Add parallel Print Page Options

Dugang nga Kaayuhan sang Kaalam

Anak, indi gid pagkalimti ang ginatudlo ko sa imo; tipigi sa imo tagipusuon ang mga ginasugo ko sa imo, kay makapalawig ini kag makapauswag sang imo kabuhi. Magpabilin ka nga maayo kag matutom; indi ina pagdulaa kundi huptan mo gid sa imo tagipusuon.[a] Kon himuon mo ini, maluyag sa imo ang Dios kag ang mga tawo, kag mangin maayo ang pagtulok nila sa imo.

Magsalig ka sa Ginoo sa bug-os mo nga tagipusuon, kag indi ka magsalig sa imo kaugalingon nga kaalam. Dumduma ang Ginoo sa tanan mo nga ginahimo, kag tuytuyan niya ikaw sa husto nga dalan. Indi ka maghunahuna nga maalam ka na gid kundi magtahod ka sa Ginoo, kag indi ka maghimo sang malain. Kay makapaayo kag makapabaskog ina sa imo lawas. Padunggi ang Ginoo sa imo mga pagkabutang, pareho halimbawa sa paghalad sa iya sang una nga parte sang tanan mo nga patubas. 10 Kon himuon mo ini, magasulubra ang mga patubas sa imo mga bodega kag ang duga sang ubas sa imo mga suludlan.

11 Anak, indi pagpakalaina ang pagdisiplina sang Ginoo sa imo.[b] Indi maglain ang imo buot kon ginasabdong ka niya. 12 Kay ginadisiplina sang Ginoo ang iya mga ginapalangga pareho sang ginahimo sang isa ka amay sa iya anak nga iya ginakalipay.

13 Bulahan ang tawo nga nakaangkon sang kaalam kag pag-intiendi. 14 Kay mas mapuslanon pa ini sang sa pilak kag bulawan, 15 kag mas bilidhon pa sang sa mga alahas.[c] Kag wala gid sing bisan ano nga butang nga imo ginahandom nga makatupong sini. 16 Makapalawig kag makapauswag ini sang imo kabuhi, kag makahatag man sa imo sang kadungganan. 17 Makabulig gid ini sa imo kabuhi kag makapaayo sang imo kahimtangan. 18 Bulahan ang tawo nga nagapabilin nga maalamon; ang kaalam makapaayo kag makapalawig sang iya kabuhi.[d]

19-20 Paagi sa kaalam kag ihibalo, gintuga sang Ginoo ang kalibutan kag ang kalangitan, kag nagkalabukas ang mga tuburan kag naghatag ang mga panganod sang ulan.

21 Anak, tipigi gid ang imo kaalam kag ihibalo sa pagdesisyon sing husto. Indi pagpabay-i nga madula ini sa imo. 22 Kay makahatag ini sa imo sang malawig kag matahom nga kabuhi. 23 Kag magakabuhi ka nga luwas sa katalagman kag indi ka maano. 24 Makatulog ka nga mahamuok, nga wala sing may ginakahadlukan. 25 Gani indi ka dapat mahadlok kon gulpi lang nga mag-abot ang makahaladlok nga mga hitabo, ukon kon laglagon na ang mga malaot, 26 kay makasalig ka nga bantayan ka sang Ginoo; ilikaw niya ikaw sa katalagman.

27 Buligi ang mga dapat buligan kon masarangan mo man lang. 28 Indi na pagpabuwasi ang pagbulig sa imo isigkatawo kon mabuligan mo man lang siya subong.

29 Indi ka magplano sing malain kontra sa imo isigkatawo nga nagasalig sa imo bilang iya kaingod.

30 Indi ka magpakigbais sa imo isigkatawo sa wala sing kabangdanan, labi na kon wala man lang siya sing may nahimo nga malain sa imo.

31 Indi ka magkahisa sa mapintas nga tawo ukon magsunod sa iya mga ginahimo. 32 Kay ginakangil-aran sang Ginoo ang mga balingag, pero nagasalig siya sa nagakabuhi sing husto.

