Add parallel Print Page Options

Việc thờ thần tượng dẫn đến cảnh tiêu diệt

“Hãy đặt kèn lên môi
    và thổi tiếng báo động!
Kẻ thù vồ dân CHÚA như chim ưng.
    Dân Ít-ra-en đã phá giao ước
    và chống lại lời giáo huấn ta.
Chúng kêu la cùng ta,
    ‘Lạy Thượng-Đế chúng tôi ơi,
chúng tôi trong Ít-ra-en nhìn biết Ngài!’
Nhưng Ít-ra-en đã từ bỏ điều thiện,
    nên kẻ thù sẽ rượt đuổi chúng nó.
Chúng tự chọn vua lấy cho mình,
    không thèm xin phép ta.
Chúng tự chọn các lãnh tụ mình,
    những người ta không hề biết.
Chúng lấy bạc vàng tạc thành tượng chạm,
    vì vậy mà chúng sẽ bị tiêu diệt.
Ta ghét tượng bò con trong Ít-ra-en [a]!
    Ta rất tức giận dân chúng.
Chúng sẽ bị nhơ nhớp cho đến bao giờ?
Tượng chạm là vật do thợ làm ra;
    không phải là thần.
Tượng bò con của Ít-ra-en
    sẽ bị đập bể vụn.
Dân Ít-ra-en làm điều ngu dại,
    giống như gieo gió,
    nhưng chúng sẽ gặt bão.
Giống như cọng lúa không hột,
    nó chẳng tạo ra được gì.
Dù cho nó tạo ra được gì đi nữa,
    thì các dân khác sẽ ăn nó.
Ít-ra-en bị ăn nuốt;
    dân ta trà trộn với các dân khác
    và trở thành vô ích cho ta.
Ít-ra-en giống như con lừa hoang đi rông.
    Nó chạy đến A-xy-ri;
Nó đã thuê các dân khác bảo vệ mình.
10 Dù cho Ít-ra-en đã trà trộn với các dân khác,
    ta sẽ gom chúng nó về.
Chúng sẽ càng ngày càng yếu
    khi chúng chịu khổ dưới tay vua A-xy-ri vĩ đại.

Ít-ra-ên thờ cúng thần tượng

11 Dù Ít-ra-en đã xây nhiều bàn thờ hơn
    để chuộc tội,
nhưng lại đã dùng bàn thờ
    để phạm tội.
12 Ta đã ghi lại nhiều lời dạy dỗ cho chúng,
    nhưng chúng cho rằng
    đó là những lời giáo huấn xa lạ.
13 Dân Ít-ra-en dâng sinh tế cho ta
    rồi ăn thịt,
nhưng CHÚA không hài lòng
    về những sinh tế đó.
Ngài nhớ lại các điều ác chúng làm,
    và Ngài sẽ trừng phạt tội lỗi chúng.
Chúng sẽ phải làm tôi mọi
    trở lại như thuở còn ở Ai-cập.
14 Ít-ra-en đã quên Đấng Tạo Hóa mình
    và xây cung điện;
Giu-đa đã xây nhiều thành có vách kiên cố.
    Nhưng ta sẽ sai lửa đến trên các thành đó
    và tiêu diệt các toà nhà vững chắc của chúng.”

