Add parallel Print Page Options

Mɨ˜ caguíngˈˋ Fidiéeˇ dseaˋ Israel e niˈuíiñˈˉ dseaˋ quiáˈrˉ

Jo̱ fɨ́ɨˉguɨ́ɨ ˈnʉ́ˈˋ, dseaˋ rúˈˋnaaˈ, e dseángˈˉ júuˆ jábˈˉ fáˈˉ jnea˜ la, co̱ˈ dseaˋ quiáˈˉ Dseaˋ Jmáamˉ lɨ́ɨnˊn. Jo̱guɨ e Jmɨguíˋ quiáˈˉ Fidiéeˇ e quie̱ˊ nifɨˊ quiáˈˉ jaléˈˋ e ɨˊ dsiiˉ, e jo̱baˈ tíiˊ ni˜ e dseángˈˉ jaˋ fáˈˉbaa júuˆ ta˜ júuˆ. Jo̱ dseángˈˉ eáamˊ lɨjiuung˜ dsiiˉ jo̱guɨ dseángˈˉ contøøngˉ e cuˈˋ dsiiˉ jaléngˈˋ dseaˋ góoˊo dseaˋ Israel. Co̱ˈ jnea˜ jɨˋguɨ cartɨˊ iin˜n e sɨˈlɨnˈˆn fɨˊ quiniˇ Fidiéeˇ e laco̱ˈ sɨˈnaanˉ có̱o̱ˈ˜ Dseaˋ Jmáangˉ e faco̱ˈ lajo̱guɨ e nilíˈˋi e nijmɨcó̱o̱ˈˇo̱ jaléngˈˋ i̱ dseaˋ góoˊo do e laco̱ˈ jaˋ niˈíñˈˋ iihuɨ́ɨˊ uíiˈ˜ jaléˈˋ dseeˉ quiáˈrˉ. Jo̱ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ Israel lɨ́ɨngˊ jaléngˈˋ íˋ lɨ́ˈˆ laco̱ˈguɨ la lɨ́ɨngˊ jnea˜ cajo̱. Jo̱ Fidiéeˇbingˈ i̱ nɨcaguíngˈˋ jaléngˈˋ jneaˈˆ e laco̱ˈ nɨcaˈuíingˉnaaˈ dseángˈˉ jó̱o̱rˊ. Jo̱ contøøngˉ calɨséngˋ Fidiéeˇ fɨˊ jee˜ jaléngˈˋ dseaˋ áangˊ quíˉiiˈ e jmijnéeiñˋ jial tíiˊ jloˈˆ lɨ́ɨiñˊ có̱o̱ˈ˜ jaléˈˋ e quɨ́ɨˈr˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ. Jo̱guɨ cajmɨrǿrˋ júuˆ có̱o̱ˈ˜ jaléngˈˋ i̱ dseaˋ íˋ, jo̱guɨ cacuøˈˊbɨr cajo̱ júuˆ quiʉˈˊ ta˜ quiáˈrˉ. Jo̱guɨ cajímˈˉbɨr jial ˈnéˉ e nijmiféiñˈˊ do írˋ laco̱ˈ catɨ́ɨngˉ, jo̱guɨ cajímˈˉbɨr cajo̱ ie˜ jo̱ e nicuǿˈˉbreiñˈ do lajeeˇ ngóoˊguɨjiʉ jaléˈˋ e catɨ́ɨiñˉ lɨ́ˈˆ laco̱ˈ júuˆ e nɨcacuøˈˊreiñˈ lamɨ˜ jéengˊguɨ. Jo̱ jaléngˈˋ i̱ dseaˋ íˋ, dseaˋ sɨju̱ˇ ˈlɨɨ˜ dseaˋ cǿøngˈ˜ quiéˉbaa lɨ́ɨiñˊ. Jo̱ Dseaˋ Jmáangˉ fɨˊ jee˜ jo̱b cagüɨˈɨ́ɨrˊ cajo̱ ie˜ lamɨ˜ cajárˉ fɨˊ jmɨgüíˋ la e lɨ́ɨiñˊ jaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ. Jo̱guɨ Dseaˋ Jmáangˉ Fidiéebˇ lɨ́ɨiñˊ cajo̱ i̱ quie̱ˊ nifɨˊ quiáˈˉ lajaléˈˋ e seaˋ fɨˊ laˈúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ. Jo̱ co̱ˈ lajo̱b lɨ́ɨiñˊ, jo̱baˈ contøømˉ ˈnéˉ e nijmiféngˈˊnaaˈre. Jo̱ lajo̱b ˈnéˉ líˋ.

