Châm Ngôn 25
Vietnamese Bible: Easy-to-Read Version
Những câu châm ngôn khác của Sô-lô-môn
25 Sau đây là những lời khôn ngoan khác của Sô-lô-môn mà các cận thần của Ê-xê-chia, vua Giu-đa thu thập.
2 Thượng Đế được tôn trọng vì Ngài giữ kín điều Ngài làm.
Còn vua được tôn kính nhờ khám phá những điều kín giấu.
3 Không ai đo được chiều cao của trời hay độ sâu của đất.
Cũng thế, không ai biết được ý nghĩ của vua.
4 Hãy lấy cáu cặn ra khỏi bạc,
để thợ bạc sử dụng bạc đó.
5 Hãy dẹp kẻ ác khỏi trước mặt vua;
thì chính thể vua sẽ công chính và tồn tại lâu dài.
6 Đừng khoe khoang với vua,
cũng đừng đứng chung với những người quan trọng.
7 Thà để vua cất nhắc con lên địa vị cao
hơn là bị vua hạ bệ trước mặt người tước vị.
Điều con đã thấy,
8 không nên hấp tấp trình ra trước tòa.
Vì con sẽ xử trí ra sao
nếu láng giềng con chứng tỏ rằng con sai?
9 Cứ tranh cãi với láng giềng con,
nhưng đừng tiết lộ chuyện riêng của người khác.
10 Kẻo người nghe điều ấy sẽ làm nhục con,
và con sẽ không còn được tôn trọng nữa.
11 Lời nói phải lúc
giống như trái táo vàng nằm trong chén bạc.
12 Lời khuyên răn khôn ngoan cho kẻ chịu nghe quí báu như bông tai vàng hay nữ trang cao giá.
13 Sứ giả đáng tin khiến kẻ sai thoải mái,
như tuyết mát rơi trong ngày mùa gặt.
14 Ai hứa biếu quà cáp mà không thực hiện,
chẳng khác mây và gió không mang mưa đến.
15 Nếu kiên nhẫn, con có thể thuyết phục quan quyền,
và lời nói hòa nhã có thể phá hủy
những sự chống đối mãnh liệt.
16 Nếu con tìm được mật ong thì chỉ nên ăn vừa phải,
vì nếu ăn quá nhiều con sẽ bị nôn mửa ra thôi.
17 Đừng hay lui tới nhà người láng giềng con;
vì người có thể đâm ra chán ghét con.
18 Kẻ đặt điều vu oan cho người láng giềng
giống như kẻ dùng gươm giáo phân tán mọi người.
19 Lúc gặp khó khăn mà trông cậy vào người không đáng tin,
chẳng khác nào nhai bằng răng lung lay
hay bước bằng chân què.
20 Hát cho người có tâm sự buồn
chẳng khác nào đoạt áo khoác ngoài của họ khi trời lạnh giá
hay đổ dấm vào vết thương.
21 Nếu kẻ thù con đói hãy cho nó ăn.
Nếu nó khát hãy cho nó uống.
22 Làm như thế chẳng khác nào chất than lửa trên đầu nó,
rồi CHÚA sẽ thưởng cho con.
23 Gió bấc mang mưa lại thế nào
thì lời nói bép xép cũng khiến kẻ khác giận dữ như thế.
24 Thà ở trên xó nóc nhà
còn hơn ở trong nhà chung với người vợ hay gây gổ.
25 Tin vui từ xa mang lại
giống như nước mát cho người đang khát.
26 Người công chính mà vấp ngã trước kẻ ác,
thật giống như suối vấy bùn hay giếng bị ô dơ.
27 Không nên ăn quá nhiều mật ong,
cũng không nên tìm vinh dự nầy tiếp theo vinh dự khác [a].
28 Kẻ nào không biết tự chế như thành trì bị đổ vách.
Footnotes
- Châm Ngôn 25:27 không nên … vinh dự khác Nghĩa là “Chớ nên tìm địa vị không thích hợp với mình vì sẽ gặp khó khăn. Ai cũng phải biết giới hạn mình.”
Châm Ngôn 25
Bản Dịch 2011
Những Lời Khôn Ngoan Khác của Sa-lô-môn
25 Ðây là những câu châm ngôn của Sa-lô-môn, mà quần thần của Ê-xê-chia vua Giu-đa đã ghi lại:
2 Ðể mọi việc cứ bí ẩn là vinh hiển của Ðức Chúa Trời,
Còn tìm tòi khám phá ra là vinh hiển của các vua.
