấy xứ mà ngươi đã thấy, để làm sản nghiệp cho chúng.’ ²⁹ Vậy chúng ta đã ở lại trong thung lũng đối ngang Bết Pê-ô.

Phải Vâng Lời CHÚA

4 Bây giờ hỡi I-sơ-ra-ên, hãy lắng nghe những luật lệ và mạng lịnh mà tôi sẽ chỉ dạy anh chị em hầu vâng giữ lấy, để anh chị em được sống và vào chiếm lấy xứ mà Chúa, Ðức Chúa Trời của tổ tiên anh chị em, ban cho anh chị em. ² Anh chị em chớ thêm điều gì vào những gì tôi truyền cho anh chị em và cũng không được bớt điều chi, nhưng hãy vâng giữ những điều răn của Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, mà tôi truyền cho anh chị em. ³ Chính mắt anh chị em đã thấy những gì Chúa đã làm đối với Ba-anh Pê-ô, thể nào Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, đã tiêu diệt khỏi anh chị em những kẻ đi theo Ba-anh Pê-ô, ⁴ trong khi những ai trung thành với Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, thì vẫn còn được sống đến ngày nay.

⁵ Hãy xem, như Chúa, Ðức Chúa Trời của tôi, đã truyền cho tôi thể nào, bây giờ tôi dạy lại cho anh chị em những luật lệ và mạng lịnh đó thể ấy, để anh chị em vâng giữ trong xứ mà anh chị em sắp sửa vào chiếm lấy. ⁶ Anh chị em hãy vâng giữ chúng một cách cẩn thận, vì điều ấy sẽ chứng tỏ sự khôn ngoan và khả năng phân biệt của anh chị em trước mặt các dân, những kẻ mà khi được nghe những luật lệ nầy sẽ phải buột miệng nói, ‘Quả thật, dân ấy là một dân khôn ngoan và thông sáng!’ ⁷ Vì có dân nào nước nào mà có một vị thần gần gũi với mình như Chúa, Ðức Chúa Trời chúng ta, khi chúng ta kêu cầu Ngài chăng? ⁸ Hoặc có một cường quốc nào mà có những luật lệ và mạng lịnh thể hiện công lý như toàn bộ luật pháp mà tôi trình ra trước mặt anh chị em ngày nay chăng?

⁹ Vậy hãy coi chừng và cẩn thận giữ lấy mình; suốt đời anh chị em, đừng để những gì chính mắt anh chị em đã thấy rời khỏi lòng mình. Hãy dạy cho con cái mình và cháu chắt mình biết những điều ấy. ¹⁰ Hãy nhớ đã có lần anh chị em đứng trước mặt Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, tại Hô-rếp khi Chúa nói với tôi, ‘Hãy tập họp dân lại cho Ta, để Ta cho chúng nghe những lời Ta, hầu chúng học biết kính sợ Ta trọn những ngày chúng sống trên đất và dạy con cháu chúng cũng làm như vậy.’ ¹¹ Anh chị em đã đến gần và đã đứng tại chân núi, trong khi trên đỉnh lửa phụt lên đến tận trời và mây đen phủ giăng mù mịt. ¹² Rồi từ trong ngọn lửa, Chúa phán với anh chị em. Anh chị em đã nghe tiếng nói nhưng không thấy hình dáng nào, chỉ có tiếng nói mà thôi. ¹³ Ngài đã phán với anh chị em giao ước của Ngài mà Ngài đã truyền cho anh chị em phải vâng giữ, đó là mười điều răn mà Ngài đã viết vào hai bảng đá. ¹⁴ Chúa cũng đã truyền cho tôi lúc đó rằng tôi phải dạy anh chị em những luật lệ và mạng lịnh, để anh chị em vâng giữ khi vào trong xứ mà anh chị em sắp đi qua và chiếm lấy.

¹⁵ Vậy hãy nhớ kỹ rằng khi Chúa từ trong ngọn lửa phán với anh chị em tại Hô-rếp, anh chị em không thấy hình ảnh nào của Ngài. Thế thì hãy coi chừng và cẩn thận giữ lấy mình, ¹⁶ hầu anh chị em sẽ không sa đọa, mà làm cho mình những hình tượng của bất cứ hình dạng người nào, hình dạng của người nam hay người nữ, ¹⁷ hoặc hình dạng của bất cứ thú vật nào trên đất, hình dạng của bất cứ loài chim nào bay trên trời, ¹⁸ hình dạng của bất cứ loài bò sát nào bò trên mặt đất, hình dạng của bất cứ loài cá nào bơi lội trong nước dưới mặt đất để thờ.

