Add parallel Print Page Options

Ri cˈambel tzij chiquij ri itzel tak kajoy ulef

12  Y ri Jesús, riqˈui cˈa cˈambel tak tzij xchˈo wi quiqˈui. Riyaˈ quecˈareˈ xubilaˈ chique: Xcˈojeˈ cˈa jun achi ri xutic ruwech ri rulef riqˈui uva. Xuben coral chrij ri ulef y xuben chukaˈ achiˈel jun ti pila ri pan ulef riche (rixin) chi niyitzˈ ri uva chupan. Xuben chukaˈ jun setesic tzˈak ri nej xujotobaˈ chicaj, y pa ruwiˈ riˈ xcˈojeˈ wi rachoch ri chajinel. Cˈacˈariˈ xuyaˈ ca pa kajic chique caˈiˈ oxiˈ mozos, y riyaˈ xbe nej.

Y ri rajaf ri ulef xutek cˈa jun rumozo quiqˈui ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef, tek xapon rukˈijul riche (rixin) chi nberucˈuluˈ pe ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef. Yacˈa tek xapon ri mozo quiqˈui ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef, ri kajoy tak ulef riˈ xquichop cˈa ri mozo riˈ y xquichˈey, y majun cˈa uva xquiyaˈ el chare. Y ri rajaf ri ulef xutek chic cˈa jun rumozo quiqˈui ri kajoy tak ulef, chucˈamaric ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef. Pero tek xapon ri mozo, xa xquichop rucˈakic chi abej y xquisocolaˈ el ri rujolon (ruwiˈ). Qˈuiy cˈa pokon ri xquibanalaˈ el chare, y queriˈ xquitek el. Y ri rajaf ri ulef xutek chic jun rumozo. Y ri mozo riˈ xcamisex cuma ri kajoy tak ulef. Y ye qˈuiy chic mozos ri xerutek, pero quinojel cˈo ri xquicˈulwachij. Yecˈo xechˈay pe, y yecˈo xecamisex.

Y pa ruqˈuisbel, ri rajaf ri ulef xaxu (xaxe wi) chic cˈa ri rucˈajol xcˈojeˈ ca riqˈui y riyaˈ sibilaj nrajoˈ ri rucˈajol. Pero ri rajaf ri ulef xutek cˈa ri rucˈajol quiqˈui ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri rulef, ruma riyaˈ xuchˈob ka: Ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef can xqueniman wi cˈa chare ri nucˈajol tek xtiquitzˈet chi can ya riyaˈ ri napon quiqˈui, xchaˈ ka pa ránima. Yacˈa ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef can xu (xe) wi xquitzˈet chi ya ri rucˈajol ri rajaf ri ulef ri xapon, xquibilaˈ cˈa chiquiwech: Yareˈ ri xtoc ca rajaf ronojel re ulef re kakajon. Wacami quixam pe, tikacamisaj riche (rixin) chi queriˈ re ulef reˈ ntoc ca kiche (kixin) riyoj, xechaˈ. Y can queriˈ wi cˈa xquiben. Xquichop ri cˈajolaxel, xquicamisaj. Xquelesaj cˈa el chupan ri ulef ri ticon ruwech riqˈui uva y xbequicˈakaˈ ca jucˈan chic.

Cˈacˈariˈ ri Jesús xubij: ¿Achique cami xtuben ri rajaf ri ulef riˈ chique ri achiˈaˈ kajoy tak ulef? Ri rajaf ri ulef xtipe cˈa y xquerucamisaj ri kajoy tak ulef riˈ y ri rulef xtuyaˈ chic ca pa kajic chique nicˈaj chic.

10 ¿La can majun bey cˈa isiqˈuin ta ri jun tzij ri tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios? Tek nubij:
    Cˈo cˈa jun abej ri ma xka ta chiquiwech chi xquicusaj ri nicˈaj aj banoy tak jay.
    Pero re abej reˈ xa can cˈo wi ri xucusan chare ri xquina riche (rixin) ri jay, riche (rixin) chi ri jay riˈ ma nitzak ta.
11     Ri xbano cˈa reˈ can ya wi ri Ajaf
    y reˈ can nikamey ruma majun bey katzˈeton ta chi nibanatej ta quereˈ. Queriˈ nubij ri ruchˈabel ri Dios.

12 Y ri achiˈaˈ achoj quiqˈui xchˈo wi ri Jesús, riyeˈ can ta cˈo xcajoˈ chi xquichop ta el ri Jesús, ruma xquinabej chi ri achiˈaˈ kajoy tak ulef ri xerunataj chupan ri cˈambel tzij, xa chiquij riyeˈ xchˈo wi. Y xa majun xquiben chi xquichop ta el, ruma niquixibij quiˈ chiquiwech ri sibilaj winek ri yecˈo riqˈui. Riyeˈ xquiyaˈ cˈa ca ri Jesús y xebe.