Nỗi đau buồn của cảnh lưu đày

Hỡi Ít-ra-en, đừng hớn hở;
    đừng reo vui như các dân khác.
Ngươi như gái điếm
    nghịch lại Thượng-Đế ngươi.
Ngươi nhận thù lao cho nghề mãi dâm [b] trên mỗi sàn đạp lúa.
Nhưng sàn đạp lúa và bàn ép rượu
    không nuôi sống người ta được,
và rượu mới cũng sẽ không đủ.
Dân cư sẽ không ở trong xứ của CHÚA.
    Ít-ra-en [c] sẽ trở lại làm tù binh
như thuở còn ở Ai-cập,
    và chúng sẽ ăn những món bị cấm ăn ở A-xy-ri.
Dân Ít-ra-en sẽ không dâng của lễ
    bằng rượu cho CHÚA;
chúng sẽ không dâng sinh tế cho Ngài.
Sinh tế của chúng sẽ giống như thức ăn nơi đám ma;
Thức ăn đó nhơ nhớp,
    ai ăn nó cũng sẽ bị nhơ nhớp.
Thức ăn của chúng chỉ dùng cho đỡ đói thôi;
    không thể dâng làm sinh tế trong đền thờ.
Vậy đến các ngày lễ kỷ niệm và ngày lễ của CHÚA thì các ngươi phải làm sao?
Dù dân chúng không bị tiêu diệt,
    Ai-cập cũng bắt chúng.
Mem-phít [d] sẽ chôn sống chúng.
    Cỏ dại sẽ phủ lấp các kho báu bằng bạc của chúng,
    và gai gốc sẽ xua đuổi chúng ra khỏi lều mình.

Dân Ít-ra-en gạt bỏ các nhà tiên tri

Thời kỳ trừng phạt đã đến,
    thời kỳ đền tội.
Ít-ra-en hãy biết điều nầy:
Các ngươi cho rằng nhà tiên tri
    là người ngu ngốc,
    và kẻ thiêng liêng là điên dại.
Ngươi phạm lắm tội,
    và lòng ghen ghét của ngươi quá lớn.
Ít-ra-en có phải là lính gác không?
Dân cư của Thượng-Đế có phải
    là các nhà tiên tri không?
Nơi nào Ít-ra-en đi cũng đều vướng bẫy.
    Chúng là kẻ thù trong nhà Thượng-Đế.
Dân Ít-ra-en đã ngụp lặn trong tội lỗi,
    như dân Ghi-bê-a.
CHÚA sẽ nhớ lại điều ác chúng làm,
    và Ngài sẽ trừng phạt tội chúng.
10 “Khi ta tìm được Ít-ra-en,
    giống như tìm được nho trong sa mạc.
Các tổ tiên ngươi giống như
    trái vả đầu tiên trên cây.
Nhưng khi chúng đến Ba-anh Phê-ô [e],
    thì bắt đầu cúng lạy thần tượng,
Chúng trở thành gớm ghiếc
    như những vật chúng thờ.
11 Ít-ra-en sẽ bay đi như chim;
    sẽ không ai mang thai,
    không ai sinh sản,
    không ai chịu thai nghén nữa.
12 Nhưng dù cho Ít-ra-en nuôi dưỡng con cái,
    ta cũng sẽ bắt chúng nó đi.
Khốn cho chúng nó khi ta từ bỏ chúng!
13 Ta đã thấy Ít-ra-en,
    giống như thành Tia,
được ban cho một nơi thoải mái.
    Nhưng chẳng bao lâu nữa
    dân Ít-ra-en sẽ mang con cái mình ra để bị giết.”
14 Lạy CHÚA, xin hãy ban cho chúng
    điều chúng đáng lãnh.
    Ngài sẽ ban gì cho chúng?
Xin hãy làm cho các đàn bà của chúng
    không sinh sản được;
Xin cho họ vú cạn sữa,
    để không thể cho con bú được.

15 “Tất cả những điều ác của chúng đều ở Ghinh-ganh,
    Ta ghét chúng nơi đó.
Vì những tội lỗi chúng phạm,
    Ta sẽ đuổi chúng ra khỏi xứ ta.
Ta sẽ không còn yêu chúng nữa;
    các lãnh tụ chúng đã chống nghịch ta.
16 Ít-ra-en đã bị đánh ngã;
    rễ của nó khô héo,
    cây nó không sinh trái.
Dù nó có thêm con cái,
    Ta sẽ giết các con mà chúng yêu.”
17 Thượng-Đế sẽ gạt bỏ chúng,
    vì chúng không vâng lời Ngài;
    chúng sẽ lưu lạc giữa các dân.