¹⁹ Khi anh chị em nhìn lên trời và thấy mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao, tức mọi thiên thể trên trời, thì chớ để mình bị lôi cuốn bởi những ý nghĩ sai lạc mà sụp xuống thờ lạy chúng và phục vụ chúng, tức những thứ mà Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, đã sắp đặt chúng đâu vào đó trong không gian cho mọi người ở dưới trời. ²⁰ Nhưng Chúa đã nhận lấy anh chị em và đem anh chị em ra khỏi lò nung sắt thép, tức ra khỏi Ai-cập, để anh chị em trở thành một dân làm cơ nghiệp riêng của Ngài như hiện nay.

²¹ Vì anh chị em mà Chúa đã giận tôi; Ngài đã thề rằng tôi sẽ không được đi qua Sông Giô-đanh, và tôi sẽ không được vào xứ tốt tươi màu mỡ mà Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, sẽ ban cho anh chị em làm sản nghiệp. ²² Nhưng tôi sẽ qua đời trong xứ nầy, mà không được đi qua bên kia Sông Giô-đanh; còn anh chị em sẽ đi qua bên đó mà chiếm lấy xứ sở tốt tươi màu mỡ ấy làm sản nghiệp. ²³ Vậy khá cẩn thận và chớ quên giao ước mà Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, đã lập với anh chị em; và chớ làm cho anh chị em hình tượng của bất cứ vật nào mà Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, đã cấm. ²⁴ Vì Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, là ngọn lửa hay thiêu đốt, một Vị Thần^[d] ghen tương.

²⁵ Khi anh chị em có con, có cháu, và được ổn định trong xứ ấy rồi, nếu anh chị em hành động một cách sa đọa mà làm cho mình hình tượng của bất cứ vật gì –làm như thế tức là làm điều ác trước mặt Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, và chọc giận Ngài– ²⁶ thì ngày nay tôi gọi trời và đất làm chứng để nghịch lại anh chị em rằng anh chị em sẽ sớm bị tiêu diệt hoàn toàn khỏi xứ mà anh chị em sắp sửa qua Sông Giô-đanh chiếm lấy. Anh chị em sẽ không sống lâu trong xứ ấy, nhưng sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn. ²⁷ Chúa sẽ phân tán anh chị em ra giữa các dân; chỉ một số ít người của anh chị em sẽ sót lại giữa các dân mà Chúa sẽ đưa anh chị em đến sống. ²⁸ Ở đó anh chị em sẽ phụng sự các thần khác do bàn tay loài người làm ra. Ðó là những thứ bằng gỗ và bằng đá, những thứ không thấy, không nghe, không ăn, và không ngửi. ²⁹ Từ những nơi đó anh chị em sẽ trở lại tìm kiếm Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, và anh chị em sẽ tìm được Ngài nếu anh chị em tìm kiếm Ngài hết lòng và hết linh hồn mình. ³⁰ Trong cơn cùng khốn, tức khi tất cả những điều ấy xảy đến cho anh chị em trong tương lai, anh chị em sẽ quay về với Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, và nghe theo Ngài. ³¹ Vì Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, là Ðức Chúa Trời hay thương xót; Ngài sẽ không bỏ hẳn anh chị em và cũng không tuyệt diệt anh chị em; Ngài sẽ không quên giao ước mà Ngài đã thề với tổ tiên anh chị em.