3 Cao như trời cao bát ngát, sâu như vực thẳm địa cầu,
Lòng các vua cũng thế, không thể nào dò xét thấu.
4 Hãy lấy cặn bã trong bạc ra,
Người thợ bạc sẽ có nguyên liệu tinh ròng để tạo nên vật quý.
5 Hãy loại khỏi mặt vua bọn nịnh thần gian ác,
Thì ngai vua sẽ được vững lập trong sự công chính.
6 Trước mặt vua con chớ nên tự đại,
Ðừng tự đứng vào vị trí các đại nhân.
7 Thà con để được mời, “Hãy lên đây,”
Hơn là bị bảo phải lui xuống trước mặt các bậc quyền quý,
Là những người mắt con đã thấy.
8 Ðừng vội vàng thưa kiện người ta,
Vì đến cuối cùng con sẽ làm gì khi người lân cận con làm cho con phải bẽ mặt?
9 Tốt hơn hết là ngồi xuống nói chuyện trực tiếp với người ấy,
Và đừng tiết lộ bí mật của người khác,
10 Kẻo có ai nghe được sẽ phơi bày việc xấu hổ của con ra,
Rồi tiếng xấu của con không làm sao chấm dứt.
11 Lời nói hay đúng lúc
Giống như những trái táo vàng trưng bày trong khay bạc.
12 Lời quở trách khôn ngoan vào tai người biết lắng nghe
Quý như chiếc nhẫn vàng hay vật trang sức bằng vàng.
13 Giống như tuyết làm tươi mát trong mùa gặt thể nào,
Sứ giả trung thành làm cho người sai phái mình cũng thể ấy;
Người ấy làm phấn khởi tinh thần của chủ mình.
14 Giống như trời kéo mây và có gió nhưng không mưa thế nào,
Kẻ khoe rằng mình dâng hiến nhưng không đưa tiền cũng vậy.
15 Nhờ nhẫn nại ta có thể thuyết phục người quyền thế,
Lưỡi tuy mềm nhưng có thể bẻ gãy xương.
16 Nếu tìm được mật, con hãy ăn vừa phải,
Vì nếu ăn mật quá nhiều, con bị ói ra chăng.
17 Với hàng xóm, con đừng sang chơi nhiều quá,
Kẻo họ phiền vì phải tiếp nhiều mà chán ghét con chăng.
18 Bị người lân cận làm chứng dối hại,
Chẳng khác gì bị tấn công bằng chùy, gươm, và tên nhọn.
19 Tin tưởng một kẻ thất tín trong lúc gặp khó khăn hoạn nạn,
Ắt bị đau thấu xương như bị nhức răng hay bị gãy chân.
20 Giống như giữa trời đông giá buốt mà bị buộc phải cởi áo ấm ra,
Hoặc giống như vết thương đang đau nhức mà bị giấm đổ vào,
Thì kẻ cứ ca hát rỉ rả trong khi lòng người ta đang trĩu nặng buồn bã cũng tác hại như vậy.
21 Nếu kẻ thù của con đói, hãy cho nó ăn,
Nếu nó khát, hãy cho nó uống;
22 Vì làm thế là con sẽ chất những than lửa hực trên đầu nó,
Và Chúa sẽ ban thưởng cho con.
23 Gió bắc sẽ đem mưa đến,
Lưỡi nói hành cũng đem tức giận đến trên nét mặt người ta.
24 Thà sống ở một góc trên rầm nhà,
Hơn ở chung nhà với người đàn bà hay sinh sự.
25 Nhận được tin vui từ phương xa gởi về,
Thật như một ly nước mát cho người đang khát.
26 Người ngay lành mà chiều theo kẻ gian ác thì chẳng khác gì
Một dòng suối bị khuấy bùn hay một mạch nước bị làm dơ.
27 Ăn mật nhiều quá sẽ không tốt,
Ðược tôn trọng rồi mà cứ đòi được tôn trọng nữa sẽ không hay.
28 Giống như cái thành mà tường thành đã đổ và không còn tường nữa,
Kẻ nào không kiềm hãm tính khí mình thì cũng như vậy.
Copyright © 2010 by World Bible Translation Center
Copyright © 2011 by Bau Dang