Ít-ra-en sa vào việc cúng thờ thần tượng vì giàu có

10 Ít-ra-en giống như cây nho lớn
    sinh ra nhiều trái.
Khi dân cư trở nên giàu có hơn,
    liền xây thêm nhiều bàn thờ
cho các thần tượng.
    Khi xứ trở nên phì nhiêu hơn,
chúng liền dựng thêm nhiều trụ đá đẹp hơn để cúng các thần.
Lòng chúng nó giả dối,
    bây giờ chúng phải trả giá cho tội lỗi mình.
CHÚA sẽ phá sập các bàn thờ chúng;
    Ngài sẽ tiêu hủy các trụ đá thánh của chúng.

Rồi chúng sẽ bảo, “Chúng tôi không có vua,
    vì chúng tôi không kính sợ CHÚA.
Còn vua thì chẳng làm được gì cho chúng tôi.”
Chúng hứa dối, và lập giao ước
    mà chúng không giữ.
Cho nên dân chúng sẽ thưa kiện nhau trước tòa;
Chúng giống như cỏ dại độc mọc trong ruộng đã cày.
Dân Ít-ra-en lo lắng
    về tượng bò con ở Bết A-ven [f].
Dân chúng sẽ than khóc về nó,
    và các thầy tế lễ cũng sẽ kêu khóc về nó.
Chúng thường reo vui
    về vinh hiển của thần tượng đó,
nhưng nó sẽ bị đày qua A-xy-ri
    để làm quà cho vua lớn.
Dân Ít-ra-en sẽ bị sỉ nhục,
    và dân chúng sẽ xấu hổ vì không vâng lời.
Ít-ra-en sẽ bị tiêu diệt;
    vua [g] của nó sẽ giống như mảnh gỗ
    nổi lềnh bềnh trên nước.
Những nơi thờ phụng giả dối
    sẽ bị phá hủy,
là những nơi mà Ít-ra-en phạm tội.
Gai gốc và cỏ dại sẽ phủ kín
    các bàn thờ chúng.
Rồi chúng sẽ bảo cùng núi rằng,
    “Hãy che lấp chúng ta đi!”
và nói cùng các đồi rằng,
    “Hãy rơi trên chúng ta!”

Dân Ít-ra-en sẽ đền tội mình

“Hỡi Ít-ra-en, ngươi đã phạm tội
    từ thời Ghi-bê-a,
    và dân chúng đã tiếp tục phạm tội ở đó.
Nhưng chiến tranh chắc chắn
    sẽ bao trùm chúng ở Ghi-bê-a,
    vì những điều ác chúng làm nơi đó.
10 Khi ta sẵn sàng,
    ta sẽ đến trừng phạt chúng.
Các dân sẽ đến nghịch lại chúng,
    chúng sẽ bị trừng phạt
    vì tội lỗi tràn đầy của mình [h].
11 Ít-ra-en giống như con bò tơ cái
    thuần thục, thích đạp lúa.
Ta sẽ đặt ách lên cổ nó
    bắt nó làm việc cực nhọc ngoài đồng áng.
Ít-ra-en sẽ cày, Giu-đa sẽ vỡ đất.
12 Ta bảo, ‘Hãy gieo sự nhân từ,
    gặt bông trái của sự thành tín,
    hãy cày đất mới cho sự hiểu biết.
Hãy trông đợi CHÚA cho tới lúc Ngài đến
    đổ nhân từ Ngài trên các ngươi như nước.’
13 Nhưng các ngươi đã cày sự gian ác,
    gặt hái chuyện lôi thôi;
    các ngươi đã ăn hoa quả của sự dối gạt.
Vì các ngươi cậy sức riêng mình,
    ỷ vào quân số đông đảo của các ngươi,
14 dân ngươi sẽ nghe tiếng chiến trận,
    tất cả các thành có vách kiên cố của ngươi sẽ bị tiêu diệt.
Giống như khi vua Sanh-man [i]
    tiêu diệt Bết Ạc-bên trong chiến trận,
    khi mẹ và con đều bị đập chết.
15 Hỡi dân Bê-tên, chuyện đó cũng sẽ xảy đến cho ngươi,
    vì ngươi làm ác quá lắm.
Khi mặt trời mọc lên,
    vua Ít-ra-en sẽ chết.”