³² Anh chị em thử hỏi xem, từ những thời xa xưa trước kia, những thời trước anh chị em, kể từ khi Ðức Chúa Trời dựng nên loài người trên đất, cho đến bây giờ, hãy hỏi xem từ chân trời nầy đến chân trời kia đã có việc gì lớn lao vĩ đại như thế nầy, hoặc đã có điều gì tương tự như thế, từng xảy ra hay được nghe nói đến chăng? ³³ Có dân tộc nào đã từng nghe tiếng của Ðức Chúa Trời từ trong ngọn lửa phán ra như anh chị em đã nghe, mà còn sống chăng? ³⁴ Hay có vị thần nào đã nỗ lực đi và lấy cho mình một quốc gia từ trong một quốc gia khác, bằng cách dùng những cuộc đọ sức, bằng những dấu kỳ và phép lạ, bằng chiến trận, bằng tay quyền năng và cánh tay vung thẳng ra, và bằng những việc kinh hoàng, như Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, đã làm cho anh chị em trước mắt anh chị em khi ở Ai-cập chăng? ³⁵ Những việc ấy đã được bày tỏ cho anh chị em thấy, để anh chị em nhận biết rằng Chúa chính là Ðức Chúa Trời; ngoài Ngài ra không có thần nào khác. ³⁶ Từ trời Ngài đã cho anh chị em nghe tiếng Ngài để nghiêm dạy anh chị em; dưới đất Ngài đã cho anh chị em thấy ngọn lửa lớn của Ngài, và anh chị em đã nghe được tiếng Ngài từ trong ngọn lửa phán ra. ³⁷ Số là Ngài đã thương yêu tổ tiên anh chị em, nên Ngài đã chọn dòng dõi họ. Ngài đã đích thân hiện diện và dùng quyền năng lớn lao của Ngài để đem anh chị em ra khỏi Ai-cập, ³⁸ đuổi các dân tộc lớn và mạnh hơn anh chị em phải bỏ đi trước mặt anh chị em, rồi đem anh chị em vào và ban xứ sở của họ cho anh chị em làm sản nghiệp như ngày nay.

³⁹ Vậy hôm nay anh chị em khá nhận biết và ghi tạc vào lòng điều nầy: Chúa là Ðức Chúa Trời ở trên trời cao kia và ở dưới đất thấp nầy; không có thần nào khác. ⁴⁰ Hãy vâng giữ những luật lệ và điều răn của Ngài mà tôi truyền cho anh chị em ngày nay, để anh chị em và con cháu anh chị em được phước, hầu anh chị em sẽ ở lâu dài trong xứ mà Chúa, Ðức Chúa Trời của anh chị em, ban cho anh chị em vĩnh viễn.”

Các Thành Ẩn Náu Phía Ðông Sông Giô-đanh

⁴¹ Bấy giờ Môi-se biệt riêng ra ba thành ở phía đông Sông Giô-đanh, ⁴² để những kẻ ngộ sát có thể chạy đến đó ẩn náu, tức những kẻ lỡ tay làm chết người khác, mà hai người trước đó không hề có thù hiềm gì với nhau; kẻ ngộ sát có thể chạy đến trú ẩn trong các thành ấy và được để cho sống. ⁴³ Ðó là Thành Bê-xê trong đồng hoang ở miền đồng bằng dành cho chi tộc Ru-bên, Thành Ra-mốt ở Ghi-lê-át dành cho chi tộc Gát, và Thành Gô-lan ở Ba-san dành cho chi tộc Ma-na-se.

Diễn Văn Thứ Nhì của Môi-se

Phần Mở Ðầu

⁴⁴ Ðây là những luật pháp mà Môi-se đã trình ra trước dân I-sơ-ra-ên. ⁴⁵ Ðây là những chứng ngôn, những luật lệ, và những mạng lịnh mà Môi-se đã nói với dân I-sơ-ra-ên khi họ ra khỏi Ai-cập, ⁴⁶ lúc họ ở bên kia Sông Giô-đanh, trong thung lũng đối ngang Bết Pê-ô, trong lãnh thổ của Vua Si-hôn người A-mô-ri trị vì tại Hếch-bôn, vị vua mà Môi-se và dân I-sơ-ra-ên đã đánh bại khi họ ra khỏi Ai-cập. ⁴⁷ Họ chiếm lấy xứ sở của ông và xứ sở của Vua Óc ở Ba-san, hai vua dân A-mô-ri ở phía đông Sông Giô-đanh: ⁴⁸ từ A-rô-ê, tức bên bờ Suối Ạc-nôn chạy dài đến Núi Si-ri-ôn,^[e] tức Núi Hẹt-môn, ⁴⁹ cùng tất cả miền A-ra-ba ở phía đông Sông Giô-đanh chạy dài đến Biển A-ra-ba dưới chân Núi Pít-ga.