Dsʉˈ o̱faˈ caje̱ˊ e jaˋ cajmiti˜ Fidiéeˇ lají̱i̱ˈ˜ júuˆ quiáˈrˉ e cacuøˈrˊ dseaˋ Israel; co̱ˈ cajmiti˜bre jaléˈˋ e júuˆ jo̱, lɨfaˈ e jaˋ lajɨɨngˋ dseaˋ sɨju̱ˇ dseaˋ Israel dseángˈˉ jáˈˉ lɨ́ɨiñˊ dseaˋ quiáˈˉ Fidiéeˇ. Jo̱guɨ o̱ˈ lajɨɨngˋ dseaˋ sɨju̱ˇ ˈlɨɨ˜ yʉ́ʉˈ˜ Abraham lɨ́ɨiñˊ dseángˈˉ jó̱o̱ˊ dseaˋ do, dsʉco̱ˈ lamɨ˜ jéengˊguɨ lalab casɨ́ˈˉ Fidiéeˇ i̱ ˈlɨɨ˜ yʉ́ʉˈ˜ Abraham do: “Jaléngˈˋ dseaˋ i̱ dseángˈˉ jáˈˉ i̱ nilíingˉ sɨjú̱ˈˆ nilɨseeiñˋ laˈeáangˊ có̱o̱ˈ˜ jó̱o̱ˈˋ i̱ siiˋ Isáaˊ.” Jo̱ uíiˈ˜ e júuˆ na, jo̱baˈ lana cuǿøngˋ feˇeeˈ e o̱ˈ lajaléngˈˋ dseaˋ sɨju̱ˇ ˈlɨɨ˜ yʉ́ʉˈ˜ Abraham dseángˈˉ jáˈˉ lɨ́ɨiñˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ, co̱ˈ dseángˈˉ o̱ˈ lajo̱. Dsʉco̱ˈ lají̱i̱ˈ˜ dseaˋ i̱ seengˋ i̱ jáˈˉ lɨ́ɨngˋ lají̱i̱ˈ˜ júuˆ e cacuøˈˊ Fidiéeˇ i̱ ˈlɨɨ˜ yʉ́ʉˈ˜ Abraham do lamɨ˜ jéengˊguɨ, lají̱i̱ˈ˜ íˋbingˈ i̱ dseángˈˉ jáˈˉ lɨ́ɨngˊ jó̱o̱ˊ Fidiéeˇ. Dsʉco̱ˈ e lab júuˆ e cacuøˈˊ Fidiéeˇ i̱ ˈlɨɨ˜ yʉ́ʉˈ˜ Abraham do lamɨ˜ casɨ́ˈrˉ lala: “Co̱o̱ˋ lajeeˇ lana, lajeeˇ ji̱i̱ˋ niˈíˋ, nigáaˊtú̱u̱, jo̱ i̱ dseamɨ́ˋ quíiˈˉ i̱ siiˋ Sara nilɨseengˋ jaangˋ yʉ̱ʉ̱ˋ sɨñʉʉˆ quiáˈrˉ.”