Tình yêu của Thượng-Đế dành cho Ít-ra-en

11 “Khi Ít-ra-en còn thơ ấu,
    ta rất yêu nó,
    ta đem con ta ra khỏi Ai-cập.
Nhưng khi ta [j] càng gọi dân Ít-ra-en ta,
    thì chúng càng bỏ đi.
Chúng cúng sinh tế cho Ba-anh
    và đốt hương cho các tượng chạm.
Chính ta dạy cho Ít-ra-en biết đi,
    chính ta nắm tay dẫn dắt chúng,
nhưng nó không biết ta đã chữa lành cho chúng.
Ta dẫn dắt chúng bằng dây nhân từ, bằng dây thừng yêu thương.
Ta đã tháo bỏ ách khỏi cổ chúng [k],
    cúi xuống cho chúng ăn.

Dân Ít-ra-en sẽ bị làm tù binh trở lại
    như thuở ở Ai-cập,
A-xy-ri sẽ làm vua chúng,
    vì chúng không chịu trở về cùng Thượng-Đế.
Chiến tranh sẽ chui vào các thành phố chúng và tiêu diệt chúng,
chiến tranh sẽ giết chúng
    vì những âm mưu độc ác của chúng.

Dân ta đã nhất quyết quay khỏi ta.
    Các nhà tiên tri kêu gọi chúng
    trở về cùng ta,
nhưng chẳng có ai tôn kính ta cả.

Chúa sẽ không tiêu diệt Ít-ra-en

Hỡi Ít-ra-en, làm sao ta bỏ ngươi được?
    Ít-ra-en ơi, ta đâu thể nào giao ngươi cho kẻ khác?
Ta không muốn làm cho ngươi
    giống như Ách-ma
    hay đối với ngươi như Xê-bôi-im [l].
Lòng ta cảm động vì ngươi,
    tình yêu ta cho ngươi khiến ta tội nghiệp ngươi.
Ta sẽ không trừng phạt ngươi
    đang khi ta nóng giận
    ta sẽ không còn tiêu diệt Ít-ra-en nữa.
Ta là Thượng-Đế, không phải là người.
    Ta là Đấng Thánh, ngự giữa ngươi.
Ta sẽ không nghịch ngươi
    trong cơn nóng giận nữa.
10 Chúng sẽ tìm CHÚA,
Ngài sẽ gầm lên như sư tử.
    Khi Ngài gầm lên,
thì từ phương Tây con cái Ngài sẽ chạy lại.
11 Chúng sẽ chạy ào lại
    như chim bay đến từ Ai-cập
    chẳng khác nào bồ câu từ A-xy-ri.
Ta sẽ lại đặt chúng vào ở trong nhà chúng nó,” CHÚA phán vậy.

Chúa nghịch lại Ít-ra-en

12 Ít-ra-en vây ta bằng những lời nói dối;
    dân chúng đã lập mưu ác.
Giu-đa đã nghịch lại Thượng-Đế [m],
    Đấng Thánh của mình.