Tek xcˈutux chare ri Jesús wi utz o ma utz ta chi nitoj ri alcawal

13 Y ri achiˈaˈ riˈ yecˈo cˈa nicˈaj chic ri xequitek pe. Xequitek cˈa pe caˈiˈ oxiˈ achiˈaˈ fariseos y chukaˈ ye caˈiˈ oxiˈ ri yecˈo pa rupartido ri rey Herodes, ruma can nicajoˈ chi ri Jesús nitzak ta pa quikˈaˈ riqˈui ri chˈabel ri xtubij. 14 Cˈacˈariˈ riyeˈ xepe cˈa y xquibij chare ri Jesús: Riyit ri can yit jun Tijonel, riyoj can ketaman cˈa chi xaxu (xaxe) wi cˈa ri kas kitzij ri nika chawech y yariˈ ri natzijoj. Y riyit ma naxibij ta chukaˈ awiˈ chuwech jun winek, astapeˈ can cˈo rukˈij. Y can nacˈut wi ri bey riche (rixin) ri Dios chiquiwech ri winek. ¿Achique cˈa nabij riyit? ¿La rucˈamon cami chi nikatoj ri alcawal ri nubij ri César ri cˈo chi nikatoj o xa ma rucˈamon ta? xechaˈ chare.

15 Yacˈa ri Jesús can retaman wi chi riqˈui caˈiˈ quipalej ri niquicˈutuj queriˈ. Rumariˈ Riyaˈ xubij chique: ¿Achique cˈa ruma riyix nitij ikˈij riche (rixin) chi yinitojtobej? Ticˈamaˈ cˈa pe jun puek riche (rixin) chi ntzˈet, xchaˈ chique.

16 Y riyeˈ xbequicˈamaˈ cˈa pe ri puek chi niquicˈut chuwech. Y cˈacˈariˈ Riyaˈ xucˈutuj cˈa chique: ¿Achoj ruwachbel laˈ? ¿Y achoj rubiˈ chukaˈ la cˈo chuwech la puek? xchaˈ chique. Y riyeˈ xquibij: Riche (rixin) ri César, xechaˈ.

17 Y yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique: Can tiyaˈ cˈa chare ri César ri can riche (rixin) wi ri César. Y can tiyaˈ cˈa chare ri Dios, ri can riche (rixin) wi ri Dios, xchaˈ chique. Y riyeˈ xquimey tek xquicˈaxaj ri xubij ri Jesús chique, ruma ma xecowin ta chrij chi xtzak ta pa quikˈaˈ.

Ri saduceos cˈo xquicˈutuj chrij ri cˈastajbel quiche (quixin) ri caminakiˈ

18 Y yacˈariˈ tek nicˈaj chique ri achiˈaˈ saduceos xeˈapon riqˈui ri Jesús ruma cˈo nicajoˈ niquicˈutuj chare. Ri achiˈaˈ riˈ ma niquinimaj ta cˈa chi ri caminakiˈ xquecˈastej chic pe. Y rumacˈariˈ riyeˈ xquibij cˈa chare ri Jesús: 19 Tijonel, ri Moisés can rutzˈiban wi cˈa ca chake chi tek jun achi nicom el y majun ralcˈual nicˈojeˈ ca riqˈui ri rixjayil, can jun cˈa rachˈalal ri achi riˈ cˈo chi nicˈuleˈ riqˈui ri ixok ri xmalcanij ca, riche (rixin) chi queriˈ yecˈojeˈ ta ralcˈual riqˈui ri ixok riˈ. Y ri nabey ti cˈajol (alaˈ) ri nalex ntoc ralcˈual ri caminek chic el. 20 Y riyeˈ xquibij cˈa: Xecˈojeˈ cˈa ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ. Y xbanatej cˈa chi ri nimalaxel xcˈuleˈ. Pero ri achi riˈ xcom el, y majun ralcˈual ri xcˈojeˈ ta ca. 21 Xpe ri rucaˈn achi, ri rachˈalal ca ri achi ri caminek chic el, xcˈuleˈ riqˈui ri malcaˈn ixok. Pero chukaˈ ri achi riˈ xcom el y majun ralcˈual ri xcˈojeˈ ta ca. Ri rox achi can queriˈ chukaˈ ri xucˈulwachij el, achiˈel ri caˈiˈ nabey tak rachˈalal y ri ixok cˈa xcˈojeˈ na ca. 22 Y tek ye caminek chic el ri ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ chuwech ri ixok riˈ, can majun chique ri ye wukuˈ achiˈaˈ riˈ xcˈojeˈ ta ca ralcˈual. Y pa ruqˈuisbel xcom chukaˈ el ri ixok. 23 Riyit nabij chi xtapon na jun kˈij tek ri caminakiˈ xquecˈastej pe. Tek xtapon cˈa ri kˈij riˈ, ¿achoj rixjayil cˈa xtoc wi ri ixok riˈ? Ruma chi ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ xecˈojeˈ riqˈui, xechaˈ chare ri Jesús.