10 Dsʉˈ o̱ˈ jí̱i̱ˈ˜ e jo̱, co̱ˈ lajo̱b cajméerˋ cajo̱ có̱o̱ˈ˜ i̱ dseamɨ́ˋ i̱ siiˋ Rebeca do i̱ calɨséngˋ jiuung˜ suung˜ quiáˈˉ. Jo̱ i̱ tiquiáˈˆ i̱ jiuung˜ íˋ, íbˋ i̱ lɨ́ɨngˊ ˈlɨɨ˜ yʉ́ʉˈ˜ quíˉiiˈ i̱ siiˋ Isáaˊ. 11-13 Jo̱ nʉ́ˈˉguɨ e nilɨseengˋ i̱ jiuung˜ dseaˋ suung˜ do, lajeeˇ e nʉ́ˈˉguɨ e jaˋ mɨˊ cajméeiñˈˋ do jí̱i̱ˈ˜ co̱o̱ˋ e guiʉ́ˉ o̱si e jaˋ dseengˋ é, jo̱ lají̱i̱ˈ˜ latɨˊ ie˜ jo̱b cajíngˈˉ Fidiéeˇ lala e casɨ́ˈrˉ i̱ Rebeca do: “I̱ jiuung˜ dseaˋ suung˜ i̱ nilɨseengˋ quíiˈˉ nifɨˊ, íˋbingˈ i̱ nijméˉ ta˜ quiáˈˉ i̱ jiuung˜ i̱ nilɨseengˋ cøøngˋguɨjiʉ do.” Jo̱ røøbˋ cǿøngˋ e júuˆ na lɨ́ˈˆ laco̱ˈ la féˈˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáˈrˉ lɨ˜ féˈˋ lala: “Jo̱ eáangˊ cajmiˈneáangˋ jnea˜ i̱ Jacóoˆ do, dsʉˈ jaˋ cajméeˋe lajo̱ có̱o̱ˈ˜ i̱ Esaú do.” Jo̱ có̱o̱ˈ˜ e júuˆ na jmɨta˜ dsiˋnaaˈ e ˈñiabˈˊ Fidiéeˇ seaˋ fɨˊ quiáˈrˉ e niguíñˈˋ dseaˋ i̱ iiñ˜ i̱ niˈuíingˉ dseaˋ quiáˈrˉ lɨ́ˈˆ laco̱ˈ iiñ˜ e nijméiñˈˉ do, jo̱ jaˋ e lɨ́ɨˊ su nɨcajméerˋ e guiʉ́ˉ o̱si e jaˋ mɨˊ cajméerˋ lajo̱ é.

14 Jo̱ uíiˈ˜ jaléˈˋ e na jaˋ cuǿøngˋ líˋ feˇeeˈ faˈ e Fidiéeˇ jaˋ ɨ́ɨrˋ íˈˋ røøˋ laco̱ˈ catɨ́ɨngˉ, ¡co̱ˈ dseángˈˉ o̱ˈ lajo̱! 15 Co̱ˈ lalab cajíngˈˉ Fidiéeˇ ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ casɨ́ˈrˉ Moi˜ lala: “Guiúmˉbaa nijmee˜e có̱o̱ˈ˜ lajaléngˈˋ dseaˋ i̱ iin˜n nijmee˜e có̱o̱ˈ˜ lajo̱, jo̱guɨ nilíbˋ fɨˈˋ lɨ́ɨnˉn cajo̱ có̱o̱ˈ˜ jaléngˈˋ i̱ iin˜n i̱ nijmee˜e có̱o̱ˈ˜ lajo̱.” 16 Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ˈ ˈñiabˈˊ Fidiéeˇ i̱ fɨˈˋ lɨ́ɨngˉ dseaˋ lɨ́ˈˆ jialco̱ˈ iiñ˜ e nijmérˉ có̱o̱ˈ˜ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ. Co̱ˈ jaˋ jmóorˋ jialco̱ˈ iing˜ dseaˋ o̱ˈguɨ jialco̱ˈ bíˋ cuøˈˊ yaang˜ dseaˋ cajo̱. 17 Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ e júuˆ na lɨ́ˈˆ laco̱ˈ la féˈˋ fɨ˜ ni˜ jiˋ quiáˈˉ Fidiéeˇ lɨ˜ sɨ́ˈrˋ i̱ dseata˜ dseaˋ féngˈˊ quiáˈˉ Egipto ie˜ malɨɨ˜guɨ do, ie˜ lamɨ˜ cajíñˈˉ lala: “Cacuǿøˉø ˈnʉˋ e lɨnˈˊ dseata˜ dseaˋ féngˈˊ e laco̱ˈ nilɨñiˊ dseaˋ fɨˊ laˈúngˉ fɨˊ jmɨgüíˋ jial tíiˊ e ˈgøngˈˊ jnea˜, jo̱guɨ e nilɨñiˊ dseaˋ cajo̱ e jí̱i̱ˈ˜ jneab˜ lɨ́ɨnˊn Fidiéeˇ quiáˈˉ lajaléngˈˋ dseaˋ i̱ seengˋ fɨˊ jmɨgüíˋ.” 18 Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ, co̱ˈ Fidiéeˇ fɨˈˋ lɨ́ɨmˉbre jaléngˈˋ dseaˋ i̱ iiñ˜ nijmérˉ có̱o̱ˈ˜ lajo̱, jo̱guɨ jmóoˋbɨr cajo̱ e ueˈˋ dsíiˊ jaléngˈˋ i̱ dseaˋ i̱ jaˋ iing˜ ninúˉ júuˆ quiáˈrˉ.