Chúa nghịch lại Ít-ra-en

12 Việc làm của Ít-ra-en
    hoàn toàn vô ích
chẳng khác nào đuổi theo mây gió;
    chạy theo gió Đông suốt ngày.
Chúng càng ngày càng nói dối
    càng ngày càng làm chuyện hung ác.
Chúng kết ước với A-xy-ri,
    gởi dầu ô-liu biếu Ai-cập.
CHÚA có mấy điều nghịch lại Giu-đa.
Ngài sẽ trừng phạt Ít-ra-en
    vì hành động của chúng;
Ngài sẽ giáng cho chúng điều chúng đáng lãnh.
Gia-cốp, tổ tiên chúng,
    nắm gót anh mình [n] khi hai anh em ra đời.
Khi lớn lên, nó vật lộn cùng Thượng-Đế.
Lúc Gia-cốp vật lộn cùng thiên sứ [o]
    và thắng rồi thì đòi thiên sứ
    chúc phước cho mình.
Sau đó, Thượng-Đế gặp người ở Bê-tên
    và nói chuyện với người.
Ngài là Thượng-Đế Toàn Năng [p];
    danh lớn của Ngài là CHÚA.
Các ngươi phải trở về cùng Thượng-Đế;
    hãy yêu mến Ngài, làm điều phải,
    luôn luôn tin cậy vào Thượng-Đế mình.
Các con buôn dùng cân giả;
    để lường gạt khách hàng.
Ít-ra-en nói rằng, “Ta giàu có rồi!
    Ta có thế lực rồi!”
Tiền bạc chúng thật vô dụng
    so với những tội lỗi chúng phạm.
“Nhưng ta vẫn là CHÚA, Thượng-Đế ngươi,
    Đấng ở cùng ngươi khi ngươi ra khỏi Ai-cập.
Ta sẽ khiến ngươi ở trong lều trại
    như thời kỳ ngươi kỷ niệm Lễ Chòi Lá.
10 Ta phán cùng các nhà tiên tri,
    ban cho họ nhiều sự hiện thấy;
    qua những điều đó, ta dạy ngươi học.”
11 Dân Ghi-lê-át rất độc ác,
    không ra gì hết.
Dù chúng dâng bò đực ở Ghinh-ganh,
    đền thờ chúng giống như đống đá vụn trong ruộng đã cày rồi.
12 Gia-cốp, tổ tiên các ngươi chạy trốn sang vùng Tây Bắc Mê-sô-bô-ta-mi
    nơi người làm việc cực nhọc để cưới vợ;
    làm nghề chăn chiên để lấy nàng.
13 Sau đó CHÚA dùng một nhà tiên tri,
    mang con cháu Gia-cốp ra khỏi Ai-cập;
Ngài dùng một nhà tiên tri
    để lo cho dân Ít-ra-en.
14 Nhưng Ít-ra-en chọc giận Chúa
    khi chúng giết kẻ khác,
    chúng đáng chết vì tội ác mình.
Chúa sẽ bắt chúng đền tội
    về những điều hổ nhục chúng làm.

Lời cảnh cáo cuối cùng cho Ít-ra-en

13 “Mọi người thường sợ chi tộc Ép-ra-im;
    đó là đám dân quan trọng trong Ít-ra-en.
Nhưng chúng phạm tội vì thờ Ba-anh,
    nên chúng phải chết.
Vậy mà chúng vẫn tiếp tục phạm tội thêm.
Chúng tạc tượng bằng bạc,
    những tượng mà chúng tạc thật tài,
    kỳ công của thợ khéo.
Rồi dân Ít-ra-en bảo nhau,
‘Hãy hôn các tượng bò con đó
    và dâng sinh tế cho chúng.’
Vì thế dân chúng sẽ giống như sương mai;
    tan biến như sương buổi sáng.
Chúng sẽ như trấu thổi bay từ sàn đạp lúa,
    như khói bay ra khỏi cửa sổ.

Ta, CHÚA, đã là Thượng-Đế ngươi,
    từ khi ngươi ở trong xứ Ai-cập.
Ngươi không được phép biết đến Thượng-Đế nào khác ngoài ta.
Chỉ ta là Đấng cứu ngươi.
Ta lo cho chúng trong sa mạc
    nơi nóng nực khô khan.
Ta ban cho chúng thức ăn no nê.
    Nhưng chúng đâm ra tự phụ và quên ta.
Vì thế ta sẽ đối với chúng như sư tử,
    như cọp beo rình bên đường.
Ta sẽ tấn công chúng như gấu bị cướp con, phanh thây chúng ra.
Ta sẽ ăn nuốt chúng như sư tử,
    xé xác chúng như dã thú.