24 Can yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ riˈ: Riyix xa yix sachnek riqˈui ri xibij, ruma ma kˈaxnek ta chiwech ri nubij chupan ri ruchˈabel ri Dios. ¿Man cˈa iwetaman ta chi ri ruchukˈaˈ ri Dios sibilaj nim? 25 Ruma tek xtapon ri kˈij chi ri caminakiˈ xquecˈastej el, ri achi ma xticˈojeˈ ta chic rixjayil, ni ri ixok ma xticˈojeˈ ta chic rachijil, ruma can majun chic cˈulanen xtibanatej. Xa xqueˈoc achiˈel ri ángeles ri yecˈo chilaˈ chicaj. 26 Yacˈa ri cˈastajbel quiche (quixin) ri caminakiˈ, can cˈo wi. ¿La ma isiqˈuin ta cˈa ri nubij chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca ruma ri Moisés, tek ri Dios xchˈo pe chare chupan ri juwiˈ kˈayis ri cˈo ruqˈuixal? Tek ri Dios xubij: Yin cˈa riyin ri ru‑Dios ri Abraham, ri ru‑Dios ri Isaac y ri ru‑Dios chukaˈ ri Jacob, xchaˈ chare. 27 Y wi ta riyeˈ xecom el jurayil y xa man ta yecˈastej chic pe jun bey, ri Dios man ta qui‑Dios chic riyeˈ, ruma ri Dios ma Dios ta quiche (quixin) caminakiˈ, xa can Dios quiche (quixin) ri cˈo quicˈaslen. Rumacˈariˈ riyin nbij chi xa yix sachnek riqˈui ri nibij, xchaˈ ri Jesús chique.

Tek ri Jesús xubij ri achique chique ri pixaˈ ri más nim rejkalen

28 Y yacˈariˈ tek xjel apo riqˈui ri Jesús jun aj tzˈib. Ri aj tzˈib riˈ xracˈaxaj cˈa ri xquibij ri achiˈaˈ saduceos chare ri Jesús, y xracˈaxaj chukaˈ ri xubij ri Jesús chique ri achiˈaˈ riˈ. Y chuwech riyaˈ can kˈalaj wi chi utz ri xubij ri Jesús y cˈacˈariˈ xucˈutuj cˈa: ¿Achique cˈa ri nabey pixaˈ chare ronojel ri pixaˈ ri xuyaˈ ri Dios pa rukˈaˈ ri Moisés? xchaˈ chare ri Jesús.

29 Y ri Jesús xubij cˈa chare: Ri nabey pixaˈ ya cˈa ri nubij: Tiwacˈaxaj cˈa riyix aj Israel, chi ri Kajaf xaxu (xaxe) wi jun, y riˈ ya ri Kajaf Dios. 30 Can tawajoˈ cˈa ri Dios ri Awajaf. Tawajoˈ riqˈui ronojel awánima. Tawajoˈ chupan ronojel ri acˈaslen, riqˈui ri anojibal y riqˈui chukaˈ ronojel ri awuchukˈaˈ. Yacˈareˈ ri pixaˈ ri más nim rejkalen. 31 Y cˈo chukaˈ jun rucaˈn pixaˈ ri nim rejkalen y jubaˈ ma junan riqˈui ri nabey. Y ri pixaˈ riˈ nubij cˈa: Can achiˈel ri nawajoˈ ka awiˈ riyit, can queriˈ cˈa chukaˈ queˈawajoˈ ri awucˈ awachˈalal. Y ya caˈiˈ pixaˈ reˈ ri más ye nimaˈk quejkalen, xchaˈ cˈa ri Jesús.

32 Y ri aj tzˈib xubij cˈa chare ri Jesús: Tijonel, can queriˈ wi. Kas kitzij ri xabij chi xaxu (xaxe) wi jun Dios cˈo, y majun chic jun. 33 Rajawaxic chi nikajoˈ riqˈui ronojel kánima. Rajawaxic chi nikajoˈ riqˈui ri kanojibal, chupan ronojel ri kacˈaslen y riqˈui chukaˈ ronojel ri kachukˈaˈ. Y achiˈel chukaˈ nikajoˈ ka kiˈ riyoj, can que cˈa chukaˈ riˈ quekajoˈ ri kucˈ kachˈalal. Y wi yekaben cˈa reˈ, can más quejkalen que chuwech ri chicop ri yecamisex y yeporox chuwech ri Dios; y más quejkalen que chuwech xabachique cosa ri nikatzuj (nikasuj) chuwech ri Dios, xchaˈ cˈa ri aj tzˈib.