19 Jo̱ uíiˈ˜ e júuˆ na, jo̱baˈ cuǿømˋ seaˋ líˋ jmɨngɨ́ɨˈ˜ ˈnʉˋ jnea˜ lala: “¿Jialɨˈˊ cuøˈˊ Fidiéeˇ jneaa˜aaˈ dseeˉ có̱o̱ˈ˜ jaléˈˋ dseeˉ e eeˉnaaˈ? Co̱ˈ jí̱i̱ˈ˜ jaangˋ cuǿøngˋ líˋ jníngˉ jaléˈˋ e iing˜ dseaˋ do e nijmérˉ.” 20 Jo̱ dsʉˈ jnea˜ fɨ́ɨˉɨ ˈnʉˋ, dseaˋ lɨnˈˊ jí̱i̱ˈ˜ dseaˋ jmɨgüíˋ, e jaˋ seaˋ fɨˊ quíiˈˉ faˈ e nifɨ́ˈˆ Fidiéeˇ e˜ uiing˜ seaˋ quiáˈˉ jaléˈˋ e jmóorˋ. Co̱faˈ co̱o̱ˋ tuˈˊ jaˋ fɨˊ seaˋ quiáˈˉ faˈ e nisɨ́ˈˋ i̱ dseaˋ i̱ cajméeˋ do: “¿Jialɨˈˊ cajmeaanˈˉ jnea˜ lala?” 21 Co̱ˈ i̱ dseaˋ i̱ jmóoˋ tuˈˊ do seabˋ fɨˊ quiáˈrˉ e nijmérˉ doñiˊ eeˋ iiñ˜ có̱o̱ˈ˜ e guóoˈ˜ e jmáiñˈˋ ta˜ do. Co̱ˈ có̱o̱ˈ˜ e guóoˈ˜ jo̱b cuǿøngˋ líˋ jmérˉ co̱o̱ˋ tuˈˊ e nijmeáiñˈˋ ta˜ jí̱i̱ˈ˜ mɨ˜ jmɨɨ˜ niingˉ o̱si e nijmérˉ co̱o̱ˋguɨ e nijmeáiñˈˋ ta˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ laco̱o̱ˋ jmɨɨ˜ é.