Ít-ra-en sẽ rơi vào cơn giận của Thượng Đế

Hỡi Ít-ra-en, ta sẽ tiêu diệt ngươi.
    Ai sẽ đến cứu giúp ngươi đây?
10 Vua ngươi có ích gì?
Người có giải cứu ngươi trong các thị trấn nào của ngươi không?
Các lãnh tụ ngươi giỏi giang gì?
    Ngươi bảo, ‘Hãy cho chúng tôi một vua và các lãnh tụ.’ [q]
11 Vậy ta ban cho ngươi một vua
    trong cơn giận ta,
rồi cũng trong cơn giận, ta dẹp bỏ vua ấy.

12 Tội lỗi của Ít-ra-en đã được ghi chép,
    lưu trữ chờ cơn trừng phạt.
13 Cơn đau đẻ sẽ đến với nó,
    nhưng nó như đứa bé khờ khạo
    không chịu chui ra khỏi lòng mẹ.
14 Ta sẽ giải cứu chúng nó khỏi âm phủ chăng?
Ta sẽ giải thoát chúng nó khỏi chết chăng?
Hỡi sự chết, bệnh tật ngươi đâu?
    Hỡi âm phủ, quyền lực ngươi đâu?
Ta sẽ không tỏ lòng nhân ái cùng chúng.
15 Ít-ra-en được thịnh vượng giữa các dân,
    nhưng CHÚA sẽ sai gió Đông đến,
    thổi từ sa mạc, làm khô cạn các suối và giếng nước.
Ngài sẽ tiêu hủy những gì đáng giá
    trong các nhà sang trọng của chúng.
16 Dân Ít-ra-en sẽ bị hoang tàn,
    vì nó chống lại Thượng-Đế mình.
Dân Ít-ra-en sẽ ngã chết trong chiến tranh;
    con cái nó sẽ bị phân thây,
    các đàn bà chửa của nó sẽ bị mổ bụng.”

Ít-ra-en, hãy trở về cùng Thượng-Đế

14 Ít-ra-en ơi, hãy trở về cùng CHÚA
    là Thượng-Đế ngươi,
    vì tội lỗi ngươi khiến ngươi vấp ngã.
Hãy trở về cùng CHÚA và thưa với Ngài rằng:
“Xin hãy xóa tội lỗi chúng tôi
    và lấy lòng nhân từ đón nhận chúng tôi,
thì chúng tôi sẽ giữ lời hứa cùng Ngài.
A-xy-ri không thể cứu chúng tôi,
    chúng tôi cũng sẽ không cậy vào ngựa.
Chúng tôi cũng sẽ không nói
    cùng những vật tay mình làm ra rằng,
    ‘Ngươi là thần của ta,’
Vì Ngài là Đấng tỏ lòng thương xót các trẻ mồ côi.”

Chúa sẽ tha thứ Ít-ra-en

CHÚA phán,
    “Ta sẽ tha thứ cho chúng về tội lìa bỏ ta,
    ta sẽ lấy lòng rộng rãi yêu thương chúng,
    ta sẽ không còn nổi giận cùng chúng nữa.
Ta sẽ như sương cho Ít-ra-en,
    chúng sẽ nẩy nở như hoa huệ.
Rễ chúng sẽ vững chắc,
    như cây hương nam ở Li-băng.
Chúng sẽ giống như nhánh vươn ra,
    như cây ô-liu xinh tươi,
như cây hương nam thơm phức ở Li-băng.
Dân Ít-ra-en sẽ lại ở dưới sự bảo vệ của ta.
    Chúng sẽ mọc lên như ngũ cốc,
nẩy nở như dây nho,
    chúng sẽ nổi danh như rượu của Li-băng.
Ít-ra-en ơi, hãy xa lánh các thần tượng đi.
    Ta, CHÚA ngươi, là Đấng trả lời các điều khẩn nguyện ngươi
    và trông nom ngươi [r].
Ta như cây thông xanh tươi;
    Nguồn phước hạnh của ngươi do ta mà đến.

Người khôn ngoan sẽ hiểu biết những điều nầy,
    kẻ thông sáng sẽ ghi tạc chúng vào lòng.
Các đường lối CHÚA đều đúng.
    Người nhân đức nhờ theo đó mà sống,
    còn kẻ chống nghịch Thượng-Đế
    cũng sẽ vì chúng mà chết [s].”