33 Ginapakamalaot sang Ginoo ang panimalay sang mga malaot, pero ginapakamaayo niya ang panimalay sang mga matarong.

34 Ginatamay niya ang nagapangtamay, pero ginakaluoyan niya ang mapainubuson.

35 Ang mga maalamon padunggan, pero ang mga buang-buang pakahuy-an.

Footnotes

  1. 3:3 indi… tagipusuon: sa literal, ihigot ina sa imo liog kag isulat sa imo tagipusuon.
  2. 3:11 pagdisiplina sang Ginoo sa imo: ukon, pagtadlong sang Ginoo sa imo pamatasan.
  3. 3:15 alahas: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
  4. 3:18 makapaayo… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi.

Wisdom Bestows Well-Being

My son,(A) do not forget my teaching,(B)
    but keep my commands in your heart,
for they will prolong your life many years(C)
    and bring you peace and prosperity.(D)

Let love and faithfulness(E) never leave you;
    bind them around your neck,
    write them on the tablet of your heart.(F)
Then you will win favor and a good name
    in the sight of God and man.(G)

Trust in the Lord(H) with all your heart
    and lean not on your own understanding;
in all your ways submit to him,
    and he will make your paths(I) straight.[a](J)

Do not be wise in your own eyes;(K)
    fear the Lord(L) and shun evil.(M)
This will bring health to your body(N)
    and nourishment to your bones.(O)

Honor the Lord with your wealth,
    with the firstfruits(P) of all your crops;
10 then your barns will be filled(Q) to overflowing,
    and your vats will brim over with new wine.(R)

11 My son,(S) do not despise the Lord’s discipline,(T)
    and do not resent his rebuke,
12 because the Lord disciplines those he loves,(U)
    as a father the son he delights in.[b](V)

13 Blessed are those who find wisdom,
    those who gain understanding,
14 for she is more profitable than silver
    and yields better returns than gold.(W)
15 She is more precious than rubies;(X)
    nothing you desire can compare with her.(Y)
16 Long life is in her right hand;(Z)
    in her left hand are riches and honor.(AA)
17 Her ways are pleasant ways,
    and all her paths are peace.(AB)
18 She is a tree of life(AC) to those who take hold of her;
    those who hold her fast will be blessed.(AD)

19 By wisdom(AE) the Lord laid the earth’s foundations,(AF)
    by understanding he set the heavens(AG) in place;
20 by his knowledge the watery depths were divided,
    and the clouds let drop the dew.

21 My son,(AH) do not let wisdom and understanding out of your sight,(AI)
    preserve sound judgment and discretion;
22 they will be life for you,(AJ)
    an ornament to grace your neck.(AK)
23 Then you will go on your way in safety,(AL)
    and your foot will not stumble.(AM)
24 When you lie down,(AN) you will not be afraid;(AO)
    when you lie down, your sleep(AP) will be sweet.
25 Have no fear of sudden disaster
    or of the ruin that overtakes the wicked,
26 for the Lord will be at your side(AQ)
    and will keep your foot(AR) from being snared.(AS)

27 Do not withhold good from those to whom it is due,
    when it is in your power to act.
28 Do not say to your neighbor,
    “Come back tomorrow and I’ll give it to you”—
    when you already have it with you.(AT)
29 Do not plot harm against your neighbor,
    who lives trustfully near you.(AU)
30 Do not accuse anyone for no reason—
    when they have done you no harm.

31 Do not envy(AV) the violent
    or choose any of their ways.

32 For the Lord detests the perverse(AW)
    but takes the upright into his confidence.(AX)
33 The Lord’s curse(AY) is on the house of the wicked,(AZ)
    but he blesses the home of the righteous.(BA)
34 He mocks(BB) proud mockers(BC)
    but shows favor to the humble(BD) and oppressed.
35 The wise inherit honor,
    but fools get only shame.

Footnotes

  1. Proverbs 3:6 Or will direct your paths
  2. Proverbs 3:12 Hebrew; Septuagint loves, / and he chastens everyone he accepts as his child