22 Jo̱ Fidiéeˇ calɨˈiiñ˜ e nijmijnéeiñˋ jial tíiˊ ˈgøiñˈˊ jo̱guɨ jial e nicuǿˈrˉ iihuɨ́ɨˊ jaléngˈˋ dseaˋ uíiˈ˜ quiáˈˉ jaléˈˋ dseeˉ quiáiñˈˉ; jo̱ dsʉˈ jaˋ mɨˊ cajméerˋ lajo̱ uíiˈ˜ e eáangˊ jmóorˋ téˈrˋ e féngˈˊ dsíirˊ có̱o̱ˈ˜ jaléngˈˋ i̱ dseaˋ i̱ catɨ́ɨngˉ niˈíngˈˋ e iihuɨ́ɨˊ jo̱ jo̱guɨ i̱ catɨ́ɨngˉ niˈíingˉ conguiaˊ fɨˊ lɨ˜ ˈlɨˈˆ. 23 Jo̱ Fidiéeˇ iiñ˜ e jmili˜bre cajo̱ có̱o̱ˈ˜ jneaa˜aaˈ jial tíiˊ jloˈˆ niingˉ ˈgøiñˈˊ có̱o̱ˈ˜ jaléˈˋ e quɨ́ɨˈr˜ jmɨɨ˜ jmóorˋ, co̱ˈ calɨ́ˉ fɨˈˋ lɨ́ɨiñˉ jneaa˜aaˈ, jo̱baˈ latɨˊ mɨ˜ uiim˜ caguiéeiñˋ jneaa˜aaˈ guiʉ́ˉ e laco̱ˈ nilɨse̱e̱ˉnaaˈ có̱o̱ˈr˜ fɨˊ lɨ˜ niingˉ ˈgøiñˈˊ. 24 Jo̱ nɨcatǿˈˉ Fidiéeˇ jneaa˜aaˈ, dseaˋ i̱ eáangˊ ˈneáaiñˋ, e laco̱ˈ nɨcaˈuíingˉnaaˈ dseaˋ quiáˈrˉ, jo̱ jaˋ eeˋ lɨ́ɨˊ si lɨ́ɨˊnaaˈ dseaˋ Israel o̱si jaˋ lɨ́ɨˊnaaˈ lajo̱ é. 25 Jo̱ lajo̱b lɨ́ɨˊ lɨ́ˈˆ laco̱ˈ la féˈˋ Fidiéeˇ fɨˊ ni˜ jiˋ e cajmeˈˊ Oseas ie˜ malɨɨ˜guɨ do ie˜ lamɨ˜ caféˈˋ Fidiéeˇ lala:

Jaléngˈˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ calɨ́ɨngˊ dseaˋ quiéˉe,
dsʉˈ lana nifɨ́ɨˆɨre e dseaˋ quiéˉbaa nɨlɨ́ɨiñˊ;
jo̱guɨ jaléngˈˋ dseaˋ i̱ jaˋ mɨˊ cajmiˈneáanˋn lamɨ˜ jéengˊguɨ,
dsʉˈ lanaguɨ nijmiˈneáamˋbaa jaléngˈˋ íˋ.

26 Jo̱ fɨˊ ni˜ e jiˋ jo̱b cajo̱ féˈˋguɨ Fidiéeˇ lala:
    Cartɨˊ lana jaˋ lɨ́ɨngˊnaˈ dseaˋ quiéˉe,
    jo̱ dsʉˈ lanaguɨ jó̱o̱ˋbaa nɨlɨ́ɨngˊnaˈ quiéˉ jnea˜, dseaˋ lɨ́ɨnˊn Fidiéeˇ i̱ seengˋ carˋ ngongɨ́ɨˋ jmɨɨ˜.

Jo̱ lanab lɨ́ɨˊ júuˆ quiáˈˉ Fidiéeˇ e cajmeˈˊ Oseas.

27 Jo̱ lalab féˈˋ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáˈˉ Fidiéeˇ cuaiñ˜ quiáˈˉ jaléngˈˋ dseaˋ Israel:
    Nañiˊ faˈ jialguɨ la fɨ́ɨngˊ jaléngˈˋ dseaˋ Israel
    lɨ́ˈˆ laco̱ˈguɨ la jmiguiʉˊ tóoˈ˜ e néeˊ fɨˊ ˈnɨˈˋ jmɨñíˈˆ,
    jo̱ dsʉˈ jí̱i̱ˈ˜ tú̱ˉ ˈnɨˊ mɨ́ɨmˈ˜bingˈ i̱ nilíˈˋ nileángˋ jee˜ jaléˈˋ iihuɨ́ɨˊ e nɨjaquiéengˊ.
28     Co̱ˈ joˋ huǿøˉ nidséˉguɨ e dseángˈˉ nijmiti˜ Fidiéeˇ laco̱ˈ sɨˈíˆ e ˈgooˋ e nɨcaˈɨ́ɨrˉ lamɨ˜ jéengˊguɨ quiáˈˉ lajaangˋ lajaangˋ dseaˋ jmɨgüíˋ.