34 Y tek ri Jesús xracˈaxaj chi can jabel wi xkˈax chuwech ri jun aj tzˈib riˈ, ri Jesús xubij cˈa chare: Riyit xa ma nej ta chic cˈa yitcˈo wi riche (rixin) chi yatoc pa rajawaren ri Dios, xchaˈ chare. Y yacˈariˈ tek can majun chic ri xbano cowil chi cˈo ta ri xucˈutuj apo chare ri Jesús.

Ri niquichˈob ri aj tzˈibaˈ chrij ri Cristo

35 Y ri Jesús yerutijoj cˈa ri winek ri quimolon quiˈ riqˈui, chiriˈ pa rachoch ri Dios, y xubij cˈa chique: ¿Achique cˈa ruma tek ri aj tzˈibaˈ niquibij chi ri Cristo xa choj jun ralcˈual ca ri rey David? 36 Tek xa can ya ri rey David xbin ri xkˈalajsex chare ruma ri Lokˈolaj Espíritu. Ri David can rubin wi ca:

Ri Dios xubij chare ri Wajaf:
Catzˈuyeˈ re pa wajquikˈaˈ,
cˈa ya tek xquenyaˈ na pan akˈaˈ pan awaken ri yeˈetzelan awuche (awixin). Queriˈ xubij. 37 Y wi ri rey David, Wajaf xchaˈ chare ri Cristo, ¿achique cˈa ruma tek ri aj tzˈibaˈ niquibij chi ri Cristo xa choj jun ralcˈual ca ri rey David? xchaˈ ri Jesús. Y sibilaj ye qˈuiy chique ri winek ri can riqˈui wi ronojel cánima xquicˈaxaj ri xubij.

Tek ri Jesús xukˈalajsaj ri achique chi mac yetajin chubanic ri aj tzˈibaˈ

38 Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique ri winek tek yerutijoj: Man cˈa tiben ta achiˈel niquiben ri aj tzˈibaˈ. Ruma riyeˈ sibilaj nika chiquiwech niquicusaj tukutek tak tziek, riche (rixin) chi queriˈ nitzˈet chi can cˈo quikˈij. Nika chukaˈ chiquiwech chi niyaˈox (nyaˈ) rutzil quiwech ri pa tak cˈaybel. 39 Y ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, can ya cˈa ri nabey tak chˈaquet yequicanolaˈ, riche (rixin) chi queriˈ nibix chi riyeˈ cˈo quikˈij. Y can queriˈ chukaˈ yequibanalaˈ ri pa nimaˈk tak waˈin. 40 Y yequelesalaˈ chukaˈ ronojel quicosas ri malcaniˈ tak ixokiˈ. Y xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi can quenimex chi riyeˈ can ye utzilaj tak winek, yeyaloj tek niquiben orar. Pero riyeˈ can xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pa quiwiˈ, ruma sibilaj qˈuiy quimac, xchaˈ ri Jesús.

Ri ofrenda ri xuyaˈ ri malcaˈn ixok

41 Y ri Jesús tzˈuyul cˈa chiriˈ chuwech apo ri acuchi (achique) niyalox wi ca ri ofrenda chiriˈ pa rachoch ri Dios. Yacˈariˈ tek Riyaˈ yerutzuˈ ri winek tek niquiyalaˈ ca puek chiriˈ. Xerutzˈet cˈa ye qˈuiy beyomaˈ ri can qˈuiy puek niquiyalaˈ ca. 42 Y xapon cˈa chukaˈ jun ixok malcaˈn ri can nikˈalajin chi ma beyon ta y xuyaˈ cˈa ca caˈiˈ tak puek ri ma rubanon ta ni jun centavo. 43 Y tek ri Jesús xutzˈet ri ixok riˈ, xucˈut cˈa chiquiwech ri rudiscípulos y xubij chique: Kitzij cˈa nbij chiwe, chi riyin ntzˈet chi xa ya la ixok laˈ ri xyaˈo ca más qˈuiy que chiquiwech quinojel ri ye yayon ca puek. 44 Ruma riyaˈ, astapeˈ xa ti mebaˈ, xa can xuyaˈ cˈa ca ronojel ri cˈo riqˈui; astapeˈ xa can yariˈ ri nicˈatzin chare riche (rixin) chi nutzukbej riˈ. Yacˈa la nicˈaj chic, astapeˈ qˈuiy puek xquiyalaˈ ca, xa jubaˈ oc chare ronojel ri beyomel ri cˈo quiqˈui ri xquiyalaˈ ca, xchaˈ ri Jesús.