Footnotes

  1. Hô-sê-a 8:5 bò con trong Ít-ra-en Hay “bò con trong Xa-ma-ri.” Xa-ma-ri là thủ đô của Ít-ra-en. Dân Ít-ra-en làm tượng bò con và đặt chúng trong đền thờ ở Đan và Bê-tên. Thượng Đế không muốn họ thờ các bò con nầy. Xem I Vua 12:26-30.
  2. Hô-sê-a 9:1 nhận thù lao cho nghề mãi dâm Hay “phạm tội nhục dục” Điều nầy chứng tỏ dân chúng không trung thành với Thượng Đế nhưng cũng có thể nghĩa là họ hành lạc với các gái điếm trong đền thờ. Họ tin rằng làm như thế sẽ khiến các thần giả cho họ nhiều con và mùa màng tốt.
  3. Hô-sê-a 9:3 Ít-ra-en Nguyên văn, “Ép-ra-im.” Xem “Ép-ra-im” trong Bảng Giải Thích Từ Ngữ.
  4. Hô-sê-a 9:6 Mem-phít Tên của một thành phố Ai-cập nổi tiếng về những lăng tẩm.
  5. Hô-sê-a 9:10 Ba-anh Phê-ô Chuyện nầy xảy ra khi Mô-se đang hướng dẫn dân chúng đi trong sa mạc. Xem Dân 25:1-5.
  6. Hô-sê-a 10:5 Bết A-ven Từ ngữ nầy nghĩa là “Nhà Gian ác.” Đây là một lối chơi chữ với từ ngữ “Bê-tên” nghĩa là “Nhà của Thượng Đế.” Có một đền thờ ở Bê-tên.
  7. Hô-sê-a 10:7 vua Hay “thần giả.”
  8. Hô-sê-a 10:10 tội lỗi tràn đầy của mình Đây có lẽ ám chỉ sự thờ cúng ở Ghi-bê-a và Bết A-ven.
  9. Hô-sê-a 10:14 Sanh-man Có lẽ là Sanh-ma-na-xe, vua A-xy-ri.
  10. Hô-sê-a 11:2 ta Đây là theo bản cổ Hi-lạp. Bản tiêu chuẩn Hê-bơ-rơ ghi “chúng” hay “họ.”
  11. Hô-sê-a 11:4 tháo bỏ ách khỏi cổ chúng Hay “giải thoát chúng.”
  12. Hô-sê-a 11:8 Ách-ma, Xê-bôi-im Hai thành phố bị Thượng Đế hủy diệt khi Ngài tiêu hủy hai thành Xô-đôm và Gô-mô-rơ.
  13. Hô-sê-a 11:12 Thượng-Đế Nguyên văn, “En.” Đây có thể là một trong các tên của Thượng Đế hay có thể là thần “En,” một trong những thần quan trọng nhất của người Ca-na-an.
  14. Hô-sê-a 12:3 nắm gót anh mình Đây là một lối chơi chữ. “Gia-cốp” nghĩa là “nắm gót.”
  15. Hô-sê-a 12:4 vật lộn cùng thiên sứ Xem Sáng 32:22-28.
  16. Hô-sê-a 12:5 Thượng-Đế Toàn Năng Nguyên văn, “Gia-vê” nghĩa là Thượng Đế Vạn quân.
  17. Hô-sê-a 13:10 ‘Hãy cho chúng tôi một vua và các lãnh tụ.’ Xem I Sam 8:4-9.
  18. Hô-sê-a 14:8 trông nom ngươi Đây là một lối chơi chữ. Tiếng Hê-bơ-rơ nghe như “A-xy-ri.” Thượng Đế bảo rằng Ngài bảo vệ dân Ít-ra-en chứ không phải nước nào khác bảo vệ họ.
  19. Hô-sê-a 14:9 Người nhân đức … mà chết Nguyên văn, “Người nhân đức sẽ bước đi trong đó, còn tội nhân sẽ vấp ngã trong đó.”