29 Jo̱ lalab caféˈˋguɨ Saíiˆ ie˜ malɨɨ˜guɨ do cajo̱:
    Jo̱ faco̱ˈ Fidiéeˇ i̱ quɨ́ɨˈ˜ jmɨɨ˜ jméˉ doñiˊ eeˋ
    jaˋ caseáaiñˊ tú̱ˉ ˈnɨˊ mɨ́ɨngˈ˜ dseaˋ sɨju̱ˇnaaˈ, dseaˋ Israel,
    jo̱baˈ dseángˈˉ conguiabˊ nɨcaˈíiñˉ jneaˈˆ jóng
    lɨ́ˈˆ laco̱ˈguɨ cajméerˋ có̱o̱ˈ˜ jaléngˈˋ dseaˋ i̱ calɨséngˋ fɨˊ Sodoma có̱o̱ˈ˜guɨ fɨˊ Gomorra.

Jo̱ lanab féˈˋ Saíiˆ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáˈˉ Fidiéeˇ e cajmeˈrˊ ie˜ malɨɨ˜guɨ do.

Catɨ́ɨmˉ dseaˋ Israel júuˆ quiáˈˉ Dseaˋ Jmáangˉ cajo̱

30 Jo̱ uíiˈ˜ quiáˈˉ jaléˈˋ e júuˆ na, jo̱baˈ nɨcuǿøngˋ líˋ feˇeeˈ lana e nɨcaˈímˈˋ Fidiéeˇ jaléngˈˋ dseaˋ i̱ jaˋ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel e nɨlɨiñˈˊ do dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ dsʉˈ uíiˈ˜ e jáˈˉ calɨ́iñˈˉ do júuˆ quiáˈˉ dseaˋ do, nañiˊ faˈ jaˋ cajméeiñˈˋ do quijí̱ˉ jial e niˈíngˈˋ Fidiéeˇ írˋ. 31 Jo̱ dsʉˈ jaléngˈˋ dseaˋ i̱ lɨ́ɨngˊ dseaˋ Israel i̱ eáangˊ cuøˈˊ bíˋ yaang˜ e jmitir˜ laˈuiing˜ jaléˈˋ júuˆ quiʉˈˊ ta˜ e laco̱ˈ niˈíngˈˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨiñˈˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ, jo̱ dsʉˈ jaˋ calɨ́ˈrˉ lajo̱. 32 Jo̱ dsʉˈ jaˋ calɨ́ˈrˉ lajo̱ uíiˈ˜ e cacuøˈˊ bíˋ yaaiñ˜ e jmitir˜ laco̱ˈ catɨ́ɨngˉ e júuˆ quiʉˈˊ ta˜ do e laco̱ˈ lajo̱ niˈíngˈˋ Fidiéeˇ írˋ e lɨ́ɨiñˊ dseaˋ i̱ jaˋ røøngˋ dseeˉ fɨˊ quinirˇ. Jo̱ co̱ˈ lajo̱b cajméeˋ dseaˋ Israel, jo̱baˈ cangongɨ́ɨmˉbre e caquiuiñˈˆ có̱o̱ˈ˜ e cu̱u̱˜ e quiungˈˊ dseaˋ. 33 Co̱ˈ lalab féˈˋ fɨˊ ni˜ jiˋ quiáˈˉ Fidiéeˇ lɨ˜ féˈˋ dseaˋ do lala cuaiñ˜ quiáˈˉ Dseaˋ Jmáangˉ:

Niquiee˜e co̱o̱ˋ cu̱u̱˜ fɨˊ Sión,
jo̱ có̱o̱ˈ˜ e cu̱u̱˜ jo̱ seemˋ dseaˋ i̱ niquiungˈˉ.
Jo̱ dsʉˈ jaléngˈˋ dseaˋ i̱ jáˈˉ lɨ́ɨngˋ júuˆ quiáˈˉ Fíiˋnaaˈ Dseaˋ Jmáangˉ,
jo̱baˈ jaˋ nilɨgøøiñˋ có̱o̱ˈ˜ e jo̱,
co̱ˈ Dseaˋ Jmáamˉbingˈ lɨ́ɨngˊ lafaˈ e cu̱u̱˜ do.